Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่9 ฮอร์โมนและยาต้านฮอร์โมน - Coggle Diagram
บทที่9 ฮอร์โมนและยาต้านฮอร์โมน
อาการข้างเคียงที่ต้องหยุดกินยาคุมกำเนิด
อาการตาเหลือง
ความดังโลหิตสูง
เจ็บหน้าอกมาก
ปวดท้องรุนแรง ตาพร่ามัว
ปวดหัวมาก และรุนแรง
การออกฤทธิ์ของยาคุมฉุกเฉิน
ทำให้ไข่ที่ผสมแล้วเดินทางเร็วไปถึงมดลูกเร็วเกินไปจนไม่สามารถฝังตัวได้
เปลี่ยนแปลงสภาพของมูกที่ปากมดลูกให้เป็นด่างและเหนียวข้นขึ้น ทำให้อสุจิผ่านเข้าไปในมดลูกได้ยาก
ยับยั้งไข่ตก เปลี่ยนแปลงสภาพเยื่อบุโพรงมดลูกไม่ให้เหมาะสมกับการฝังตัวของไข่
ยาคุมฉุกเฉิน
แบ่งเป็น 2ประเภท
ฮอร์โมนผสม
ส่วนประกอบคือ Ethinyl estradiolอย่างน้อย0.1mg.และLevonorgestrel อย่างน้อย 0.5 mg.
ฮอร์โมนเดี่ยว
ประกอบด้วย Levonorgestrel 0.75 mg.
การคุมกำเนิดที่ต้องกินยาเม็ดแรกหลังการมีเพศสัมพันธ์ไม่ควรเกิน3ชั่วโมง และอย่างมากผ่านมาแล้วไม่เกิน72ชั่วโมง และเม็ดที่2หลังจาก12ชั่วโมง ใช้ในกรณีผิดพลาดเท่านั้น
ยาคุมกำเนิดชนิดที่มีแต่โปรเจสโตรโรน (micro oral contraception)
ยาชนิดนี้ไม่มีผลต่อแม่ลูกอ่อน ต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด แต่ประสิทธิ์ภาพในการคุมกำเนิดต่ำ ยับยั้งไข่ตกได้ไม่ดี
ชนิดของยาคุมกำเนิด
ชั่วคราว
Hormonal
Barrier
ธรรมชาติ
IUD
Implants
ถาวร
Permanent sterilization
ยาเม็ดคุมกำเนิด
ป้องกันการตั้งครรภ์แต่ไม่ป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
การเลือกกินยาคุมกำเนิดให้เหมาะสมกับตนเอง
ประเภทปกติ รอบเดือนมาสม่ำเสมอ ออกไม่มาก น้ำหนักตัวอยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน
ประเภท progestogenic เช่น รอบเดือนออกน้อย แต่ระยะรอบเดือนยาว รูปร่างออกไปทางผู้ชาย เต้านมเล็ก มีขนตามตัวมาก ต้องกินยาคุมที่มีestrogen มาก
รอบเดือนออกมาก แต่ระยะรอบเดือนสั้น อ้วน ไม่มีขน ต้อกินยาคุมที่มีprogestrogen มาก
วิธีการกินยาคุมกำเนิด
ชนิด Low dose
เริ่มทานยาเม็ดแรกหลังวันแรกของการมีประจำเดือน5วัน หากช้ากว้านั้นจะไม่สามารถยับยั้งไข่ตกได้ทัน ต้องรอรอบเดือนต่อไป
ชนิด Ultralow dose
เริ่มทานยาเม็ดแรกในวันที่มีประจำเดือน
อาการข้างเคียงยาคุมฉุกเฉิน
การเปลี่ยนแปลงรอบเดือน
ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม(Combined oral contraception)
Multiphasicpills ยาคุมที่มีฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสโตรเจนไม่เท่ากันเรียก TriphasicหรือThreestepspills ซึ่งการกินยาจะต้องกินเรียงตามลำดับTriquilarและOilezz
อาการข้างเคียงของยาคุมกำเนิด
น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น ความดันโลหิตสูง
หน้าเป็นฝ้า ปวดศีราะ ซึมเศร้า
การคลื่นไส้อาเจียนเกิดจากฮอร์โมนเอสโตรเจนเกิดในช่วง2-3เดือนแรกให้กินทันทีหลังอาหารเย็น กรณีของยาคุมกำเนิดที่มีการอาเจียนก่อน 2ชั่วโมง หลังกินยาคุม
ยาคุมกำเนิดในหญิงหลังคลอด
Lynestrenol 0.5 mg.
มีฮอร์โมน progestrogen เพียงชนิดเดียว
ฮอร์โมนและกลไกการออกฤทธิ์ของยาเม็ดคุมกำเนิด
Estrogen
Ethinyl estradiol (EE)
Mercilon
Marvelon
estranol(ME)
Margaret
Estradiol valerate (EV)
Natazia
Dienogest
ยับยั้งการตกไข่ผ่านการยับยั้งการหลั่งFSHจากanterior
pituitaryหาก estrogenออกฤทธิ์ควบคู่กับprogesterrone จะสามารถยับยั้งการหลั่งGnRHจากHypothalamus
Progestin
ยับยั้งการตกไข่ผ่านการยับยั้งการหลั่ง LHจากanterior pituitary หาก progestinออกฤทธิ์ควบคู่กับestrogen จะสามารถยับยั้งการหลั่ง GnRHจากHypothalamus