Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การส่งเสริมการขับถ่ายอุจจาระ - Coggle Diagram
การส่งเสริมการขับถ่ายอุจจาระ
ปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อการขับถ่ายอุจจาระ
อายุ (Age)
ชนิดของอาหารที่รับประทาน
ปริมาณน้ําที่ร่างกายได้รับ
การเคลื่อนไหวของร่างกาย
อารมณ์ (Emotion)
ความสม่ําเสมอในการขับถ่าย
ความเหมาะสม
ยา
การตั้งครรภ์
อาการปวด
การตรวจวินิจฉัยโรค
ลักษณะของอุจจาระปกติและสาเหตุของอุจจาระที่ผิดปกติ
ลักษณะแข็งคล้ายเมล็ดถั่ว คนไทยเรียกว่า “ขี้แพะ”
(ลักษณะยาวแต่เป็นก้อน)
(ลักษณะยาวหรือขดม้วน แต่พื้นผิวบนนุ่ม ๆ)
(ลักษณะยาวหรือขดม้วน เรียบ และนุ่ม)
(ลักษณะเป็นก้อนนุ่ม ๆ แยกออกจากันชัดเจน)
(ลักษณะเป็นก้อนนุ่มปุย มีขอบขยักไม่เรียบ)
(ลักษณะเป็นน้ําไม่มีเนื้ออุจจาระปน)
สาเหตุและการพยาบาลผู้ป่วยที่มีปัญหาการขับถ่ายอุจจาระ
การกลั้นอุจจาระไม่ได้
มักเกิดจากการรบกวนที่หูรูดทวารหนัก เช่น มีการกดทับ จากก้อนอุจจาระเป็นเวลานาน หรือความผิดปกติของปลายประสาทรับความรู้สึกบริเวณทวารหนัก เป็นต้น
ผลของการกลั้นอุจจาระไม่ได้
ส่วนมากมีผลทางด้านจิตใจและสังคมจิตวิญญาณทำให้สูญเสียความมั่นใจคนรังเกียจทำให้รู้สึกสูญเสียคุณค่าในตนเองไม่อยากเข้าสังคม
ภาวะท้องอืด
การพยาบาล
ค้นหาสาเหตุของอาการท้องอืดและให้การช่วยเหลือตามสาเหตุ
อธิบายสาเหตุและวิธีการปฏิบัติตัวเมื่อเกิดอาการท้องอืด แสดงความเห็นอก เห็นใจและให้กําลังใจ
จัดท่านอน ให้นอนศีรษะสูง 45-60 องศา เพื่อให้กระบังลมหย่อยตัว ปอด ขยายตัวได้ดีขึ้นลดอาการแน่นหน้าอกและทําให้หายใจสะดวก
สาเหตุ
ปริมาตรของช่องท้องลดลงจากความผิดปกติของอวัยวะที่อยู่ใกล้เคียง
มีการสะสมของอุจจาระมาก
มีแก๊สในกระเพาะอาหารหรือลําไส้ปริมาณมาก
มีการสะสมของอาหารหรือน้ํามาก อาหารไม่ย่อย รับประทานอาหารมาก เกินไป หรือเคี้ยวอาหารไม่ละเอียด
การอัดแน่นของอุจจาระ
การพยาบาล
การล้วงอุจจาระ
สาเหตุ
ไม่ได้ถ่ายอุจจาระติดต่อกันนานแล้ว พบอุจจาระ เป็นน้ําเหลวไหวซึมทางทวารหนักทีละเล็กละน้อยอย่างควบคุมไม่ได้ ซึ่งต่างจากท้องเดิน ผู้ป่วยจะรู้สึก ปวดท้องมาก ปวดอุจจาระ อยากถ่ายตลอดเวลาแต่ถ่ายไม่ออก
ภาวะท้องผูก
การพยาบาล
แนะนําสมุนไพรซึ่งเป็นอาหารหรือนํามาปรุงอาหารจะช่วยการขับถ่ายอุจจาระ
สังเกตความถี่การใช้ยาระบายหรือยาถ่าย
แนะนําให้ออกกําลังกาย
จัดสรรเวลาในตอนเช้าเพื่อฝึกให้เคยชินกับการถ่ายอุจจาระตรงเวลาทุกวัน
แนะนําและช่วยเหลือเกี่ยวกับการถ่ายอุจจาระ และควรฝึกระบบขับถ่าย อุจจาระให้เป็นเวลา
แนะนํา กระตุ้น และช่วยให้ผู้ป่วยได้รับน้ําให้เพียงพอ
แนะนําและกระตุ้นให้ผู้ป่วยรับประทานอาหารให้มากเพียงพอ
แนะนําให้ความรู้และเน้นความสําคัญของการดูแลสุขภาพส่วนบุคคล
ผลที่เกิด
การกลั้นอุจจาระไม่ได้
ถ้าทิ้งไว้นานอุจจาระอาจอัดกันเป็นก้อนแข็ง หรือผนังลําไส้หย่อนตัวเป็นถุง สะสมอุจจาระไว้ พบในผู้ป่วยสูงอายุ หรือผู้ป่วยอัมพาต
แบคทีเรียในลําไส้ จะเปลี่ยนเรียจากกากอาหาร เป็นแอมโมเนีย ดูดซึมเข้า กระแสเลือดไปยังสมองในผู้ป่วยโรคตับจะเกิดอาการ Hepatic encephalopathy คือ ภาวะที่ผู้ป่วย เกิดมีอาการทางสมอง ได้แก่สับสน ซึม และโคม่า ซึ่งเป็นผลจากภาวะตับวาย อาการรุนแรงเรียกว่า Hepatic Coma ทําให้เสียชีวิตได้
เป็นโรคริดสีดวงทวาร (Hemorrhoid) เกิดจากอุจจาระที่แห้งแข็งกดหลอด เลือดดํารอบๆ ทวารหนัก ทําให้เลือดไหลกลับไม่สะดวกเกิดโป่งพอง และแตกได้
เกิดอาการปากแตก ลิ้นแตก ลมหายใจเหม็น อ่อนเพลีย ไม่มีแรง
เกิดอาการแน่นท้อง ท้องอืด ปวดท้อง ไม่สุขสบายเบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะวิงเวียน
สาเหตุ
ภาวะท้องผูกแบบทุติยภูมิ อาจเกิดจากความเจ็บป่วยหรือการรักษาด้วยยา มี
ภาวะท้องผูกแบบปฐมภูมิ โดยภาวะท้องผูกปฐมภูมินี้มีความสัมพันธ์กับการ รับประทานอาหารที่มีกากใยน้อย ภาวะขาดน้ํา การเคลื่อนไหวลดลงแรงตึงตัวของกล้ามเนื้อลดลง
ภาวะท้องเสีย (Diarrhea
สาเหตุของภาวะท้องเสีย
จากอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อโรค
จากการเปลี่ยนแปลงทางจิตใจ และอารมณ์ จนทําให้เกิดการเจ็บป่วยที่แสดง ออกทางร่างกาย เรียกว่า “Psychosomatic disorder”
การได้รับการรักษาด้วยยาปฏิชีวนะและมีอาการข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์
ผลที่เกิดจากภาวะท้องเสีย
เกิดภาวะเสียสมดุลน้ําและเกลือแร่ในร่างกาย
เกิดความไม่สุขสบาย ปวดท้อง
การถ่ายอุจจาระทางหน้าท้อง
การผ่าตัดเอาลําไส้มาเปิดออกทางหน้าท้อง เพื่อให้เป็นทางออกของอุจจาระ มักทําใน ผู้ป่วยที่มีพยาธิสภาพที่ลําไส้
Colostomy เป็นทวารหนักชนิดลําไส้ใหญ่ ลําไส้ที่นํามาเปิดออกหน้าท้องมี
ตําแหน่ง ต่างๆ กัน ขึ้นอยู่กับพยาธิสภาพของโรคและวัตถุประสงค์ของการทําผ่าตัด
Ileostomy เป็นทวารหนักชนิดลําไส้เล็ก ลําไส้ที่นํามาเปิดออกจะเป็นส่วนปลายของ ลําไส้เล็ก
การสวนอุจจาระ
วัตถุประสงค์
ลดปัญหาอาการท้องผูก
เตรียมตรวจทางรังสี
เตรียมผ่าตัดในรายที่ผู้ป่วยจะต้องดมยาสลบ
เตรียมคลอด
เพื่อการรักษา
ชนิดการสวน
Cleansing enema เป็นการสวนน้ําหรือน้ํายาเข้าไปในลําไส้ใหญ่เพื่อกระตุ้น ให้มีการเคลื่อนไหวของลําไส้ โดยการทําให้เกิดการระคายเคืองของ Colon หรือ Rectum รวมทั้งทํา ให้ลําไส้โป่งตึงด้วยน้ําหรือน้ํายาและขับอุจจาระออกมา
Medicated enema เป็นการสวนเก็บด้วยยา เพื่อให้ยาดูดซึมเข้าไปในร่างกาย ทางทวารหนัก
ข้อคำนึงในการสวนอุจจาระ
อุณหภูมิของสารน้ํา อุณหภูมิที่เหมาะสมคือ 105°F (40.5 °C)
ปริมาณสารละลายใช้สวนอุจจาระ ขึ้นอยู่กับอายุและขนาดร่างกาย
ท่านอนของผู้ป่วย ท่านอนตะแคงซ้ายถึงคว่ํา
แรงดันของสารน้ําที่สวนให้แก่ผู้ป่วย ควรแขวนหม้อสวนให้สูงไม่เกิน 1 ฟุตเหนือ ระดับที่นอน ในเด็กเล็กไม่ควรเกิน 3 นิ้ว
การปล่อยน้ํา เปิด Clamp ให้น้ําไหลช้า ๆ ใช้เวลาประมาณ 5-10 นาที
ความลึกของสายสวนที่สอดเข้าไปในลําไส้
การหล่อลื่นหัวสวนด้วยสารหล่อลื่น เช่น KY jelly เ
ทิศทางการสอดหัวสวน
ระยะเวลาที่สารน้ํากักเก็บอยู่ในลําไส้ใหญ่
อาการแทรกซ้อนจากการสวนอุจจาระ
การระคายเคืองต่อเยื่อบุลําไส้
ผนังลําไส้ถลอก หรือทะลุ
ภาวะเป็นพิษจากน้ํา
ติดเชื้อ
คั่งของโซเดียม
mwthemoglobinemia
ข้อห้ามในการสวน
ลำไส้อุดตัน
ลำไส้อักเสบ
ติดเชื้อช่องท้อง
ผ่าตัดลำไส้
การเก็บอุจจาระส่งตรวจ
ชนิด
การตรวจอุจจาระหาความผิดปกติ
การตรวจอุจจาระหาเลือดแฝง (Occult blood)
การตรวจอุจจาระโดยการเพาะเชื้อ (Stool culture) เพื่อนําไปเพาะเชื้อ เลี้ยงเชื้อ แบคทีเรียและดูความไวต่อยาของเชื้อที่เพาะได้