Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การส่งเสริมการขับถ่ายอุจจาระ - Coggle Diagram
การส่งเสริมการขับถ่ายอุจจาระ
ความสำคัญของการขับถ่ายอุจจาระ
เป็นการขับของเสียออกจากร่างกาย
หากร่างกายไม่ขับถ่ายอาจทำให้เกิดสารพิษและของเสียที่ตกค้างอยู่ในลำไส้
ปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อการขับถ่ายอุจจาระ
ความสม่ำเสมอในการขับถ่าย
ความเหมาะสม
อารมณ์
ยา
การเคลื่อนไหวของร่างกาย
การตั้งครรภ์
ปริมาณน้ำที่ร่างกายได้รับ
อาการปวด
ชนิดของอาหารที่รับประทาน
การผ่าตัดและการดมยาสลบ
อายุ
การตรวจวินิจฉัยโรค
ลักษณะของอุจจาระปกติและสาเหตุของอุจจาระที่ผิดปกติ
ชนิด
ลักษณะยาวหรือขดม้วน เรียบ และนุ่ม
ลักษณะเป็นก้อนนุ่ม ๆ แยกออกจากันชัดเจน
ลักษณะยาวหรือขดม้วน แต่พื้นผิวบนนุ่ม ๆ
ลักษณะเป็นก้อนนุ่มปุย มีขอบขยักไม่เรียบ
ลักษณะยาวแต่เป็นก้อน
ลักษณะเป็นน้ำไม่มีเนื้ออุจจาระปน
ลักษณะแข็งคล้ายเมล็ดถั่ว คนไทยเรียกว่า “ขี้แพะ”
สาเหตุและการพยาบาลผู้ป่วยที่มีปัญหาการขับถ่ายอุจจาระ
ภาวะท้องผูก
สาเหตุ
ภาวะท้องผูกแบบปฐมภูมิ (อาหาร)
ภาวะท้องผูกแบบทุติยภูมิ (จากยาหรืออาการป่วย)
ความผิดปกติในการทำหน้าที่ของไขสันหลัง
ภาวะท้องผูกจากการลดลงของการเคลื่อนไหวของลำไส้
การอุดกั้นของระบบทางเดินอาหาร
การทำหน้าที่ผิดปกติของกล้ามเนื้อพื้นเชิงกราน
ฝิ่น
ภาวะผิดปกติของลำไส้
ผลที่เกิดจากภาวะท้องผูก
เกิดอาการปากแตก ลิ้นแตก ลมหายใจเหม็น อ่อนเพลีย ไม่มีแรง
เป็นโรคริดสีดวงทวาร
เกิดอาการแน่นท้อง ท้องอืด ปวดท้อง ไม่สุขสบายเบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะวิงเวียน
แบคทีเรียในลำไส
การกลั้นอุจจาระไม่ได้
การอัดแน่นของอุจจาระ
สาเหตุ อาการเริ่มแรก คือ ไม่ได้ถ่ายอุจจาระติดต่อกันนานแล้ว
การล้วงอุจจาระ (Evacuation) คือ การล้วงอุจจาระออกโดยตรง เป็นการ ช่วยเหลือผู้ปุวยในกรณีที่ผู้ปุวยถ่ายอุจจาระออกเองไม่ได้ อุจจาระจับเป็นก้อนและไม่ถูกขับออกมา ตามปกติ ประมาณ 4-5 วัน หรือมีอาการท้องอืดตึง เป็นต้น
ภาวะท้องอืด
สาเหตุ
มีแก๊สในกระเพาะอาหารหรือลำไส้ปริมาณมาก
มีการสะสมของอุจจาระมาก เนื่องจากไม่ได้ขับถ่ายออกตามปกติ
มีการสะสมของอาหารหรือน้ำมาก อาหารไม่ย่อย รับประทานอาหารมาก เกินไป หรือเคี้ยวอาหารไม่ละเอียด
ปริมาตรของช่องท้องลดลงจากความผิดปกติของอวัยวะที่อยู่ใกล้เคียง
การกลั้นอุจจาระไม่ได้
ผลด้านจิตใจ
เกิดการสูญเสียความรู้สึกมีคุณค่าและความนับถือต่อตนเอง
ผลด้านสังคม
เป็นเรื่องน่าอับอายส่งผลให้ไม่ต้องการออกสังคม หรือพบปะผู้คนโดยไม่มีเหตุจ าเป็น จึงกลายเป็นคนแยกตัวออกจากสังคม
ผลด้านร่างกาย
เกิดการระคายเคืองต่อผิวหนังและอาจเกิดแผลจากการระคายเคืองเสียดสีของผิวหนังบริเวณรอบรูทวารซึ่งผิวหนังมีลักษณะอ่อน และเกิดความสกปรกเปรอะเปื้อนของเสื้อผ้าและเครื่องใช้
ผลด้านจิตวิญญาณ
ความรู้สึกเสียคุณค่าในตนเองลดลง และขาดการแสดงออกถึงความต้องการการมีส่วนร่วมในกิจกรรมทางศาสนากลัวสิ่งที่จะเกิดขึ้นกับตนเองในอนาคต
ภาวะท้องเสีย
สาเหตุของภาวะท้องเสีย
จากการเปลี่ยนแปลงทางจิตใจ และอารมณ์
การได้รับการรักษาด้วยยาปฏิชีวนะและมีอาการข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์
จากอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อโรค
ผลที่เกิดจากภาวะท้องเสีย
เกิดภาวะเสียสมดุลน้ำและเกลือแร่ในร่างกาย
เกิดความไม่สุขสบาย ปวดท้อง เนื่องจากการบีบตัวของลำไส้และการถ่าย
อุจจาระหลาย ๆ ครั้ง เป็นการรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันและการพักผ่อน
การถ่ายอุจจาระทางหน้าท้อง
การสวนอุจจาระ
วัตถุประสงค์
เตรียมผ่าตัดในรายที่ผู้ป่วยจะต้องดมยาสลบ
เตรียมคลอด
เตรียมตรวจทางรังสี
เพื่อการรักษา เช่น การระบายพิษจากแอมโมเนียคั่งในกระแสเลือดในผู้ป่วยโรคตับ เป็นต้น
ลดปัญหาอาการท้องผูก
ชนิดของการสวนอุจจาระ
Cleansing enema เป็นการสวนน้ าหรือน้ ายาเข้าไปในล าไส้ใหญ่เพื่อกระตุ้นให้มีการเคลื่อนไหวของล าไส้
Tap water enema (TWE) เป็นการสวนเอาน้ าสะอาดเข้าในลำไส้
Soap sud enema (SSE) เป็นการสวนอุจจาระโดยใช้น้ำสบู่ผสมน้ำ
Normal saline solution enema (NSS enema) เป็นการสวนอุจจาระโดยใช้สารละลาย 0.9 % NSS
Fleet enema เป็นการสวนอุจจาระโดยน้ ายาสำเร็จรูปคือสารละลาย
Hypotonic บรรจุในขวดพลาสติก
Oil enema เป็นการสวนอุจจาระโดยใช้น้ำมันพืช
Retention enema การสวนเก็บ
Oil-retention enema เป็นการสวนเก็บน้ำมัน เพื่อให้อุจจาระอ่อนตัว กระตุ้นให้ลำไส้มีการบีบตัวดีขึ้น
Medicated enema เป็นการสวนเก็บด้วยยา เพื่อให้ยาดูดซึมเข้าไปในร่างกายทางทวารหนัก
ข้อคำนึงในการสวนอุจจาระ
การปล่อยน้ไ เปิด Clamp ให้น้ าไหลช้า ๆ ใช้เวลาประมาณ 5-10 นาที ถ้าสารละลายปริมาณมากอาจใช้เวลานาน 10-15 นาทีเพื่อให้ผู้ปุวยเก็บน้ำได้หมด
ความลึกของสายสวนที่สอดเข้าไปในลำไส้และลักษณะของสายสวนอุจจาระ
แรงดันของสารน้ำที่สวนให้แก่ผู้ปุวย
การหล่อลื่นหัวสวนด้วยสารหล่อลื่น
ท่านอนของผู้ป่วย ท่านอนตะแคงซ้ายกึ่งคว่ำ (Sim’s position)
ทิศทางการสอดหัวสวน
ปริมาณสารละลายใช้สวนอุจจาระ ขึ้นอยู่กับอายุและขนาดร่างกาย
ระยะเวลาที่สารน้ำกักเก็บอยู่ในลำไส้ใหญ
อุณหภูมิของสารน้ำ อุณหภูมิที่เหมาะสมคือ 105˚F (40.5 ˚C)
การแก้ไขเมื่อสารละลายในหม้อสวนไม่ไหลเป็นปกติ
อาการแทรกซ้อนจากการสวนอุจจาระ
ภาวะเป็นพิษจากน้ำ
การติดเชื้อ เช่นลำไส้อักเสบ ตับอักเสบ
ผนังลำไส้ถลอก หรือทะลุ
การคั่งของโซเดียม
การระคายเคืองต่อเยื่อบุลำไส้
ภาวะ Methemoglobinemia
การเก็บอุจจาระส่งตรวจ
ชนิดการเก็บอุจจาระส่งตรวจ
การตรวจอุจจาระหาความผิดปกติ(Fecal examination หรือ Stool
examination)
การตรวจอุจจาระหาเลือดแฝง (Occult blood) ตรวจในรายที่สงสัยว่า มีเลือดแฝงในอุจจาระ เช่น ผู้ปุวยมะเร็งล าไส้ ผู้ปุวยมีพยาธิปากขอ เป็นต้น
การตรวจอุจจาระโดยการเพาะเชื้อ (Stool culture) เพื่อน าไปเพาะเชื้อ เลี้ยงเชื้อแบคทีเรียและดูความไวต่อยาของเชื้อที่เพาะได
กระบวนการพยาบาลในการส่งเสริมการขับถ่ายอุจจาระ
การวางแผนการพยาบาล (Planning)
การปฏิบัติการพยาบาล (Implementation)
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล (Nursing diagnosis)
การประเมินผลการพยาบาล (Evaluation)
การประเมินภาวะสุขภาพ (Health assessment)