Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลหลังคลอด - Coggle Diagram
การพยาบาลหลังคลอด
การประเมินสุขภาพมารดาหลังคลอด 12 B
1.ฺBackground : ประวัติต่างๆ
2.Body condition : การประเมินการไหลเวียนเลือด
3.Body temperature and Blood pressure : อุณหภูมิกายและความดันโลหิต
4.Breast and Lactation : หัวนม เต้านม
5.Belly and Fundus : หน้าท้องและยอดมดลูก
6.Bladder : กระเพาะปัสสาวะ
7.Bleeding and Lochia : การมีเลือดออกและน้ำคาวปลา
8.Bottom : แผลฝีเย็บ
9.Bowel movement : การเคลื่อนไหวลำไส้
10.Blues : ภาวะเศร้า
11.Baby : สภาพทารก
12.Bonding and Attachment : ความผูกพันและสัมพันธภาพ
การพยาบาลหลัง 24 ชั่วโมง หลังคลอดและคำแนะนำก่อนกลับบ้าน
มีอาการผิดปกติควรมาโรงพยาบาล
การรักษาความสะอาด
การบริหารร่างกาย
การพักผ่อนและการทำงาน
การให้บุตรดูดนม
อาหาร
การร่วมเพศ
การมีประจำเดือน
การวางแผนครอบครัว
การมาตรวจตามนัด
การพยาบาลหลังคลอด 24 ชั่วโมงแรก
สุขภาพจิตและสัมพันธภาพ
โภชนาการและการขับถ่าย
ส่งเสริมให้ลุกจากเตียงเร็ว
ส่งเสริมการนอนหลับพักผ่อน
การบริหารร่างกาย
ความสุขสบายและบรรเทาอาการเจ็บปวด
ส่งเสริมความสำเร็จในการให้นมบุตร
การปรับตัวของมารดา
1.Taking-in phase
1-2วันแรกหลังคลอด
จะสนใจแต่ตนเองและพึ่งพาคนอื่น
เฉื่อยชาไม่เคลื่อนไหว
ไม่อยากสะมผัสทารก
2.Taking-hold phase
3-10 วันแรกหลังคลอด
เริ่มปรับตัวได้ สนใจตัวเองน้อยลงสนใจลูกมากขึ้น
สนใจการให้นมลูก ต้องการเคลื่อนไหว
3.Letting go phase
2 สัปดาห์หลังคลอด
พัฒนกิจของมารดา
ต้องทิ้งบทบาทเดิมที่เป็นอิสระ
postpatum blue
10 วันแรกจะเศร้ามากถึง 50-70%
มักเกิดใน 3 สัปดาห์ รุนแรงในครภ์แรก
เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ร้องไห้โดยไม่มีเหตุผล หงุดหงิด นอนไม่หลับ
การเปลี่ยนแปลงระบบขับถ่าย
ไม่กล้าเบ่ง กลัวแผลแยก กลัวเจ็บ
2-3วันแรกหลังคลอด อยากน้ำและอาหารมาก
ระยะแรกหลังคลอดอาจจะท้องผูก จากฮอร์โมนprogesterone ทำให้ลำไส้เคลื่อนไหวลดลง
ลำไส้จะทำงานปกติปลายสัปดาห์แรกหลังคลอด
Breast เต้านม
1.Colostrum
1-3วันแรกหลังคลอด
สีเหลือง โปรตีน ไขมัน น้ำตาล เกลือ น้ำ
Immunoglobulin
2.Transitional milk
ผลิตต่อเนื่องจากน้ำนมเหลืองถึง 2 สัปดาห์
ไขมัน lactose วิตามินละลายน้ำ
แคลอรี่ให้พลังงานมากกว่าน้ำนมเหลือง
3.True / Mature milk
2 สัปดาห์หลังคลอด
สีขาวข้น น้ำ 87%
รองลงมา คือ โปรตีน ไขมัน
คาร์โบไฮเดรต เกลือ แร่ วิตามิน
Breast engorgement
องค์ประกอบ 2 ประการ
2.มีน้ำนมขังอยู่ Alvoli หลังวันที่ 4 ไป
1.มีการคั่งของเลือดและน้ำเหลือง 2-3 วันแรก
อาการทั่วๆไป
หนักเต้านม ขยายใหญ่ขึ้น คัดตึงมาก
เจ็บปวดมากเมื่อจับหรือเคลื่อนไหว
ผิวแดงมัน เห็นเส้นเลือดชัดขึ้น หัวนมสั้นลง ลานนมแข็งขึ้น เนื้อเยื่อรอบหัวนมตึง
แบ่งเป็น 3 ระยะ
1.หลังคลอดทันที(Immediate) 24 ชม. แรกหลังคลอด
2.หลังคลอดระยะต้น(Early) ระหว่างวันที่2-7หลังคลอด
3.หลังคลอดระยะปลาย(Late) สัปดาห์ที่2-6หลังคลอด
การเปลี่ยนแปลงผิวหนัง
สีเข้มของลานนม มีเส้นกลางหน้าท้องและรอยแตกผนังหน้าท้อง ไม่หายแต่จางลงเป็นสีน้ำเงิน
เหงื่อออกมากเฉพาะกลางคืน
Palmar erythema
การเปลี่ยนแปลงระบบหัวใจและหลอดเลือด
การไหลเวียนเลือดระหว่างมดลูกกับรกสิ้นสุดลง
หน้าที่ในการผลิตฮอร์โมนของรกสิ้นสุดลงเป็นการตัดตัวกระตุ้นที่ทำให้หลอดเลือดขยาย
มีการเคลื่อนย้ายของน้ำนอกหลอดเลือดที่สะสมระหว่างตั้งครรภ์กลับเข้าสู้หลอดเลือด
การเปลี่ยนแปลงรับอวัยวะสืบพันธุ์
Uterus
หมายถึง
ทันทหลังรกคลอดระดับยอดมดลูกอยู่กลางระหว่างสะดือกับหัวหน่าวหรือสูงกว่ากึ่งกลางเล็กน้อย
1-2ชั่วโมงยอดมดลูกจะสูงขึ้นถึงสะดือหรือสูงกว่าสะดือเล็กน้อย
วันที่ 6 หลังคลอดจะอยู่กลางสะดือและหัวหน่าวอีกครั้ง
วันที่10-12 หลังคลอด จะลดลงอยู่ระดับหัวหน่าว คลำไม่พบทางหน้าท้อง “มดลูกเข้าอู่”
ปัจจัยที่ทำให้มดลูกเข้าอู่ช้า
ติดเชื้อ
น้ำคร่ำมาก
การคลอดยาวนาน
การคลอดยาก
ผ่านการตั้งครรภ์และการคลอดหลายครั้ง
ทารกตัวโต
เศษรกค้างในมดลูก
กระเพาะปัสสาวะเต็ม
อง์ประกอบการกลับคืนสภาะ
Autolysis or self digestion
Ischemia or Localized anemia
น้ำคาวปลา
1.Lochia ruba
สีแดงเข้ม
1-3วันหลังคลอด
2.Lochia serosa
สีจางลงเป็นชมพู-น้ำตาล
วันที่4-9
3.Lochia alba
สีเหลืองจางขาว
วันที่10-14 วันหลังคลอด
Cervix
หลังคลอดทันทีจะนุ่ม บวม บาง ช้ำ มีรอยถลอกหรือฉีกขาดเล็กน้อย ขยายกว้าง
Abdominal wall
อ่อนนุ่ม ปวกเปียกมันแรกกลับคืนสภาพเดิม 2-3 เดือน
รอยที่หน้าท้อง striae gravidarum
จะไม่หายแต่จางเป็นสีน้ำเงิน
Vagina / Vaginal orifice / Pelvic floor
ระยะแรกปากช่องคลอดจะบวมช้ำ ถ้าเย็บและรักษาดีจะกลับคืน
เอสโตรเจนลดทำให้เยื่อบุช่องคลอดบางลง ไม่มีรอยย่น ขืดขยายได้ รอยย่นจะปรากฏใหม่สัปดาห์ที่ 3 แต่ไม่นูนชัด และเอสโตรเจนลดจะทำให้ช่องคลอดแห้ง
เยื่อพรหมจารีย์ ฉีกขาดรุ่งริ่งหลายแฉก
เรียกว่า Caruculae myrtiformes
ฝึกขมิบ kegal’s exercise
ระยะหลังคลอด(Puerperium/Postpartum)
ระยะเวลา 6 wks
หลังทารกและรกคลอดครบ ระบบต่างๆของร่างกายกลับสู่สภาพปกติ
การเปลี่ยนแปลงภูมิคุ้มกัน
หญิงครรภ์แรกมีไวต่อABOแอนติเจนและทำให้ทารกเกิดRBCแตก
ภาวะไม่เข้ากันของเลือดจะทำให้ RBC แตก ตัวเหลืองใน 24 ชม หลังคลอด ต้องส่องไฟรักษา
การเปลี่ยนแปลงด้านจิตสังคมมารดาหลังคลอด
ความผูกพันและสัมพันธภาพ
สร้างสัมพันธภาพระหว่างมารดา บิดาและทารก
การเริ่มทำความรู้จักกัน เอาใจใส่
ใช้เวลาที่จะคงความรักไว้
การสัมผัสของมารดา
เป็นการพัฒนาการสร้างสัมพันธภาพจากการค่อยๆเริ่มสัมผัสตัวทารกทีละนิด จนสัมผัสอย่างเต็มที่
การเปลี่ยนแปลงทางเดินปัสสาวะ
ท่อปัสสาวะและกระเพาะปัสสาวะ
บวม ช้ำ
ความตึงของกล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะลดลงทำให้จุได้มากขึ้น
ถ่ายปัสสาวะลำบาก
กระตุ้นให้ถ่ายปัสสาวะทุก 4 ชั่วโมง