Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การกำหนดตำเเหน่งวัตถุท้องฟ้า - Coggle Diagram
การกำหนดตำเเหน่งวัตถุท้องฟ้า
การบอกตำเเหน่งบนโลก
เส้นรุ้ง คือ วงกลมเล็กที่ขนานกับเส้นศูนย์สูตรเเละตั้งฉากกับเมริเดียน
ไพรม์เมริเดียน คือ ระยะจากขั้วเหนือผ่านเส้นศูนย์สูตรจนถึงขั้วใต้
ละติจูดของตำเเหน่งใด ก็คือ ค่าของระยะทางตามมุมที่วัดจากเส้นศูนย์สูตร ไปทางเหนือหรือทางใต้ตามเมริเดียน ซึ่งผ่านตำเเหน่งนั้น
เมริเดียน คือ วงกลมใหญ่ที่ผ่านขั้วเหนือขั้วใต้ เเละตั้งฉากกับเส้นศูนย์สูตร
ลองจิจูดของตำเเหน่งใด ก็คือ ค่าของระยะทางตามมุมที่วัดจากเมริเดียนของกรีนิชไปทางตะวันออกหรือตะวันตกตามเส้นศูนย์สูตรจนถึงเมริเดียนซึ่งผ่านตำเเหน่งนั้น
สมบัติของทรงกลมท้องฟ้า
ทรงกลมท้องฟ้าคล้ายทรงกลมกลวงที่มีโลกเป็นทรงกลมตันอยู่ตรงกลาง
ทรงกลมท้องฟ้าหมุนรอบตัวเองได้ 1 วัน ในทิศทางตรงข้ามกับโลก
ตำเเหน่งจุดศูนย์กลางของทรงกลมท้องฟ้าไม่เเน่นอน
การบอกตำเเหน่งบนผิวทรงกลมท้องฟ้า ให้ระยะทางตามมุม คิดเป็นมุม ณ จุดศูนย์กลาง เช่นเดียวกับการบอกตำเเหน่งบนผิวโลก
ผิวทรงกลมท้องฟ้ามีค่าอนันต์
ระบบการบอกตำเเหน่งบนทรงกลมท้องฟ้า
ระบบสุริยะวิถี
ลองจิจูดท้องฟ้า เป็นระยะทางตามมุมที่วัดจากตําแหน่ง เวอร์นัลอีควินนอกซ์ไปทางตะวันออกตามแนวสุริยวิถี จนถึงวงกลมใหญ่ที่ผ่านขั้วสุริยวิถีทั้งสองและ ผ่านดาวด้วย มีค่าตั้งแต่ 0 – 360 องศา
ละติจูดท้องฟ้า เป็นระยะทางตามมุมที่วัดจากสุริยวิถีไปทาง เหนือหรือใต้ ตามวงกลมใหญ่ที่ผ่านขั้วสุริยวิถีทั้งสองและผ่านตําแหน่งดาว มีค่าตั้งแต่ 0 – 90 องศา เหนือ และ 0 – 90 องศาใต้จากสุริยวิถี
ขั้วเหนือสุริยวิถี
ระบบศูนย์สูตร
วอร์นัล อีควินอกซ์ หรือจุดแรกแห่งราศีเมษ ตําแหน่งนี้ตรงกับวันที่ 21 มีนาคม
ไรท์แอสเซนชัน เป็นระยะทางตามมุมที่วัดจากจุดเวอร์นัล อีควินอกซ์ ไปทางตะวันออกตามเส้นศูนย์สูตรท้องฟ้า จนถึงวงกลมชั่วโมงที่ผ่านดาวที่ต้องการบอกตําแหน่ง
วงกลมชั่วโมง คือ วงกลมใหญ่ที่ผ่านขั้วเหนือและขั้วใต้ท้องฟ้า และตั้งได้ฉาก กับเส้นศูนย์สูตรท้องฟ้า
เดคลิเนชัน เป็นระยะทางตามมุมที่วัดขึ้นไปทางเหนือ หรือลงไปทางใต้ ของเส้นศูนย์สูตรท้องฟ้า ตามวงกลมชั่วโมงที่ผ่านดาวที่ต้องการบอกตําแหน่ง
ระบบขอบฟ้า
เมริเดียนท้องฟ้า (celestial meridian) คือวงกลมดิ่งที่ผ่านเส้นขอบฟ้า ณ ตําแหน่งเหนือและใต้
วงกลมดิ่งต้น (prime vertical) คือ วงกลมดิ่งที่ผ่านเส้นขอบฟ้า ณ ตําแหน่งตะวันออกและ ตะวันตก จะเห็นว่าเมริเดียนท้องฟ้าและวงกลมดิ่งต้นอยู่ห่างกัน 90 องศา และวงกลมใหญ่ทั้งสองก็เเบ่ง ทรงกลมท้องฟ้าออกเป็น 4 ส่วนเท่ากัน
วงกลมดิ่ง (prime vertical) คือ วงกลมใหญ่บนทรงกลมท้องฟ้าที่ลากผ่านเซนิทกับเนเดอร์ และตั้งได้ฉากกับเส้นขอบฟ้า
แอซิมัท (azimuth) เป็นระยะทางตามมุมที่วัดจากตําแหน่งเหนือไปตามเส้นขอบฟ้าจนถึง วงกลมดิ่งที่ผ่านดาว มีหน่วยเป็นองศาลิปดาและพิลิปดา
เส้นขอบฟ้า คือ วงกลมใหญ่บนทรงกลมท้องฟ้าที่อยู่ห่างจากเซนิทและเนเดอร์เท่ากัน เท่ากับ 90 องศา
อัลติจูด (altitude) เป็นระยะทางตามมุมที่วัดจากเส้นขอบฟ้าขึ้นไปตามวงกลมดิ่งที่ผ่านดาว จนถึงดาวดวงนั้น มีค่าตั้งแต่ 0 – 90 องศา และมีค่าเฉพาะค่าบอกเท่านั้น (นิยมบอกตําแหน่งตามดาวที่ อยู่เหนือเส้นขอบฟ้าเท่านั้น)
เนเดอร์ (nedir) เป็นตําแหน่งบนทรงกลมท้องฟ้าที่อยู่ตรงข้ามกับเซนิท
ระยะทางจากเซนิท (zenith distance) เป็นระยะทางตามมุมที่วัดจากจุดเซนิทตามวงกลมดิ่ง จนถึงดาว มีค่าตั้งแต่ 0 – 90 องศา
เซนิท (zenith) เป็นตําแหน่งบนทรงกลมท้องฟ้าที่อยู่ในแนวตรงกลางศีรษะพอดี