Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การส่งเสริมการขับถ่ายอุจจาระ - Coggle Diagram
การส่งเสริมการขับถ่ายอุจจาระ
ความสำคัญของการขับถ่ายอุจจาระ
เพราะเป็นการขับของเสียออกจากร่างกายหากร่างกายไม่ขับถ่ายอาจท าให้เกิดสารพิษและของเสียที่ตกค้างอยู่ในลำไส้ยิ่งถ้าร่างกายมีการสะสมของเสียตกค้างเป็นเวลานานนั้น ย่อมมีโอกาสในการได้รับสารพิษกลับเข้าไปในร่างกาย
ปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อการขับถ่ายอุจจาระ
อายุ
ในเด็กเล็กอาจมีการถ่ายอุจจาระวันละหลาย ๆ ครั้ง เมื่ออายุมากขึ้นเซลล์กล้ามเนื้อจะลดขนาดลง และกำลังกล้ามเนื้อก็จะลดลง
ชนิดของอาหารที่รับประทาน
อาหารจำพวกพืชผัก ผลไม้จะช่วยทำให้อุจจาระสามารถขับเคลื่อนได้ดีกว่าอาหารที่กากใยน้อย
ปริมาณน้ำในร่างกายได้รับ
น้ำจะเป็นตัวสำคัญที่ทำให้ อุจจาระมีลักษณะนุ่มพอดี
การเคลื่อนไหวของร่างกาย
การเคลื่อนไหวของ ร่างกาย จะช่วยทำให้การทำงานของลำไส้เป็นไปอย่างปกต
อารมณ์
ต่อมหมวกไตหลั่งฮอร์โมน และการทำงานของระบบประสาท Sympathetic มีการเปลี่ยนแปลงทำให้ลำไส้เคลื่อนไหวเพิ่มขึ้นหรือลดลงได้
ความสม่ำเสมอในการขับถ่าย
การเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับกิจวัตรประจำวัน
ความเหมาะสม
สิ่งแวดล้อมมีส่วนช่วยในการขับถ่าย
ยา
อาการข้างเคียงของยาบางชนิดมีผลต่อระบบทางเดิน อาหารอาจทำให้ลำไส้เคลื่อนไหวเพิ่มขึ้นหรือลดลงได้
การตั้งครรภ์
เมื่ออายุครรภ์มากขึ้น ทารกในครรภ์โตขึ้นมด ลงก็ขยายตัวโตด้วย ทำให้จะไปเบียดกดลำไส้ส่วนปลายในการเบ่งถ่ายอุจจาระจึงต้องใช้แรงเพิ่มขึ้น
อาการปวด
เมื่อมีอาการปวดถ่ายอุจจาระ ผู้ป่วยจะไม่ยอมเบ่งถ่ายอุจจาระเพราะกลัวเจ็บทำให้อั้นอุจจาระไว้จึงส่งผลให้เกิดอาการท้องผูกตามมา
การผ่าตัดและการดมยาสลบ
สาเหตุของการเกิด Peristalsis ลดลงเรียกว่า “Paralytic ileus” อาจใช้เวลาหลายชั่วโมงหรือหลายวันในการกลับคืนสู่การทำงานปกติ
ลักษณะของอุจจาระปกติและสาเหตุของอุจจาระที่ผิดปกติ
สี
ปกติ
เด็กสีเหลือง ผู้ใหญ่สีน้ำตาล
ผิดปกติ
ขาว หรือคล้ายดินเหนียวสาเหตุไม่มีน้ำดี
ดำสาเหตุมีเลือดออกในทางเดินอาหาร
แดงสาเหตุมีเลือดออกในทางเดินอาหาร มีริดสีดวงทวาร
ซีด และเป็นมันเยิ้มสาเหตุพร่องหน้าที่การดูดซึมของไขมัน
ลักษณะ
ปกติ
อ่อนนุ่ม
ผิดปกติ
เหลวสาเหตุท้องเสียหรือการดูดซึมลดลง
แข็งสาเหตุท้องผูก
กลิ่น
ปกติ
มีกลิ่นเฉพาะ:จากอาหาร ตกค้าง
ผิดปกติ
กลิ่นเปลี่ยนเหม็นมากสาเหตุติดเชื้อจากเลือดในอุจจาระ
สาเหตุและการพยาบาลผู้ป่วยที่มีปัญหาการขับถ่ายอุจจาระ
ภาวะท้องผูก
การขับถ่ายซึ่งอุจจาระมีลักษณะแห้งแข็งต้องออกแรงมากช่วยในการเบ่ง
สาเหตุ
ภาวะท้องผูกแบบปฐมภูมิ
มีความสัมพันธ์กับการรับประทานอาหารที่มีกากใยน้อย
ภาวะท้องผูกแบบทุติยภูมิ
การอุดกั้นของระบบทางเดินอาหาร
ความผิดปกติในการทำหน้าที่ของไขสันหลังอันเป็นผลของการไม่ เคลื่อนไหว
การทำหน้าที่ผิดปกติของกล้ามเนื้อพื้นเชิงกราน
ภาวะผิดปกติของลำไส้
ผลที่เกิดจากภาวะท้องผูก
เกิดอาการแน่นท้อง
เป็นโรคริดสีดวงทวาร
แบคทีเรียในลำไส้จะเปลี่ยนยูเรียจากกากอาหาร
ถ้าทิ้งไว้นานอุจจาระอาจอัดกันเป็นก้อนแข็ง หรือผนังลำไส้หย่อนตัวเป็นถุง สะสมอุจจาระไว
ภาวะท้องอืด
สาเหตุ
มีการสะสมของอาหารหรือน้ำมากอาหารไม่ย่อย
มีแก๊สในกระเพาะอาหารหรือลำไส้ปริมาณมาก
มีการสะสมของอุจจาระมาก เนื่องจากไม่ได้ขับถ่ายออกตามปกติ
ปริมาตรของช่องท้องลดลงจากความผิดปกติของอวัยวะที่อยู่ใกล้เคียง
การพยาบาลผู้ป่วยที่มีภาวะท้องอืด
จัดท่านอนให้นอนศีรษะสูง 45-60 องศา
อธิบายสาเหตุและวิธีการปฏิบัติตัวเมื่อเกิดอาการท้องอืด
การกลั้นอุจจาระไม่ได้
ทำให้มีการถ่ายอุจจาระและผายลมออกมาทันทีเมื่อรู้สึกปวดถ่ายซึ่งเกิดจากความผิดปกติทางร่างกายมักเกิดจากการรบกวนที่หูรูดทวารหนัก
การพยาบาลผู้ป่วยที่กลั้นอุจจาระไม่ได้
ดูแลเสื้อผ้าที่นอนให้สะอาดและแห้งอยู่เสมอ
การดูแลเรื่องจิตใจเป็นสิ่งสำคัญ
ความสะอาดทั่วไปของร่างกาย
ภาวะท้องเสีย
การเพิ่มจำนวนครั้งของการถ่ายอุจจาระ และการที่อุจจาระเป็นน้ำเหลว หรือมีมูกปน
สาเหตุของภาวะท้องเสีย
จากอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อโรค
จากการเปลี่ยนแปลงทางจิตใจ และอารมณ์
การได้รับการรักษาด้วยยาปฏิชีวนะและมีอาการข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์
ผลที่เกิดจากภาวะท้องเสีย
เกิดภาวะเสียสมดุลน้ำและเกลือแร่ในร่างกาย
เกิดความไม่สุขสบาย ปวดท้อง
การถ่ายอุจจาระทางหน้าท้อง
การผ่าตัดเปิดล าไส้ใหญ่ทางหน้าท้องเรียกว่า “Colostomy” การผ่าตัดเปิดลำไส้เล็กทางหน้าท้อง เรียกว่า “Ileostomy” เพื่อให้อุจจาระออกแทนทวารหนักเดิม บริเวณรูเปิดลำไส้ส่วนที่โผล่พ้นผิวหนังเรียกว่า “Stoma
การพยาบาลผู้ป่วยที่ถ่ายอุจจาระทางหน้าท้อง
การทำความสะอาดช่องเปิดของลำไส้และผิวหนังรอบ ๆ
การปิดถุงรองรับอุจจาระ
การรับประทานอาหารที่เหมาะสม
การออกกำลังกายและการทำงาน
การฝึกหัดการขับถ่าย โดยใช้กล้ามเนื้อหน้าท้อง
การสวนอุจจาระ
วัตถุประสงค์
ลดปัญหาอาการท้องผูก
เตรียมตรวจทางรังสี
เตรียมผ่าตัดในรายที่ผู้ปุวยจะต้องดมยาสลบ
เตรียมคลอด
เพื่อการรักษา เช่น การระบายพิษจากแอมโมเนียคั่งในกระแสเลือดในผู้ป่วยโรคตับ
ชนิดของการสวนอุจจาระ
Cleansing enema
เป็นการสวนน้ำหรือน้ำยาเข้าไปในลำไส้ใหญ่เพื่อกระตุ้น ให้มีการเคลื่อนไหวของลำไส้
Retention enema
การสวนเก็บเป็นการสวนน้ำยาเข้าไปเก็บไว้ในลำไส้ใหญ่ในผู้ใหญ่ไม่เกิน 200 ml
ข้อคำนึงในการสวนอุจจาระ
อุณหภูมิของสารน้ำ
ปริมาณสารละลายใช้สวนอุจจาระขึ้นอยู่กับอายุและขนาดร่างกาย
แรงดันของสารน้ำที่สวนให้แก่ผู้ป่วยควรแขวนหม้อสวนให้สูงไม่เกิน 1 ฟุตเหนือระดับที่นอนในเด็กเล็กไม่ควรเกิน 3 นิ้ว
การปล่อยน้ำเปิด Clamp ให้น้ำไหลช้า ๆ
ความลึกของสายสวนที่สอดเข้าไปในลำไส้
การหล่อลื่นหัวสวนด้วยสารหล่อลื่น เช่น KY jelly
ระยะเวลาที่สารน้ำกักเก็บอยู่ในลำไส้ใหญ่
การเก็บอุจจาระส่งตรวจ
เป็นการตรวจสุขภาพพื้นฐานการตรวจหนึ่งหรือการวินิจฉัยโรคเบื้องต้นของโรคระบบทางเดินอาหาร
วิธีปฏิบัติ
การเก็บอุจจาระส่งตรวจหาความผิดปกติ และส่งตรวจหาเลือดแฝง
การเก็บอุจจาระส่งตรวจเพาะเชื้อ
ส่งห้องปฏิบัติการทันทีภายใน 30 นาที พร้อมใบส่งตรวจ
ลงบันทึกทางการพยาบาล ลักษณะ สี กลิ่น สิ่งเจือปน
กระบวนการพยาบาลในการส่งเสริมการขับถ่ายอุจจาระ
การประเมินภาวะสุขภาพ
ซักประวัติถามอาการ
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
วินิจฉัยโรคเบื่องต้น
การวางแผนการพยาบาล
การปฏิบัติการพยาบาล
ปฏิบติตามแพทย์สั่ง
การประเมินผลการพยาบาล
ประเมินผลหลังจากได้รับการพยาบาล