Fonksiyonlar
Fonksiyon tanımı
A ve B boş olmayan kümeler olmak üzere A kümesinin her elemanını B kümesinin yalnız bir elemanıyla eşleştiren ilişkiye fonksiyon denir
Kavramlar
Örneğin f(x) = 2x+10 ise fonksiyonda x yerine koyulan sayıların 2 katına 10 ekleyip sonucu bulabiliriz . Bu durumda eğer girdimiz 10 ise çıktımız 30 olacak .
Fonksiyonun tanımlı olduğu "girdi" değerlerinin oluşturduğu sayı dizisine tanım kümesi , bu sayıların fonksiyondan çıktıktan sonra tanımlı oldukları sayılara görüntü kümesi , tüm çıktılara ise değer kümesi denir .
Örneğin yukarıda X tanım kümesini , Y değer kümesini , f(x) ise görüntü kümesini temsil etmektedir .
Yandaki f: X → Y bağıntısının fonksiyon olabilmesi için ;
-Tanım kümesinde açıkta eleman kalmamalıdır .
-Tanım kümesinde her elemanın sadece bir görüntüsü olmalıdır .
Fonksiyon çeşitleri
Birim Fonksiyon
Birim fonksiyon, her zaman kendisine verilen değeri aynısını veren fonksiyondur. f(x) = x şeklinde gösterilir
Sabit Fonksiyon
Her giriş değer aynı sonucu veren fonksiyonlara sabit fonksiyon denir .f(x) = c şeklinde gösterilir .
Örten ve İçine Fonksiyon
Örten
İçine
Değer kümesinde açıkta eleman olan fonksiyonlara içine fonksiyon denir .
Tanım kümesindeki tüm elemanların değer kümesindeki tüm elemanlarla eşleştiği fonksiyonlara örten fonksiyon denir
Bire-bir fonksiyon
Fonksiyonda tanım kümesindeki her elemanın farklı bir çıktısı var ise bu bire-bir fonksiyondur .
Eşit Fonksiyon
f: A→R g: A→R (reel sayılarda tanımlı f ve g fonksiyonları) . x→A için f(x)=g(x) ise bu fonksiyonlar birbirine eşittir .
Bir Fonksiyonun Bileşkesi ve Bir Fonksiyonun Tersi
Bir Fonksiyonun Bileşkesi
Bir Fonksiyonun Tersi
Bir fonksiyonda görüntü kümesinden herhangi bir eleman alınıp fonksiyonun tersine konulursa tanım kümesindeki aslını verir . Yani fonksiyonda yapılan işlemlerin tersi yapılıp geriye gitme işlemidir .
Bir fonksiyonun başka bir fonksiyonun içine yazılma kuralına fonksiyonun bileşkesi denir . o ile ifade edilir . Örneğin g(x) = 2x + 5 ve f(x)= 3x + 2 ise (g o f)(x) =g(f(x)) fonksiyonunda x yerine 5 koyarsak , f(5) = 17 ve g(17) şeklinde sonucu 39 buluruz .
Ters Fonksiyon Bulunuşu
1) f(x) yerine y yazılır.
2) x yalnız bırakılır
3) x in yerine y
y nin yerine x yazılır
4) f yerine f-¹ yazılır.
Parçalı ve Doğrusal Fonksiyon
a ve b birer reel sayı olmak üzere; f(x) = ax + b şeklinde tanımlanan fonksiyonlara doğrusal (lineer)
fonksiyon denir.
Giren sayılara bağlı olarak değişen fonksiyonlara denir .
Fonksiyon Grafiği
f(x) fonksiyonuna ait ikililere analitik düzlemde karşılık gelen noktaların oluşturduğu kümeye f fonksiyonunun grafiği denir . Bu grafikte tanım kümesi x ekseninde , değer kümesi ise y ekseninde gösterilir .
Kerem Ozenc 10FLA