Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การส่งเสริม การขับถ่ายอุจจาระ - Coggle Diagram
การส่งเสริม
การขับถ่ายอุจจาระ
ความสำคัญของการขับถ่ายอุจจาระ
ลำไส้ใหญ่ทำหน้าที่สะสมกากอาหารและดูดซึมสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย(น้ำ แร่ธาตุ วิตามิน และกลูโคส)ออกจากกากอาหาร ทำให้กากอาหารเหนียวและข้นจนเป็นก้อนแข็ง
ลำไส้จะบีบตัวเพื่อให้กากอาหารเคลื่อนที่ไปรวมกันที่ลำไส้ตรง และขับถ่ายสู่ภายนอกร่างกายทางทวารหนัก ที่เรียกว่า อุจจาระ
เป็นกระบวนการของร่างกายในภาวะปกติ ที่ขับของเสียอันเกิดจากการย่อยอาหาร
ปัจจัยที่มีผลต่อการขับถ่ายอุจจาระ
ความสม่ำเสมอในการขับถ่าย (Defecation habits)
ความเหมาะสม (Opportunity)
อารมณ์ (Emotion)
ยา (Medication)
การเคลื่อนไหวของร่างกาย (Body movement)
การตั้งครรภ์ (Pregnancy)
ปริมาณน้ำที่ร่างกายได้รับ (Fluid intake)
อาการปวด (Pain)
ชนิดของอาหารที่รับประทาน (Food intake)
การผ่าตัดและการดมยาสลบ (Surgery and Anesthesia)
อายุ (Age)
การตรวจวินิจฉัยโรค (Diagnostic test)
การสวนอุจจาระ (Enema)
การใส่สารอาจจะเป็นน้ า น้ำมัน หรือสารเคมีเข้าไปในลำไส้ใหญ่ส่วนล่าง โดยผ่านทางทวารหนัก เพื่อกักเก็บไว้หรือขับถ่ายออก
วัตถุประสงค์
เพื่อเตรียมตรวจทางรังสี
เพื่อเตรียมผ่าตัดในรายที่ผู้ปุวยจะต้องดมยาสลบ
เพื่อเตรียมคลอด
เพื่อลดปัญหาอาการท้องผูก
เพื่อการรักษา
แบ่งเป็น 2 ชนิด
การสวนเก็บ
เป็นการสวนน้ำยาเข้าไปเก็บไว้ในลำไส้ใหญ่จำนวนน้ำยาที่ใช้ในผู้ใหญ่ไม่เกิน 200 cc.
วัตถุประสงค์
Medicated enema
Oil -retention enema
การสวนล้าง
ทำให้เกิดการระคายเคืองของ Colon หรือ Rectum
กระตุ้นให้ลำไส้เคลื่อนไหว และขับอุจจาระออกมา
การสวนน้ำ หรือน้ำยาเข้าไปในลำไส้ใหญ่
วัตถุประสงค์การสวนล้าง
บรรเทาอาการท้องผูก
อุจจาระอัดแน่น
ล้างลำไส้ใหญ่ให้สะอาด
ใช้ในการเตรียมตรวจ ผ่าตัด หรือการ X –ray
ช่วยให้การขับถ่ายเป็นปกติ
สาเหตุและการพยาบาลผู้ปุวยที่มีปัญหาการขับถ่ายอุจจาระ
การกลั้นอุจจาระไม่ได้ (Fecal incontinence)
เกิดจากการรบกวนที่หูรูดทวารหนักมีการกดทับจากอุจจาระ
ความผิดปกติของปลายประสาทรับความรู้สึกที่เลี้ยงบริเวณทวารหนัก
ผลของการกลั้นอุจจาระไม่ได้
ผลต่อจิตใจ
สูญเสียความรู้สึกมีคุณค่า/ความนับถือต่อตนเอง
อาจจะรุนแรงมากขึ้นจากปฏิกิริยาของบุคคลที่อยู่รอบข้าง
การระคายเคืองต่อผิวหนังและเป็นแผล
ความสกปรกเปรอะเปื้อนของเสื้อผ้าและเครื่องใช้
อาการอุจจาระร่วง/ ท้องเสีย (Diarrhea)
การเพิ่มจำนวนครั้งของการถ่ายอุจจาระและการที่อุจจาระเป็นน้ำเหลวหรือมีมูกปน
ถ่ายเป็น น้้าเหลว 3 ครั้งในเวลา 12 ชั่วโมงหรือถ่ายเป็นน้้าปนมูกเพียงครั้งเดียว
สาเหตุ
ภายในระบบทางเดินอาหาร
อาหาร การติดเชื้อ
ความผิดปกติของลำไส้ ยา
ภายนอกระบบทางเดินอาหาร
สาเหตุทางจิตใจ อารมณ์
ความผิดปกติของระบบอื่น
ผลของอุจจาระร่วง/ ท้องเสีย
ปวดท้องเนื่องจากการบีบตัวของลำไส้
สูญเสียอาหาร น้ำ อิเล็กโตรไลท์
ท้องอืด (Flatulence / abdominal distention)
เป็นความรู้สึกแน่น อึดอัด ไม่สบาย
เกิดจากแรงดันในช่องท้องเพิ่มขึ้น
คลื่นไส้
อาเจียน
ปวดท้อง
สาเหตุ
มีการสะสมของอุจจาระมากจากการไม่ได้ขับถ่ายออกตามปกติ
มีแก๊สมากในกระเพาะอาหารหรือลำไส้
มีการสะสมของอาหารหรือน้ำมากจากอาหารไม่ย่อย
เกิดจากการมีน้ำคั่งมากในช่องท้อง
อวัยวะในช่องท้องใหญ่ผิดปกติ
การอัดแน่นของอุจจาระ(Fecal Impaction)
ไม่ถ่ายเป็นเวลานาน
อุจจาระเป็นน้ำเหลวไหวซึมทางทวารหนักทีละเล็กละน้อยอย่างควบคุมไม่ได้
เป็นอาการที่ สืบเนื่องจากท้องผูก สะสมอุจจาระไว้ในไส้ตรงเป็นเวลานาน
อยากถ่ายตลอดเวลาแต่ถ่ายไม่ออก
ตรวจทางทวารหนัก จะพบก้อนแข็งๆ ของอุจจาระ
การถ่ายอุจจาระทางหน้าท้อง (Fecal diversion)
เป็นการที่ผู้ป่วยได้รับการผ่าตัดจากส่วน ของลำไส้เปิดออกทางหน้าท้อง (Ostomy)
รูเปิด เรียกว่า stoma
การระบายอุจจาระออกชั่วคราว /ถาวร
ภาวะท้องผูก ( Constipation )
ภาวะท้องผูกทุติยภูมิ เกิดจากความเจ็บปุวยหรือการรักษาด้วยยา
ภาวะท้องผูกปฐมภูมิมีความสัมพันธ์กับการรับประทานอาหารที่มีกากใยน้อย
ผลที่เกิดจากภาวะท้องผูก
ริดสีดวงทวาร (Hemorrhoid)
ปากแตก ลิ้นแตก ลมหายใจเหม็น
แน่นท้อง ท้องอืด ปวดท้อง
ลักษณะของอุจจาระปกติ
ลักษณะอ่อน มีรูปร่าง
สำหรับเด็กเล็กอุจจาระอาจจะเป็นสีเหลืองเข้มขึ้นอยู่กับชนิดของอาหารที่รับประทาน
อุจจาระปกติมีสีน้ำตาลอ่อนจนถึงน้ าตาลเข้ม
การที่อุจจาระมีสี เกิดจากน้ำดี (Bile) ถ้าไม่มีการขับน้ำดีเข้าสู่ลำไส้จะทำให้อุจจาระมีสีซีด
มี 7 ชนิด
อุจจาระคล้ายดินร่วน เหลว ปวดถ่ายเร็ว
อุจจาระเป็นสีขาวซีดเหมือนสีขี้เถ้า
อุจจาระเป็นก้อนเล็กๆ แข็ง แห้ง
อุจจาระเป็นสีดำ มีกลิ่นแรง ร่วมกับอาการปวดท้อง
อุจจาระมีเลือดสดปนออกมา
อุจจาระมีเลือดสดและคันก้น
อุจจาระเป็นมูกวุ้น เหมือนน้ ามูก
ข้อควรคำนึงในการสวนอุจจาระ
ความลึกของสายสวน
การหล่อลื่นหัวสวน
การปล่อยน้ำ เปิด Clamp ให้น้ำไหลช้าๆ
จัดท่านอนตะแคงซ้ายกึ่งคว่ำ (Sim’spositon) ให้เข่าขวางอขึ้นมาก ๆ
แรงดันของสารน้ำที่สวนให้แก่ผู้ป่วย
ทิศทางการสอดหัวสวน
ปริมาณของสารน้ำ
หลังจากปล่อยน้ำผู้ป่่วยจะทนไม่ได้
อุณหภูมิของสารน้ำ
การแก้ไขเมื่อน้ำในหม้อสวนไม่ไหล
การเก็บอุจจาระส่งตรวจ
วิธีเก็บอุจจาระส่งตรวจ
การเก็บตัวอย่างที่ต้องปลอดการปนเปื้อนปัสสาวะ น้ำ และสิ่งปนเปื้อนอื่น ๆ
ให้ผู้ป่วยถ่ายอุจจาระลงในหม้อนอนที่สะอาดและแห้ง
ควรอธิบายให้ผู้ป่วยเข้าใจถึงวัตถุประสงค์ในการเก็บอุจจาระส่งตรวจ
วิธีเก็บอุจจาระส่งตรวจเพาะเชื้อ
การเก็บอุจจาระเพื่อเพาะหาเชื้อ (Culture)
ภาชนะที่ใช้เก็บตัวอย่างอุจจาระต้องปลอดเชื้อมีอาหารเลี้ยงเชื้อ
ภาชนะเก็บที่ อุณหภูมิ 4-10องศาเซลเซียส
กระบวนการพยาบาลในการส่งเสริมการขับถ่ายอุจจาระ
การวางแผนการพยาบาล (Planning)
การปฏิบัติการพยาบาล (Implementation)
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล (Nursing diagnosis)
การประเมินผลการพยาบาล (Evaluation)
การประเมินภาวะสุขภาพ