Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การดูแลผู้ป่วยที่มีความหลากหลายทางวัฒนธรรมในกลุ่มประเทศไทย - Coggle Diagram
การดูแลผู้ป่วยที่มีความหลากหลายทางวัฒนธรรมในกลุ่มประเทศไทย
ข้อมูลทั่วไป
ที่ตั้ง ตั้งอยู่บนคาบสมุทรอินโดจีนซึ่งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของทวีปเอเชีย
พื้นที่ 513,120 ตารางกิโลเมตร มีขนาดใหญ่เป็นอันดับที่ 50 ของโลกและเป็นอันดับที่ 3 ในเอเชียตะวันออก เฉียงใต้
เมืองหลวง กรุงเทพมหานคร มีประชากร 66,558,935 คน
วันชาติ วันที่ 5 ธันวาคม
ลักษณะภูมิศาสตร์
ประเทศไทยมีลักษณะภูมิประเทศที่หลากหลาย ภาคเหนือเป็นพื้นที่ภูเขาสูงสลับซับซ้อน จุดที่สูงที่สุดในประเทศไทย คือ ดอยอินทนนท์ ณ 2,565 เมตรเหนือระดับน้ำทะเล รวมทั้งยังปกคลุมด้วยป่าไม้อันเป็นต้นน้ำที่สำคัญของประเทศ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ของที่ราบสูงโคราช สภาพของดินค่อนข้างแห้งแล้งและไม่ค่อยเอื้อต่อการเพาะปลูก แม่น้ำเจ้าพระยาเกิดจากแม่น้ำปิงและยมที่ไหลมาบรรจบกันที่ปากน้ำโพ จังหวัดนครสวรรค์ ทำให้ภาคกลางกลายเป็นที่ราบลุ่มแม่น้ำที่มีความอุดมสมบูรณ์ที่สุดในประเทศ และถือได้ว่าเป็นแหล่งปลูกข้าวที่สำคัญแห่งหนึ่งของโลกภาคใต้เป็นส่วนหนึ่งของคาบสมุทรไทย-มาเลย์ ขนาบด้วยทะเลทั้งสองด้าน มีจุดที่แคบลง ณ คอคอดกระ แล้วขยายใหญ่เป็นคาบสมุทรมลายู ส่วนภาคตะวันตกเป็นหุบเขาและแนวเทือกเขาซึ่งพาดตัวมาจากทางตะวันตกของภาคเหนือ
ภาษา
ประเทศไทยมีภาษาไทย เป็นภาษาทางการ
ศาสนา
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยไม่ระบุศาสนาใดเป็นศาสนาประจำชาติ รัฐธรรมนูญรับรองเสรีภาพในการนับถือศาสนาของพลเมืองไทยทุกคน แต่กำหนดให้พระมหากษัตริย์ต้องนับถือศาสนาพุทธนิกายเถรวาท ตามสำมะโนประชากรและเคหะ ประชากรไทยนับถือศาสนาพุทธ ประมาณร้อยละ 94.6 ศาสนาอิสลาม มีผู้นับถือประมาณร้อยละ 4.2 ศาสนาคริสต์ประมาณร้อยละ 1.1
ความเชื่อ
ความเชื่อเกี่ยวกับหญิงตั้งครรภ์ในโบราณ
ความเชื่อเรื่องห้ามไปร่วมงานศพ
ห้ามไปร่วมงานศพ โดยเฉพาะ คนท้องแก่หากจำเป็นต้องไปต้องติดเข็มกลัด เชื่อว่า จะมีวิญญาณร้ายจะสิงหรือติดตามทารก การติดเข็มกลัดจะช่วยป้องกันสิ่งชั่วร้าย
ความเชื่อเรื่องการอยู่ไฟ
การอยู่ไฟหลังคลอด เป็นภูมิปัญญาพื้นบ้านของไทยสำหรับคุณแม่ที่เพิ่งคลอดลูก เพราะมีความเชื่อว่าการอยู่ไฟ หรือการนอนอยู่ใกล้ ๆ กองไฟ จะช่วยฟื้นฟูร่างกายที่เหนื่อยล้าจากการคลอดลูก ช่วยให้ร่างกายของคุณแม่กลับเข้าสู่สภาวะสมดุลได้เร็ว กระตุ้นการไหลเวียนของเลือด และช่วยให้มดลูกเข้าอู่ได้เร็วขึ้น
ความเชื่อเรื่องห้ามอาบน้ำตอนดึก
ความเชื่อในเรื่องของการห้ามผู้หญิงตั้งครรภ์อาบน้ำในตอนกลางคืนนั้นมีอยู่แทบทุกภาคของประเทศไทย เช่น ในภาคอีสานเชื่อว่า ผู้หญิงตั้งครรภ์ที่อาบน้ำตอนกลางคืนจะทำให้ถุงน้ำคร่ำหนาและทำให้คลอดลูกยาก ส่วนในภาคใต้เชื่อว่าจะได้ครรภ์แฝดน้ำคือครรภ์ที่มีน้ำคร่ำมากกว่าปกติ ซึ่งอาจทำให้เด็กมีความพิการทางระบบประสาทได้ แต่ความจริงในสมัยก่อนโดยเฉพาะในต่างจังหวัดยังไม่มีไฟฟ้าใช้และต้องไปอาบน้ำที่ตลิ่งหรือบ่อน้ำ จึงเป็นสาเหตุให้คนท้องไม่ควรไปอาบน้ำในตอนกลางคืน เพราะจะทำให้มองไม่เห็นและอาจเดินพลาดตกบันได สะดุด ลื่นล้ม เสี่ยงต่อการการแท้งลูก หรืออาจโดนสัตว์มีพิษกัดได้
ความเชื่อเรื่องห้ามคนท้องนอนหงาย
คนโบราณเชื่อว่าถ้าคนท้องนอนหงายลูกจะดิ้นแรงทำให้ท้องแตก แต่ความจริงแล้วที่ห้ามนอนหงายนั้นเป็นเพราะว่าเมื่อครรภ์เริ่มโตขึ้นเรื่อย ๆ การนอนง่ายจะทำให้ผู้เป็นแม่รู้สึกอึดอัดนอนไม่สบายความดันโลหิตต่ำลง ส่งผลให้คนท้องมีอาการหน้ามืดเวียนหัวตาลายหรือเป็นลมได้เมื่อนอนหงายเป็นเวลานานๆ
ความเชื่อเรื่องห้ามกินกล้วยน้ำว้า
คนโบราณเชื่อว่าการกินกล้วยน้ำว้าจะทำให้คนท้องคลอดลูกยาก เพราะกินกล้วยน้ำว้าจะทำให้เด็กตัวใหญ่ซึ่งตามหลักข้อเท็จจริงนั้นกล้วยน้ำว้าเป็นผลไม้ที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง ในสมัยก่อนยังไม่มีการผ่าคลอดหากเด็กในท้องอ้วนสมบูรณ์เกินไปก็จะเป็นอันตรายต่อทั้งแม่และลูก อีกอย่างหนึ่งในกล้วยสุกจะหวานและมีแป้งในปริมาณมากกินสองสามลูกก็จะรู้สึกอิ่มทำให้ไม่อยากกินอาหารอย่างอื่น อาจทำให้คนท้องเกิดภาวะขาดสารอาหารได้ นอกจากนี้การกินกล้วยห่ามหรือกล้วยไม่สุกจะทำให้เกิดอาการท้องผูกได้อีกด้วย
ความเชื่อเรื่องห้ามกินผักจำพวกเครือ-เถา
ห้ามคนท้องกินผักเป็นเครือเป็นเถา เพราะเชื่อว่าจะทำให้ปวดเมื่อยตามตัวและขามากกว่าปกติ ทว่าตามหลักวิทยาศาสตร์แล้วการรับประทานผักเป็นเครือเป็นเถา โดยเฉพาะในยอดอ่อนจะมีสารพิวรีน (Purine) สูงสารนี้เมื่อย่อยสลายตัวแล้วจะกลายเป็นกรดยูริก (Uric Acid) ซึ่งเป็นสาเหตุของการเกิดโรคเก๊าท์ได้
ความเชื่อของหญิงตั้งครรภ์ในแต่ละภาค
ภาคเหนือ
ความเชื่อและข้อห้ามสำหรับคนท้องหรือแม่มานในภาคเหนือ
ผู้หญิงท้องในภาษาเหนือ จะเรียกว่า แม่มาน โดยการคลอดลูกของผู้หญิงชาวเหนือสมัยก่อนถือเป็นเรื่องที่ยิ่งใหญ่และสำคัญต่อชีวิตเป็นอย่างมาก เนื่องจากสมัยก่อนการแพทย์ยังไม่เจริญก้าวหน้า อุปกรณ์อะไรต่าง ๆ ก็อำนวยความสะดวกได้ไม่ดีเท่าที่ควร ทำให้การคลอดลูกต้องเสี่ยงเป็นเสี่ยงตาย ทำให้คนท้องจึงต้องมีข้อห้ามและข้อปฏิบัติที่รัดกุมและเคร่งครัดเป็นอย่างมาก เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดอันตรายกับแม่และเด็กในท้องได้ และอีกเรื่องที่มีความสำคัญมากคือความเชื่อเรื่องผีซึ่งพิธีปฏิบัติเหล่านั้น ทำเพื่อป้องกันผีร้าย ไม่ให้มารบกวนมารดาและทารก ซึ่งในปัจจุบันความเชื่อเรื่องผีเหล่านี้อาจหายไป แต่ก็ยังคงมีคนอีกจำนวนไม่น้อยที่ยังคงเชื่อและหวาดกลัวอยู่ ทำให้ประเพณีเหล่านี้ยังคงสืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน
ความเชื่อเรื่องของการแพ้ท้อง
การแพ้ท้องคือ อาการที่คนท้องจะรู้สึกอยากกินของแปลกๆ อยากกินผลไม้รสเปรี้ยว หรือถ้าเห็นใครกินอะไรก็อยากกิน พอไม่ได้กินก็จะเกิดอาฆาตหรือชิงชัง ทำให้คนทั่วไปจะกลัวแม่มานอาฆาต ทำให้เวลากินอะไรก็มักจะชวนแม่มานกินด้วยเพราะกลัวการถูกแช่ง สำหรับความเชื่อในเรื่องอยากกินของแปลกๆของแม่มาน คนเหนือจะเชื่อว่า จะทำให้รู้ว่าเด็กในท้องนั้นกำเนิดมาจากภพภูมิไหน เช่น ถ้าแม่มานอยากกินของสดของคาว ก็เชื่อกันว่า เด็กในท้องเป็นสัตว์นรกมาเกิด ถ้าแม่มาน อยากกินของที่มีรสหวาน ก็เชื่อว่าเด็กนั้นมาจากสวรรค์ ถ้าอยากกินผลไม้ แปลว่าเป็นสัตว์เดรัจฉานมาเกิด อยากกินดิน แปลว่าเป็นพระพรหมลงมาเกิด และถ้าแม่มานอยากกินของเผ็ดของร้อนก็แปลว่าเป็นมนุษย์มาเกิด สิ่งนี้ทำให้แม่มานหลายคนอยากเป็นที่รักและอยากให้ลูกของตนโดดเด่นจึงเสแสร้งแกล้งว่าตนอยากกินดิน เพราะต้องการให้หลายคนเชื่อว่าลูกในท้องของตนเป็นพระพรหมลงมาเกิด
การปฏิบัติตนของแม่มารหรือหญิงมีครรภ์
ให้แม่มานทำงานเพื่อเป็นการออกกำลัง เช่น ตำข้าว ตักน้ำ ผ่าฟืน เป็นต้น เพราะเชื่อกันว่า แม่มานจะได้แข็งแรงและช่วยให้คลอดได้ง่าย อีกอย่างคือการลอดท้องช้าง เพราะเชื่อกันว่า แม่มานที่ลอดท้องช้าง จะคลอดง่าย แถมลูกที่คลอดออกมาจะเป็นเด็กที่ฉลาด และเลี้ยงง่าย
ข้อห้ามของแม่มารหรือหญิงมีครรภ์
ห้ามลอดรั้ว -เพราะเชื่อกันว่า การลอดรั้วนั้นจะทำให้คลอดยาก
ห้ามผ่ามะพร้าว –เชื่อกันว่า แม่มานที่ผ่ามะพร้าว จะทำให้ลูกที่เกิดมามีหัวโตเหมือนลูกมะพร้าว
ห้ามกินอาหารในหม้อที่ยังไม่ได้ยกลงมาจากเตา-เพราะเชื่อกันว่า จะทำให้เจ็บท้องคลอดนานขึ้น และคลอดยาก
ห้ามจับหรือถือยารักษาโรค – เพราะเชื่อกันว่า ยารักษาโรคเหล่านั้นจะเสื่อมประสิทธิภาพ
ห้ามไปงานศพ หรือไปเผาศพ –เพราะเชื่อกันว่าจะไปขัดขวางการขึ้นสวรรค์ของผู้ที่ตายไปแล้ว
ห้ามไปดูคนอื่นคลอดลูก- เพราะเชื่อว่า จะทำให้คนที่กำลังคลอดนั้นคลอดยากกว่าเดิม เพราะเด็กจะอายกันจนไม่กล้าคลอดออกมา
ห้ามเย็บปากหมอนหรือปากที่นอน –เพราะเชื่อกันว่าจะทำให้คลอดยาก
ห้ามยืนคาประตูบ้านหรือบันไดบ้าน –เพราะเชื่อกันว่า จะทำให้เด็กเกิดค้างคาอยู่และคลอดยากขึ้น
ห้ามหันหลังผิงไฟ –เพราะเชื่อกันว่า จะทำให้รกติดและคลอดยาก
ห้ามดูสุริยคลาสหรือจันทรคลาส-เพราะเชื่อกันว่าลูกที่ออกมาจะตาเหล่หรือตาเขได้
ภาคใต้
การตั้งครรภ์กับความฝัน
คนภาคใต้เชื่อว่าถ้าสตรีฝันว่าได้แหวน 1 วงหรือฝันว่ามีญาติที่ล่วงลับไปแล้วขอมาอยู่ด้วยอีกไม่นานก็จะตั้งครรภ์และเชื่อว่าฝันสามารถทำนายเพศของลูกได้ เช่น ฝันว่าได้ใส่สร้อยทองจะได้ลูกสาว ฝันเห็นพระจะได้ลูกชาย ชาวมุสลิมก็ยังคงฝันว่าได้ใส่สร้อยทองจะได้ลูกสาวถ้าฝันได้เพชรก็เป็นลูกชาย
ความเชื่อเรื่องอาหารการกิน
ข้อห้ามเกี่ยวกับอาหาร
ห้ามกินฟักเขียวฟักทองเพราะเชื่อว่าจะทำให้รกเปื่อย
ห้ามคนท้องกินปลีกล้วยเชื่อว่าทำให้รกเปื่อยคลอดลูกยาก
ห้ามกินหอยเพราะเชื่อว่า รกจะพันเป็นอันตรายแก่เด็ก
ห้ามกินแกงบอนสับปะรดเพราะเชื่อว่าจะกัดทำให้รกเปื่อย
ไม่ให้กินของที่มีสีดำ เช่น โอเลี้ยง ถั่วดำ ข้าวเหนียวดำ เพราะเชื่อว่าลูกเกิดมาจะมีผิวดำ
ไม่ให้กินเนื้อมะพร้าวมากเกินไปเพราะเชื่อว่าลูกหัวแข็ง ทำให้ลูกคลอดยาก
อาหารที่สตรีมีครรภ์พึงทาน
กินน้ำมะพร้าวอ่อนเชื่อว่าทำให้ลูกผิวสวย
ให้กินยอดขี้เหล็กเพราะเชื่อว่าทำให้คลอดลูกได้ง่ายให้
ให้กินยอด นิดิง เพราะเชื่อว่าจะทำให้คลอดลูกได้ง่ายให้
กินสมุนไพร เช่น รากต้นทุเรียน เปลือกต้นชมพู รากไม้ รากพลูเพราะจะทำให้คลอดลูกได้ง่าย
หลังจากสระผมให้สะอาด ให้กินน้ำจากปลายผมเชื่อว่าทำให้คลอดลูกได้ง่าย
กินน้ำมะเขือเทศ นม ให้กินอาหารบำรุงกินผลไม้มากๆทำให้ผิวลูกสวย
ข้อห้ามเกี่ยวกับสถานที่และประเพณี
ห้ามไปงานศพเพราะเชื่อว่าคนท้องมีกลิ่นหอม ผีชอบตามกลับบ้าน ถ้ามีเด็กเล็กอยู่บ้านก็จะทำให้เด็กร้องไห้ ถ้าจำเป็นต้องไปงานศพ เมื่อกลับบ้านก่อนขึ้นเรือนก็ให้ล้างมือล้างเท้าก่อน เรื่องไปงานศพนี้คนบางกลุ่มโดยเฉพาะสตรีมุสลิมไม่มีข้อห้ามดังกล่าว รวมถึงการไปเยี่ยมคนเจ็บไข้ที่โรงพยาบาลด้วย
ข้อห้ามปฏิบัติด้านอื่นๆ
ห้ามคนท้องนั่งคาบันไดเรือน หรือนั่งระหว่างประตูเรือน หรือที่เรียกว่านั่งขวางประตู เชื่อกันว่าการนั่งขวางแบบนี้จะทำให้คลอดลูกลำบาก คลอดไม่ออก เหตุผลเบื้องหลังน่าจะเป็นเกรงคนท้องจะตกบันไดและอันตรายกับลูกในท้องอาจแท้งลูกได้ ถ้าครรภ์อ่อน ส่วนการนั่งขวางประตูอาจจะเป็นเพราะเกะกะคนในเรือนจะเข้าจะออก
ไม่ให้อาบน้ำช่วงกลางคืน บางคนบอกว่าตั้งแต่ตะวันตกดินไม่ให้อาบน้ำ เพราะกลัวว่าจะได้เป็นแฝดน้ำ แฝดเลือดหรือคลอดยาก น้ำคร่ำไม่แตกแต่จะมีเลือดออกมาก่อน สตรีบางคนไม่ปฏิบัติตามแต่แก้เคล็ดด้วยการอมน้ำไว้ในปากเวลาอาบน้ำ
ระหว่างตั้งครรภ์ห้ามคนท้องไปดูคนที่กำลังจะคลอดเด็กเด็ดขาด เพราะโบราณถือว่าคนที่กำลังคลอดลูกจะคลอดไม่ได้ เพราะเชื่อว่าเด็กในท้องทั้งสองท้องจะชวนให้คลอดพร้อมกัน ซึ่งข้อห้ามนี้อาจเกรงว่าคนที่ท้องอาจเกิดความกลัวหรือวิตกกังวลเมื่อเห็นหญิงที่กำลังคลอดก็เป็นได้
ไม่ให้แม่เตรียมอุปกรณ์สำหรับเด็กอ่อน ไม่ว่าจะเป็นผ้าอ้อม เสื้อผ้า ขวดนม เพราะการเตรียมล่วงหน้าเชื่อกันว่าจะทำให้ลูกตาย แต่ส่วนใหญ่เมื่อใกล้คลอดแล้วก็จะเตรียมของใช้สำหรับเด็กอ่อน แต่จะแก้เคล็ดโดยการให้ผู้ที่ไม่ใช่เป็นแม่เป็นผู้เตรียมของ
การไปธุระนอกบ้านของสตรีระหว่างตั้งครรภ์ ให้ใช้เข็มกลัด กลัดที่เสื้อไว้เพื่อเป็นการป้องกันตัวเองจากผี ป้องกันผีไม่ให้ทำร้ายเมื่อกลับถึงบ้านต้องล้างมือล้างเท้าก่อนขึ้นเรือน กรณีที่เป็นสตรีมุสลิมหากจำเป็นต้องไปธุระนอกบ้านก็จะกล่าวคำสวดเป็นการขอพรจากพระเจ้า
ห้ามสามีหรือสตรีมีครรภ์ ฆ่าสัตว์ ทำลายสัตว์ เพราะเกรงว่าลูกที่เกิดมาจะพิการหรือมีสภาพคล้ายกับที่ตนหรือสามีทำร้ายสัตว์ชนิดนั้น
ภาคอีสาน
ข้อควรระวังที่สตรีมีครรภ์ไม่ควรประพฤติปฏิบัติในระหว่างช่วงตั้งครรภ์ มีมากมาย ทั้งนี้เพื่อต้องการให้ทั้งแม่และเด็กสามารถที่จะประสบกับสวัสดิภาพของชีวิตให้มากที่สุด ซึ่งหากละเลยแล้วต้อง คะลำ ถือว่าไม่ดี ไม่งามไม่เหมาะสม หนักเข้าจะเป็นบาปกรรม เสื่อมเสียและอาจถึงแก่ชีวิต ซึ่งในหลายข้อคะลำบางข้อ หากมองด้วยความรู้มาตรฐานโดยเฉพาะหลักสุขลักษณะตามหลักโภชนาการแม่และเด็กแล้ว ดูจะเป็นการขัดกันอยู่หลายข้อ แต่เมื่อพิจารณาตามสภาพแวดล้อม และเวลาในช่วงเวลานั้นของสังคมอีสาน ความจำเป็นในสวัสดิภาพของชีวิตและเผ่าพันธุ์ จึงจำเป็นต้องบัญญัติข้อคะลำตามที่บรรพบุรุษแนะนำไว้ จากประสบการณ์ที่เคยประสบอย่างเคร่งครัด
ข้อควรระวังในการปฏิบัติ
ห้ามข้ามเชือกที่กำลังล่ามวัวควาย ลูกออกมาจะเป็นคนตะกละตะกลาม (ภูมิปัญญาแฝง : เพราะอาจจะสะดุดเชือกหกล้มได้ หากวัวควายลุกเดินหรือวิ่งชน)
ห้ามนั่งขวางประตูบ้าน จะทำให้คลอดลูกยาก (ภูมิปัญญาแฝง : กีดขวางทางเข้าออกของผู้สัญจรไปมา)
ห้ามอาบน้ำเวลากลางคืน เพราะน้ำคาวปลาจะมาก (ภูมิปัญญาแฝง : เพราะอาจจะหกล้มได้รับบาดเจ็บเป็นอันตรายต่อแม่และเด็กได้ เนื่องจากในอดีตต้องใช้ไต้ หรือกะบองในการให้แสงสว่างซึ่งอาจจะไม่เพียงพอ)
ห้ามนั่งขวางบันไดบ้าน จะทำให้คลอดลูกยาก (ภูมิปัญญาแฝง : กีดขวางทางเข้าออกของผู้สัญจรไปมา)
คะลำเย็บที่นอน จะทำให้คลอดลูกยาก (ภูมิปัญญาแฝง อาจจะเป็นเหน็บเนื่องจากนั่งนอนหรือเพ็งมากเกินไป
คะลำไปงานศพ เดี๋ยวผีคนตายจะมาเกิดด้วย (ภูมิปัญญาแฝง : ไม่ต้องการให้แม่เด็กต้องพบเจอภาพที่ไม่สวยงาม ซึ่งจะส่งผลต่อจิตใจและอารมณ์ได้)
คะลำไปเบิ่งคนคลอดลูก เดี๋ยวเด็กในท้องจะชักชวนกันไปในทางไม่ดี (ภูมิปัญญาแฝง : ไม่ต้องการให้แม่เด็กต้องพบเจอภาพที่ไม่สวยงาม ซึ่งจะส่งผลต่อจิตใจและอารมณ์ได้)
ห้ามทำท่าทางเลียนแบบคนพิกลพิการไม่สมประกอบ ลูกออกจะเหมือนอย่างที่ทำ (ภูมิปัญญาแฝง : อาจส่งผลทางด้านอารมณ์และจิตใจ)
ข้อควรเรื่องอาหาร
ห้ามกินกล้วยแฝด จะได้ลูกแฝด
ห้ามกินเนื้อควายเผือก
ห้ามกินอาหารที่ติดอยู่กับไม้ย่าง
ห้ามกินปลาเพี้ย
สิ่งที่คนท้องห้ามทำ ตามความเชื่อของคนอีสาน
กินของปิ้งย่างคาหีบ
เชื่อกันว่าการกินอาหารย่างโดยไม่แกะหีบที่ใช้ย่างนั้น จะทำให้หญิงที่ตั้งครรภ์ไม่สามารถคลอดบุตรได้ อีกทั้งขณะกินหากหีบเกิดหักกลางจะเป็นลางร้ายว่าจะแท้งลูก คนอีสานโบราณเลยห้ามหญิงตั้งครรภ์ทำเป็นอันขาด
จับอาวุธหรือมีดที่ยาวเกินคืบ
อาวุธหรือของมีคมที่ยาวเกินคืบนั้นคนอีสานเชื่อว่ามีพรายสิงสู่อยู่ ซึ่งพรายเหล่านี้มักจะอิจฉาเด็กที่กำลังจะได้เกิด จึงมักจะทำร้ายให้เด็กในครรภ์แท้งด้วยอุบัติเหตุ ทำให้ล้มแล้วถูกแทงด้วยมีดในมือ หรือที่ภาษาไทยเรียกสิ่งนี้ว่าผีผลักนั่นเอง
นั่งธรณีประตู
การนั่งบริเวณธรณีประตูจะทำให้ผีเฮือนผีซานซึ่งเป็นผีเจ้าเรือนตามความเชื่อของคนอีสานไม่สามารถเดินผ่านประตูไปได้ จึงโมโหและสาปแช่งให้หญิงตั้งครรภ์ที่นั่งขวางนั้นคลอดลูกไม่ได้ ความเชื่อเรื่องขวางธรณีประตูนี้ไม่ได้จำกัดเพียงหญิงที่ตั้งครรภ์ แต่ยังรวมถึงทุกเพศทุกวัย เช่น หากชายใดนั่งขวางธรณีประตูเป็นประจำจะเยี่ยวไม่ออก เด็กผู้ชายจะถูกผีบิดอวัยวะเพศทำให้คดงอไม่ได้รูปเมื่อโตขึ้น เป็นต้น
นิ้วใส่สัตว์ที่กำลังผสมพันธุ์
การชี้นิ้วใส่หรือการกระทำอื่นใดที่ทำให้สัตว์ซึ่งกำลังเสพสุขจากการผสมพันธุ์กันอยู่มีอันต้องแยกจากกันถือเป็นบาปอย่างหนักตามความเชื่อ เนื่องจากทำให้ชีวิตที่กำลังจะเกิดไม่ได้เกิด กล่าวคือขัดจังหวะการปฏิสนธินั่นเอง
ปัสสาวะในบริเวณที่มีจอมปลวกอยู่
ด้วยความเชื่อที่ว่าจอมปลวกนั้นเป็นที่สิงสถิตของผีโป่งผีป่า การไปปัสสาวะบริเวณนั้นถือเป็นการลบหลู่เกียรติของผี ผีอาจไม่พอใจจนบันดาลให้คลอดลูกไม่ได้
ภาคกลาง
ความฝันและเพศของเด็ก
ถ้ามารดาฝันเห็น พระ มีด ขวาน ปืน การต่อสู้กับโจรผู้ร้าย พระเลี่ยมทอง ทอง สร้อยพระ สร้อยทองที่มีลักษณะเรียงๆ รวมถึงฝันเห็นเด็กเพศชายต่างๆ เหล่านี้เชื่อว่าลูกที่อยู่ในครรภ์น่าจะเป็นเพศชายและถ้าหากมารดาฝันเห็น แหวน ต่างหู แหวนเพชร สร้อยคอ สร้อย ข้อมือ ตุ๊กตาและเด็กเพศหญิงเชื่อว่าลูกในครรภ์เป็นเพศหญิง
ความเชื่อเกี่ยวกับการทำนายของเพศ ซึ่งสามารถดูได้จากลักษณะของมารดา เช่น ลักษณะสะดือของหญิงตั้งครรภ์ ถ้าสะดือคว่ำเชื่อว่าจะได้ลูกชาย ถ้าสะดือหงายจะได้ลูกผู้หญิง ดูที่รูปท้องของหญิงตั้งครรภ์ถ้าท้องแหลม ยื่นออกมาจะได้เพศชาย ถ้าท้องกลม แบนจะได้เพศหญิง ดูที่ผิวหน้าท้องของหญิงตั้งครรภ์ถ้าผิวหน้าท้องเป็นฝ้าจะได้ลูกเพศชาย ถ้าผิวหน้าท้องเปล่งปลั่งชอบแต่งหน้าจะได้ลูกผู้หญิง และถ้าหากเอาชื่อพ่อแม่มารวมกัน แล้วนับตัวอักษรหากได้เลขที่จะได้เพศชาย ถ้าได้เลขคู่จะได้ลูกเพศหญิง
ความเชื่อเรื่องอาหารการกิน
อาหารที่ห้ามกินก่อนผ่าคลอด
ไข่ที่ยังไม่ฟัก เชื่อว่าจะทำให้แท้งและพัดพรากจากกัน
ข้าวติดก้นหม้อหรือข้าวตัง เชื่อว่าทำให้คลอดลูกยาก
น้ำข้าว เชื่อว่าจะทำให้น้ำคำหนามากและลูกคลอดยาก
มะเขือขื่น เชื่อว่าจะทำให้เหนียว ทำให้คลอดลูกยาก
ไข่ เชื่อว่าทำให้มีไขมาก ทำให้คลอดลูกออกมาจะเหม็นคาว
ของคาว ปลาไหล เนื้อวัวสัตว์ใหญ่ที่มีไข่มาก เชื่อว่าทำให้ไขมันเกาะเด็กมากจะทำให้ลูกคลอดยาก
ผลต่อเด็ก
อาหารที่ควรกิน
หญิงตั้งครรภ์ควรกินมะพร้าวอ่อนเพราะเชื่อว่าการกินมะพร้าวอ่อน จะทำให้เด็กผิวสวยผิวเกลี้ยง คลอดออกมาไม่มี ทำให้คลอดลูกง่าย
ข้อห้ามในการปฏิบัติตนระหว่างตั้งครรภ์
ข้อห้ามเกี่ยวกับงานพิธีหรือพิธีกรรม
งานบวช
ห้ามหญิงตั้งครรภ์ไปงานบวช เพราะเชื่อว่าจะทำให้คนที่บวชไม่สงบ เพราะคนที่ตั้งครรภ์มี 4 ตา ไม่ดีกับนาคที่บวช เชื่อว่างานบุญหรืองานบวชที่มีสวดญัตติจะไม่ดีต่อเด็กทำให้แท้งได้
งานแต่ง
ถ้ามีการสวดญัตติ ห้ามหญิงตั้งครรภ์ไปงานแต่งเพราะเชื่อว่าทำให้ลูกได้รับอันตราย ถ้าหญิงตั้งครรภ์แต่งงานห้ามสวมมงคล ห้ามรดน้ำมนต์ น้ำสังข์เพราะเชื่อว่าคนตั้งครรภ์เป็นคนไม่บริสุทธิ์และจะเป็นอันตรายต่อเด็กเช่นกัน
ห้ามไปงานศพ ถ้าจำเป็นต้องไปงานศพ ควรพกมีด นำเข็มกลัดติดเสื้อบริเวณหน้าท้องหรือชายพก ให้ใส่ใบทับทิมไว้ในกระเป๋าเสื้อหรือใช้ใบมะยมพรมน้ำมนต์เพื่อกันผี ถ้าต้องเผาศพให้ถือดอกไม้จันทน์ 2 ดอกเพราะเชื่อว่าจะทำให้ลูกเป็นไข้ หญิงที่ท้องแก่ใกล้คลอดห้ามไปงานศพเพราะเชื่อว่าทำให้ลูกไม่รอดกลับมามีและเชื่อว่าผีจะมาทักลูกในท้อง
พฤติกรรมเสี่ยง
พฤติกรรมการบริโภคอาหาร
คนไทยกินรสหวาน เค็ม มากขึ้น โดยสัดส่วนของคนที่กินรสหวานเป็นอาหารมื้อหลัก และยังพบว่าคนไทยบริโภคผักและผลไม้สดลดลง ถึงแม้ว่าคนไทยส่วนใหญ่จะมีการบริโภคผักและผลไม้อย่างน้อย 1 วันในแต่ละสัปดาห์ แต่สัดส่วนของคนที่กินผักผลไม้ทุกวันกลับลดลง
พฤติกรรมต่อการเกิดความเครียดและปัญหาความรุนแรง
วิถีการดำรงชีวิตที่เร่งรีบของคนไทย มีการแข่งขันกันประกอบอาชีพและการหารายได้เพื่อใช้จ่ายในครอบครัว การยึดติดกับการบริโภควัตถุจนเกินไป ส่งผลต่อสภาพอารมณ์และจิตใจของผู้คนในชุมชน
พฤติกรรมเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ
คนไทยมีนิสัยฝ่าฝืนกฎจราจรของผู้ขับขี่ เมาหรือง่วงนอนแล้วขับขี่รถยนต์ทำให้เกิดอุบัติเหตุ ไม่สวมหมวกนิรภัยขณะขับขี่รถจักรยานยนต์ หรือไม่คาดเข็มขัดนิรภัยขณะขับขี่รถยนต์
การดูแลผู้ป่วย
การพยาบาลที่ให้คุณค่าความหลายหลายทางวัฒนธรรมที่แตกต่างกันของคนในชาติและความเชื่อ โดยประเทศไทยให้การพยาบาลผู้ป่วยทั้งทางด้านร่างกายและจิตใจ โดยประเทศไทยมีการรักษาผู้ป่วยตามความเชื่อเรื่องเหนือธรรมชาติ เรื่องผีสางที่คนในชุมชนนับถือและให้ความสำคัญเป็นอย่างมาก คนไทยเชื่อว่าการเจ็บป่วยเกิดจากอำนาจเหนือธรรมชาติ โดยการรักษาผู้ป่วยแบบการประกอบพิธีกรรมต่าง ๆ การเรียกขวัญ หรือการขึ้นครูตามความเชื่อของคนในชุมชน การรักษาตามภูมิปัญญาพื้นบ้านคือการอยู่ไฟหลังคลอด และยังมีการรักษาแบบแพทย์แผนตะวันตก คือการดูแลทางการพยาบาลกับหมอที่โรงพยาบาล เมื่อเกิดอาการเจ็บป่วยประเทศไทยสามารถรักษากับหมอผู้หญิงหรือหมอผู้ชายก็ได้ และสามารถเลือกสถานที่ หรือรูปแบบการรักษาทางการพยาบาลได้โดยรักษาที่โรงพยาบาลหรือคลินิก คนไทยเมื่อเกิดอาการเจ็บป่วยเล็กน้อยมักจะซื้อยามาทานเองและรักษาด้วยการใช้สมุนไพรกินหรือทาช่วยในการรักษาโรคหรือบาดแผลต่าง ๆ
แนวทางในการนำทฤษฎีไปใช้ในการปฏิบัติการพยาบาลโดยใช้กระบวนการพยาบาล
การประเมิน
คนไทยนิยมรับประทานอาหารรสจัด รับประทานอาหารรสหวาน เค็ม มากขึ้นและยังพบว่าคนไทยบริโภคผักและผลไม้สดลดลง และเยาวชนส่วนใหญ่นิยมดื่มเครื่องดื่มมึนเมาและสูบบุหรี่ ถึงร้อยละ 30.7 เพื่อที่ต้องการแสดงความทันสมัย ต้องการเข้าสังคมในกลุ่มเพื่อนและเลี่ยนแบบสื่อต่างๆ
การวินิฉัยการพยาบาล
มีโอกาสเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง เนื่องจากพฤติกรรมการรับประทานอาหารของคนไทยที่เสี่ยงต่อการเกิดโรค
มีโอกาสเสี่ยงต่อโรคที่เกิดจากโทษของสุรา บุหรี่ และเกิดอุบัติเหตุทางท้องถนน เนื่องจากดื่มเครื่องดื่มมึนเมาอาจทำให้มีความบกพร่องในการรับรู้ในขณะนั้น
การวางแผนการพยาบาล
. แนะนำการรับประทานอาหารที่ประโยชน์แก่ร่างกาย
. อธิบายและให้ความรู้ถึงโทษของการดื่มสุราหรือเครื่องดื่มมึนเมาและโทษของการสูบบุหรี่
ให้ความรู้ด้านโภชนาการและอธิบายถึงประโยชน์และโทษของการรับประทานอาหารเกินพอดี
แนะนำวิธีการเลิกดื่มสุราหรือเครื่องดื่มมึนเมาและเลิกสูบบุหรี่
การปฏิบัติการพยาบาล เป็นการพยาบาลสอดคล้องกับความเชื่อและวัฒนธรรม
คนไทยมีความรู้ด้านโภชนาการและรู้ถึงคุณประโยชน์และโทษของอาหาร
ลดโอกาสเสี่ยงของการเกิดโรค
ยกตัวอย่างการดูแลผู้ป่วยข้ามวัฒนธรรม
คนท้องกินกล้วยจะทำให้คลอดลูกยาก
ตัวอย่างการพยาบาล อธิบายให้ผู้ป่วยทราบเกี่ยวกับคุณประโยชน์ของและโทษที่แท้จริงจากกล้วยน้ำว้ากล้วยน้ำว้าเป็นผลไม้ที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูงในสมัยก่อนยังไม่มีการผ่าคลอดหากเด็กในท้องอ้วนสมบูรณ์เกินไปก็จะเป็นอันตรายต่อทั้งแม่และลูกอีกอย่างหนึ่งในกล้วยสุกจะหวานและมีแป้งในปริมาณมากกินสองสามลูกก็จะรู้สึกอิ่มทำให้ไม่อยากกินอาหารอย่างอื่นอาจทำให้คนท้องเกิดภาวะขาดสารอาหารได้นอกจากนี้การกินกล้วยห่ามหรือกล้วยไม่สุกจะทำให้เกิดอาการท้องผูกได้อีกด้วย หากผู้ป่วยมีความเชื่อในเรื่องของกล้วยน้ำหว้าว่าทำให้คลอดยาก พยาบาลอาจส่งเสริมให้ผู้ป่วยบริโภคอย่างอื่นเพื่อการส่งเสริมสุขภาพของผู้ป่วยเอง
การประยุกต์ใช้ในการดูแลผู้ป่วย
ถ้าคนไทยส่วนใหญ่ที่รู้สึกว่าตนเองเริ่มมีอาการป่วยที่เป็นโดยที่ตนเองไม่ทราบสาเหตุ คนไทยเชื่อว่าการเจ็บป่วยเกิดจากอำนาจเหนือธรรมชาติ โดยการรักษาผู้ป่วยคือการไปหาหมอชาวบ้านที่สามารถดูได้ว่าสิ่งที่เป็นอยู่เกิดจากอะไร หรือบางคนมีการไปทำพิธีต่าง ๆ ตามความเชื่อในชุมชนของตน แต่ถ้ามีอาการที่ทำให้มีการเลือดออก หรือมีการบาดเจ็บอย่างหนัก ถึงจะมีการเข้ารักษาตัวกับกับทางโรงพยาบาล หรือกับบุคลากรทางการแพทย์ และในการประยุกต์ใช้ในการดูแลผู้ป่วย คือ ให้ดูอาการเบื้องต้นของผู้ป่วยที่นำผู้ป่วยมาโรงพยาบาล และทำการให้การพยาบาลขั้นเบื้องต้นแก่ผู้ป่วยก่อน หากการรักษามีการขัดต่อความเชื่อของผู้ป่วยจะต้องมีการถามความคิดเห็นและถามการตัดสินใจของผู้ป่วยในการรักษาครั้งนี้ และมีการแนะนำให้แก่ผู้ป่วยในแต่ละขั้นตอน จึงจะส่งตัวผู้เข้ารับการรักษาขั้นต่อไป
การประยุกต์ใช้ Sunrise Model
ปัจจัยด้านเทคโนโลยี
ปัจจัยซึ่งมีอิทธิพล การแสดงออกแบบแผนและการปฏิบัติการดูแลภาวะสุขภาพและความเป็นอยู่ ความเชื่อของคนไทยมีอิทธิพลต่อการใช้ชีวิตและความเป็นอยู่ในชีวิตประจำวัน คนไทยมีความเชื่อในเรื่องของโชคลาภ คนไทยมักหาฤกษ์ยามดีทุกครั้งเมื่อมีงานสำคัญ เช่น การคลอดบุตรคนไทยมักจะหาวันและเวลาคลอดบุตรเพื่อความสิริมงคล
ปัจจัยด้านศาสนา และปรัชญา
ให้การพยาบาลโดยเคารพในความเชื่อและวัฒนธรรมของผู้ป่วยซึ่งผู้ป่วยแต่ละคนก็มีความเชื่อและวัฒนธรรมที่แตกต่างกันออกไปและอนุญาตให้ผู้ป่วยสามารถปฏิบัติตามความเชื่อทางศาสนาที่ผู้ป่วยนับถือได้แต่ต้องคำนึงคำนึงถึงความปลอดภัยของผู้ป่วย
ปัจจัยด้านเครือญาติและสังคม
ให้ความรู้กับบุคคลในครอบครัวหรือคนในชุมชนถึงแนวทางการดูแลสุขภาพและการรักษาโรค ด้วยการให้คนในชุมชนปรับเปลี่ยนพฤติกรรมทางสุขภาพและวิถีชีวิตเพื่อให้เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพที่ดีขึ้น
ค่านิยมเชิงวัฒนธรรมและวิถีชีวิต ภาษา บริบทด้านสิ่งแวดล้อม
ประเทศไทยมีความหลากหลายทางวัฒนธรรมและภาษา การพยาบาลข้ามวัฒนธรรมมีความแตกต่างกันด้านภาษาดังนั้นการรักษาการพยาบาลจึงจำเป็นต้องมีความรู้ในเรื่องของภาษาสากลหรือต้องมีล่ามแปลภาษาเพื่อทำให้การรักษามีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
ปัจจัยทางเศรษฐกิจ
ปัจจุบันโครงสร้างทางเศรษฐกิจของประเทศไทยเป็นแบบผสมอุตสาหกรรมและการเกษตร การรักษาพยาบาลจึงต้องมีความสอดคล้องกับเศรษฐกิจในปัจจุบันและต้องหาแนวทางป้องกันไม่ให้มีผู้ป่วยที่เกิดจากการทำงานมากยิ่งขึ้น
ปัจจัยทางเศรษฐกิจ
ปัจจุบันโครงสร้างทางเศรษฐกิจของประเทศไทยเป็นแบบผสมอุตสาหกรรมและการเกษตร การรักษาพยาบาลจึงต้องมีความสอดคล้องกับเศรษฐกิจในปัจจุบันและต้องหาแนวทางป้องกันไม่ให้มีผู้ป่วยที่เกิดจากการทำงานมากยิ่งขึ้น
ปัจจัยด้านการศึกษา
ผู้ป่วยแต่ละคนมีการรับรู้และการดูแลสุขภาพที่แตกต่างกันออกไป ในการรักษาพยาบาลซึ่งควรอธิบายให้ผู้ป่วยเข้าใจในวิธีการดูแลรักษาสุขภาพและทราบถึงแผนการรักษาพยาบาล โดยต้องเคารพในความเชื่อและวัฒนธรรมของผู้ป่วย
ระดับที่ 2
ครอบครัว
ในวิถีชีวิครอบครัวของคนไทยนั้นส่วนมากจะเป็นครอบครัวที่มีความสนิทสนมและมีความปรองดองกัน เพราะฉะนั้นในพื้นฐานทางครอบครัวของคนไทยแล้ว ทำให้มีการเข้าถึงกันง่ายมากยิ่งขึ้นอาจจะทำให้มีการพบปะกัน ทานอาหารร่วมกัน และอาจจะไม่ได้คำนึงถึงเชื้อโรคที่ผู้อื่นจะนำมาแพร่หรือเชื้อโรคที่มีอยู่ในตัวเราไปแพร่ผู้อื่น ดังนั้นการรักษาพยาบาลจึงต้องมีความสอดคล้องกับการใช้ชีวิตของคนไทยและมีการให้คำแนะนำแก่ผู้ป่วย
กลุ่มบุคคล
กลุ่มบุคคลของคนไทยจะมีความแตกต่างกันไป ดังนั้นในการพยาบาลที่ให้การรักษาแก่ผู้ป่วยจะต้องมีความรู้ในเรื่องกลุ่มของบุคคลนั้น ๆ เช่น การทำงานในโรงงานอุสาหกรรมมีความเสี่ยงอย่างไร พยาบาลควรที่จะมีความรู้และให้การแนะนำแก่ผู้ป่วยในเรื่องการดูแลรักษาสุขภาพของตนเอง
บุคคล
ประเทศไทยโดยเฉพาะในเมืองหลวงมีวิถีชีวิตที่เร่งรีบ และแออัดทำให้คนส่วนใหญ่ไม่ทันได้ระมัดระวังเชื้อโรคที่สามารถติดต่อจากคนสู่คนได้ ดังนั้นการพยาบาลจึงต้องมีการให้คำแนะนำแก่ผู้ป่วยในเรื่องการป้องกันตนเองในการสัมผัสใกล้ผู้อื่น
ชุมชน
ประเทศไทยส่วนใหญ่อาศัยและมีส่วนร่วมกันภายในชุมชน ซึ่งแต่ละชุมชนมีอาสาสมัครสาธารณสุขเกือบทุกชุมชน ซึ่งทำให้มีการเข้าถึงการดูแลสุขภาพของตนในชุมชนได้ และสามารถแจ้งข่าวสารเกี่ยวกับสุขภาพให้คนในชุมชนรับรู้ได้
สถาบันในระบบบริการ
ประเทศไทยมีสิทธิการรักษาพยาบาลจากรัฐบาล โดยสิทธิการรักษาพยาบาลมี 3 ระบบใหญ่ คือ สิทธิสวัสดิการการรักษาพยาบาลของข้าราชการ สิทธิประกันสังคมและสิทธิหลักประกันสุขภาพ 30 บาท ทำให้สามารถเข้าถึงการรักษาพยาบาลได้