Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะรกเกาะต่ำ (Placenta Previa) - Coggle Diagram
ภาวะรกเกาะต่ำ (Placenta Previa)
ความหมาย
ภาวะที่รกปิดขวางหรือคลุมปากมดลูกเพียงบางส่วนหรือปกคลุมทั้งหมด ซึ่งปกติรกจะอยู่ด้านบนของมดลูกและห่างจากปากมดลูก เมื่อถึงเวลาคลอด ปากมดลูกจะเปิดขยายออก ทำให้เส้นเลือดที่เชื่อมต่อระหว่างรกและมดลูกฉีดขาด มีเลือดออกมากทั้งก่อนหรือในขณะคลอด
เกิดความเสี่ยงต่อทั้งมารดาและทารกในครรภ์ และอาจทำให้เกิดภาวะคลอดก่อนกำหนดได้ แพทย์จึงนิยมให้หญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะรกเกาะต่ำทำการผ่าคลอด (Caesarean Section)
ภาวะรกเกาะต่ำ จำแนกได้ 4 ระดับ
Partial placenta previa หรือ placenta previa partialis คือภาวะที่รกเกาะคลุมปากมดลูกด้าน ในไว้เพียงบางส่วน มิได้ปิดปากมดลูกไว้ทั้งหมด
Marginal placenta previa คือภาวะที่รกเกาะคลุม อยู่ใกล้ปากมดลูก โดยขอบของรกอยู่ชิดกับขอบของปากมดลูกด้านในพอดี
Total placenta previa หรือ placenta previa totalis คือภาวะที่รกเกาะคลุมปากมดลูกด้านในไว้ทั้งหมด
Low-lying placenta คือภาวะที่รกเกาะคลุมอยู่ ส่วนของมดลูกตรงบริเวณ lower uterine segment โดยอยู่ใกล้ปากมดลูก แต่ยังไม่ถึงขอบของปากมดลูกด้านใน
การวินิจฉัยและการวินิจฉัยแยกโรค
2. การตรวจร่างกาย
ได้แก่ ตรวจพบเลือดสีแดงสดออกทางช่องคลอดหรือมีภาวะซีดที่สัมพันธ์กับปริมาณเลือดที่ออกตรวจครรภ์พบมดลูกนุ่ม กดไม่เจ็บ และอาจพบว่าส่วนนำของทารกยังไม่เข้าสู่ช่องเชิงกราน ท่ารกอยู่ในท่าที่ผิดปกติ
3. การตรวจพิเศษ
ได้แก่ การตรวจอัลตราซาวน์ ซึ่งเป็นวิธีที่ทำง่ายปลอดภัย ถูกต้องแม่นยำในการดูตำแหน่งการเกาะของรก หรือการตรวจmagnetic resonance imaging (MRI) ซึ่งบอกตำแหน่งของรกได้ดี และประโยชน์ในการวินิจฉัย placenta accrete
1.การซักประวัติ
ได้แก่ การมีเลือดออกทางช่องคลอดโดยไม่มีอาการเจ็บท้อง และไม่มีอาการเจ็บท้อง และไม่มีอาการนำ ลักษณะและปริมาณเลือดที่ออกและการมีเลือดออกซ้ำ
สาเหตุและปัจจัยส่งเสริมของรกเกาะต่ำ
อายุ พบว่าสตรีมีครรภ์ที่อายุเกิน 35 ปี พบภาวะรกเกาะต่ำเพิ่มขึ้นร้อยละ 1และสตรีมีครรภ์ที่อายุ 40 ปี พบภาวะรกเกาะต่ำเพิ่มขึ้นร้อยละ 2
จำนวนครั้งของการคลอดพบว่าโอกาสเกิดรกเกาะตำเพิ่มขึ้นตามจำนวนครั้งของการคลอด
ความผิดปกติของหลอดเลือดที่ไปเลี้ยง deciduas ซึ่งอาจเป็นผลจากการอักเสบติดเชื้อการขูดมดลูก การผ่าตัดเนื้องอกที่มดลูกหรือผ่าตัดทำคลอดรวมทั้งการสูบบุหรี่ของสตรีมีครรภ์
รกผิดปกติ เช่น รกใหญ่กว่าปกติซึ่งมักพบในรายที่ตั้งครรภ์แฝดรกของทารกที่มีภาวะเลือด ของมารดาและทารกไม่เข้ากัน(erythroblastosis)
สตรีที่เคยได้รับการผ่าท้องทำคลอดมาก่อน (prior cesarean delivery)ความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะรกเกาะต่ำ เพิ่มขึ้นตั้งแต่ 3-6 เท่าในสตรีที่เคยผ่าท้องทำคลอด
การสูบบุหรี่ มีความเสี่ยงต่อภาวะรกเกาะต่ำเพิ่มขึ้นเป็น 2 เท่าทั้งนี้เชื่อว่าก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์จากบุหรี่ทำให้เกิดภาวะขาดออกซิเจน (hypoxia)ทำให้โลกมีขนาดใหญ่ขึ้นเพื่อชดเชยกับหน้าที่ที่เสียไปจึงมีแนวโน้มที่รกจะแผ่ไปถึงบริเวณปากมดลูก
สาเหตุอื่นๆเช่นความผิดปกติของเส้นเลือดที่มาหล่อเลี้ยงเนื้อเยื่อบุโพรงมดลูกการตั้งครรภ์แฝดภาวะhydrops fetalis หรือภาวะที่ลบมีขนาดใหญ่ผิดปกติ
อาการและอาการแสดง
1.มีเลือดออกทางช่องคลอดโดยไม่มีความเจ็บปวด (painless vaginal bleeding)
อาการแสดงที่สำคัญที่สุด ลักษณะเลือดมักมีสีแดงสด และปริมาณเลือดที่ออกจะได้สัดส่วนกับอาการแสดงการตกเลือด
2.ตรวจทางหน้าท้อง
จะพบว่ามดลูกนุ่มตามปกติไม่แข็งตึงกดไม่เจ็บ คลำส่วน
ของทารกในครรภ์และฟังเสียงหัวใจของทารกในครรภ์ได้