Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ผู้สูงอายุ 71 ปี Dx. Diabetes mellitus & Hypertension - Coggle Diagram
ผู้สูงอายุ 71 ปี Dx. Diabetes mellitus & Hypertension
ทฤษฎีความสูงอายุ
ทฤษฎีทางจิตสังคม
ทฤษฎีความต่อเนื่อง (Continuity theory)
ผู้สูงอายุเคยทำนาทำไร่มาตั้งแต่สาวๆปัจจุบันก็ยังทำไร่ทำนาถอนหญ้าหาเห็ดเหมือนตอนสาวๆซึ่งตรงกับทฤษฎีนี้คือ บุคลิกภาพรูปแบบของพฤติกรรมของคนจะไม่เปลี่ยนแปลงเมื่ออายุมากขึ้นคนเราจะพยายามรักษาทุกอย่างให้เหมือนเดิมมากที่สุด คงไว้ซึ่งบุคลิกภาพ
ทฤษฏีทางชีวภาพ
ทฤษฏีการเชื่อมตามขวาง(Cross-Linking Theory)
เมื่ออายุมากขึ้นจะทำให้เนื้อเยื่อคอลลาเจนและอีลาสตินจะมีการเชื่อมตามขวางมากขึ้นทําให้สูญเสียความยืดหยุ่น มี ลักษณะแข็งแตกและฉีกขาดได้ง่ายขึ้น ผนัง หลอดเลือดมีแรงตึงตัวลดลง ทําให้ประสิทธิภาพในการทำงานของหลอดเลือด และอวัยวะต่างๆ มี ประสิทธิภาพในการทํางานลดลง
ทฤษฎีระบบประสาท/ต่อมไร้ท่อและภูมิคุ้มกัน (Neuroendocrine-Immunologic Theory)
เมื่ออายุมากขึ้นจะทำให้ต่อมไร้ท่อทำงานลดลงส่งผลให้ตับอ่อนจะผลิตอินซูลินได้น้อยลงเป็นผลให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น (Diabetes mellitus)
การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพและสรีรวิทยา
ระบบกล้ามเนื้อและกระดูก
บริเวณข้อจะเกิดการเปลี่ยนแปลงทั้งรูปร่างและส่วนประกอบ ข้อใหญ่ขึ้นกระดูกอ่อนบริเวณข้อต่างๆบางลงและเสื่อมมากขึ้นตามอายุน้ำไขข้อลดลง
ทำให้เกิดกระดูกเคลื่อนที่มาสัมผัสกันจึงได้ยินเสียงกรอบแกรบขณะคลื่อนไหวเกิดการเสื่อมของข้อการเคลื่อนไหวของข้อต่างๆไม่สะดวก
ระบบผิวหนัง
เส้นใยอีลาสตินลดลงแต่เส้นใยคอลลาเจนใหญ่และแข็งตัวมากขึ้น
ความยืดหยุ่นของผิวหนังไม่ดี
น้ำและไขมันใต้ผิวหนังลดลง ต่อมไขมันทำงานลดลง
ผิวหนังเหี่ยวและมีรอยย่นมากขึ้นสามารถมองเห็นปุ่มกระดูกได้ชัดขึ้น ผิวหนังแห้ง คัน และแตกง่าย
เซลล์สร้างสี (melanocytes) มีจำนวนลดลงทำงานลดลงและกระจายตัวไม่สม่ำเสมอ เมลานินซึ่งผลิดจากเซลล์สีของผมลดลง
สีผิวจางลงเฉพาะที่และในบางตำแหน่งมีรงควัตถุสีดำหรือน้ำตาลสะสมเป็นแห่งๆพบที่ใบหน้า แขน และหลังมือ เรียกว่า ตกกระ (lentigo senilis) ผมและขนทั่วไปสีจางลงกลายเป็นสีเทาหรือขาว
ระบบหัวใจและหลอดเลือด(Cardiovascular System)
หลอดเลือดเกิดการเปลี่ยนแปลงไปในทางเสื่อมมากขึ้นผนังหลอดเลือดฝอยหนาขึ้นทำให้การแลกเปลี่ยนอาหารและของเสียลดลงผนังหลอดเลือดมีความยืดหยุ่นน้อยลงเพราะมีเส้นใยคอลลาเจนมากขึ้นและมีการเชื่อมกันตามขวางของเส้นใหญ่คอลลาเจนเหล่านี้ด้วยเส้นใหญ่อีลาสตินมีแคลเซี่ยมมะกอกมากขึ้นทำให้เกิดภาวะหลอดเลือดแดงแข็งตัวความเร็วของชีพจรลดลงอัตราการเต้นของชีพจรลดลงตามอายุรูปภายในหลอดเลือดแคปเข้าจึงมีโอกาสเกิดการอุดตันของหลอดเลือดได้ง่ายความต้านทานของหลอดเลือดปลายทางเพิ่มขึ้นทำให้ความดันภายในหลอดเลือดเพิ่มมากขึ้น
ระบบทางเดินอาหาร (Digestive System)
ฟันของผู้สูงอายุไม่แข็งแรงเครือฝันบางลงแตกง่ายและมีสีครามขึ้นเพราะมีการดูดซึมสารที่มีสีเข้าไปสะสมมากขึ้นเหงือกที่หุ้มคอฟันรุ่นลงไปทำไม่เห็นฟันยาวขึ้นเซลล์สร้างฝันลดลงมีเนื้อเยื่อพังผืดเข้าแทนที่มากขึ้นทำให้การสร้างฝันลดลงทั้งปริมาณและคุณภาพฟันผุหรือร่วงง่ายขึ้น
ระบบทางเดินปัสสาวะและระบบสืบพันธุ์
กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะอ่อนกำลังลงกำลังการบีบตัวของกระเพาะปัสสาวะลดลงร่วมกับตัวรับการกระตุ้นในกระเพาะปัสสาวะทำงานลดลงจึงทำให้มีปัสสาวะข้างในกระเพาะปัสสาวะมากขึ้นประกอบกับขนาดของกระเพาะปัสสาวะลดลงความจุของกระเพาะปัสสาวะลดลง 500 เหลือเพียง 250 มิลลิลิตรดังนั้นผู้สูงอายุจึงถ่ายปัสสาวะบ่อยๆ
ระบบต่อมไร้ท่อ (Endocrine System)
ตับอ่อนหลังอินซูลินลดลงและช้าระดับน้ำตาลในเลือดขณะอดอาหารคงที่เนื้อเยื่อต่างๆภายในร่างกายตอบสนองต่ออินซูลินน้อยกว่าปกติเป็นผลให้ระดับความทนต่อน้ำตาลลดลงเมื่ออายุมากขึ้นระดับน้ำตาลในเลือดจึงสูงนานกว่าปกติระดับกลูคากอนลดลงและตอบสนองต่อสิ่งกระตุ้นช้าลง
ต่อมเพศทำงานลดลงไม่ตอบสนองต่อการกระตุ้นของฮอร์โมนจากต่อมใต้สมองรังไข่หยุดทำงานไม่หลังเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนดังนั้นแหล่งผลิตเอสโตรเจนที่สำคัญในผู้สูงอายุคือต่อมหมวกไตส่วนนอกในเพศหญิงการลดระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนจะมีผลทำให้ผู้สูงอายุไม่มีประจำเดือนอวัยวะต่างๆในระบบสืบพันธุ์เสื่อมลงและสูญเสียหน้าที่ขนบริเวณรักแร้และหัวหน่าวลดลง
โรคประจำตัว
เบาหวาน (Diabetes mellitus)
ภาวะแทรกซ้อน
ความดันโลหิตสูง
การสะสมของไขมันในหลอดเลือด ทำให้หลอดเลือดตีบแคบลงจึงทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้น (Hypertension)
ชาตามปลายมือปลายเท้า
เกิดจากเส้นเลือดฝอยที่มาเลี้ยงเส้นประสาทถูกทำลายไม่สามารถส่งออกซิเจนมาตามกระแสเลือดเพื่อไปเลี้ยงเส้นประสาทได้รวมถึงการมีน้ำตาลสะสมรวมตัวกันอยู่บริเวณเส้นประสาทเองด้วยจึงทำให้การทำงานของเส้นประสาทเสื่อมลง
อาการอาการแสดง
ปัสสาวะบ่อย
การถ่ายปัสสาวะบ่อยเกิดจากกลไกของไตที่พยายามจะกรองแยกเอาสารอาหารที่มีประโยชน์ (น้ำตาล) กลับคืนสู่ร่างกายและคัดแยกเอาของเสียออกจากเลือดแล้วขับออกจากร่างกายไปโดยส่งไปพร้อมกับปัสสาวะจึงเป็นสาเหตให้ผู้ป่วยเบาหวานปัสสาวะบ่อยกว่าปกติ
คอแห้ง กระหายน้ำบ่อย
เพราะร่างกายต้องการน้ำเพื่อทดแทนน้ำที่เสียไปจากการปัสสาวะ ทำให้ผู้ป่วยโรคเบาหวานจะรู้สึกคอแห้งและกระหายน้ำมากกว่าปกติที่เคยเป็นไม่ว่าช่วงนั้นจะมีอากาศร้อนหรืออากาศเย็นก็ตามนอกจากอาการกระหายน้ำแล้วยังสามารถดื่มน้ำได้มากในแต่ละครั้งที่ดื่มด้วย
หิวบ่อย กินจุบจิบ
พยาธิสภาพ
เนื่องจากร่างกายของผู้ป่วยมีการสร้างฮอร์โมนอินซูลินปกติ แต่มีความผิดปกติที่เซลล์ โดยมีความสามารถในการตอบสนองต่อฮอร์โมน อินซูลินในเน้ือเยื่อเป้าหมายลดลง(insulinresistance) ทำให้กลูโคสไม่สามารถเข้าสู่เซลล์ได้ปกติ ทำให้ ระดับน้ำตาลในเลือดเพิ่มข้ึนมาก ถ้าไม่ได้รับการ รักษาจะทำให้เกิดการทำงานผิดปกติของเบต้าเซลล์ ตามมา และไม่สามารถสร้างฮอร์โมนอินซูลินให้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกายได้ โรคเบาหวานชนิดน้ีเป็นชนิดที่พบได้บ่อยโดยพบ 95% ของผู้ป่วยท่ีเป็นเบาหวาน และมักเกิดในผู้ป่วย อายุ40ปีข้ึนไปซึ่งสัมพันธ์กับการมีอัตราการสันดาปอาหารของร่างกายลดลง และน้ำหนักตัวที่เพิ่มข้ึน
การรักษา
ได้รับยารับประทาน
Metformin 500 mg
ข้อบ่งใช้
รักษาโรคเบาหวาน Type 2 (ไม่ต้องใช้อินสุลิน) ซึ่งไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดด้วยอาหารโดยเฉพาะในรายที่อ้วนและใช้การ จำกัด อาหารไม่ได้ผลประเภทข้อบ่งใช้
การออกฤทธิ์
ลดน้ำตาลในเลือดกลุ่ม Biguanides ไม่มีฤทธิ์กระตุ้นเบต้าเซลล์ให้หลังอินสุลินแต่ยา
จะออกฤทธิ์กระตุ้นเบต้าเซลล์ให้ทำงานดีขึ้นยาจะลดการดูดซึมของน้ำตาลจากทางเดินอาหารและยับยั้งการสร้างกลูโคสที่ตับ
ผลข้างเคียง
เบื่ออาหารคลื่นไส้อาเจียนท้องผูกท้องเสียแสบยอดอกหากใช้ยาเป็นเวลานานจะเลการดูดซึมวิตามินบี 12และโฟเลตและทำให้ Lactate ในเลือดสูง
Druginteraction
Glipizide 5 mg
ข้อบ่งใช้
ควบคุมภาวะน้ำตาลในเลือดสูงร่วมกับการควบคุมอาหารในผู้ป่วย Non-Insulin-dependent diabetes
การออกฤทธิ์
เพิ่มจำนวนอินสุลินรีเซพเตอร์ในเนื้อเยื่อต่างๆเช่นกล้ามเนื้อไขมันตับเป็นต้นและช่วยให้ไวต่อการจับกับอินสุลินกระตุ้นและเพิ่มจำนวนเซลล์บีในตับอ่อนทำให้มีการหลั่งอินสุลินเสริมฤทธิ์ของอินสุลินภายในเซลล์ยับยั้งการจับและทำลายอินสุลินโดยตับลดระดับกลูคากอนยับยั้งการสร้างกลูโคสที่ดับ
ผลข้างเคียง
เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
แพ้ยาจะมีผื่นคันตามผิวหนังหรือตุ่มพองและลอก
อาการที่พบบ่อยคือคลื่นไส้อาเจียนท้องเสียมีการหลั่งกรดเพิ่มปวดท้อง
อาจทำให้ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยกว่าปกติหรือเกิดคอพอกได้
มีใช้พื้นสีแดงคล้ำซึ่งมักเป็นชนิด Maculopapular
อาจทำให้เกิดอาการดีซ่าน Leukopenia, Agranulocytosis