Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการคลอด - Coggle Diagram
ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการคลอด
การคลอด หมายถึง กระบวนการที่ทารก รก เยื้อหุ้มทารก และน้ำคร่ำถูกขับออกจากโพรงมดลูกสู่ภายนอก อายุครรภ์ตั้งแต่ 28 สัปดาห์ขึ้นไป
Fullterm Labor การคลอดที่เกิดขึ้น ขณะอายุครรภ์ 37-42 สัปดาห์ - Preterm Labor การคลอดที่เกิดขึ้น ขณะอายุครรภ์ 28-36 สัปดาห์
Posttern Labor การคลอดที่เกิดขึ้น เมื่ออายุครรภ์ตั้งแต่ 42 สัปดาห์ขึ้นไป
Abortion การสิ้นสุดของการตั้งครรภ์ก่อนอายุครรภ์ 28 สัปดาห์ หรือ ทารกที่คลอดที่น้ำหนักน้อยกว่า 1000 กรัม
Abnormal labor ( Dystocia ) *ตรงข้าม normal labor
ต้องช่วยคลอดใช้เครื่องมือ V/E , F/S , C/S
มีภาวะแทรกซ้อน
ส่วนนำผิดปกติ
Normal labor
GA 37 - 42 wk
ส่วนนำ : ยอดศีรษะ ( Vertex presentation )
คลอดเอง ( ไม่มีเครื่องช่วย )
ระยะเจ็บครรภ์ถึงรกคลอด ไม่เกิน 24 hr
ไม่มีภาวะแทรกซ้อน
องค์ประกอบการคลอด
1.Power = แรง ประเภท
-Primary = แรงหดรัดตัวมดลูก
-Secondary = แรงเบ่งของแม่
ลักษณะการหดรัดตัวของมดลูก
1.Duration ( ระยะการหดตัว ) D = 45-60 sec
2.Interval ( ระยะห่างของการหดรัดตัว ) I = 2-3
3.Intensity ( ความแรงในการหดตัว ) +++
2.Passage of Birth Canal = ช่องทางคลอด
ประเภทเชิงกรานที่เหมาะสม => Gynecoid พบในสตรีทั่วไป (พบได้ ร้อยละ 50) มีลักษณะค่อนข้างกลมหรือรูปไข่
ประเภทเชิงกรานที่ไม่เหมาะสม => Android มีลักษณะเชิงกรานผู้ชาย
=> Anthropoid มีลักษณะเชิงกรานที่เป็นรูปไข่ ซึ่งมีช่องเชิงกรานลึกมากกว่าชนิดอื่น(พบได้ร้อยล่ะ 25 )
=> Platypelloid เป็นเชิงกรานทีมีลักษณะคล้ายแบบ Gynecoid แต่ Sacrum Curve ค่อนข้างสั้น พบได้ร้อยละ 3-5
3.Passenger = สิ่งที่คลอดออกมา
มีองค์ประกอบได้แก่ ทารก รก เยื่อหุ้มทารก และน ้ำคร่ำ
4.Psychological condition ภาวะจิตใจของมารดา กลัว/ไม่กลัว
5.Position of labor = ท่าคลอด
6.Physical Condition = สภาพร่างกายของมารดา
กลไกการคลอด มี 8 ขั้นตอน
Engagement คือ การที่ส่วนนำที่กว้างที่สุด (biparietal diameter) ผ่านเข้าสู่ช่องเชิงกรานโดย sagital suture อยู่ในแนวขวางหรือเฉียง มีการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญคือ molding และ asynclitism (การตะแคง) ครรภ์แรกเกิด 2-3 สัปดาห์ก่อนคลอด ครรภ์หลัง เกิดเมื่อเข้าสู่ระยะคลอด ตรวจวินิจฉัย engagement โดยใช้ท่า bilateral grip, Pawlik’s grip และการตรวจภายใน PV
Descent การที่ศีรษะทารกเคลื่อนต่ำลงไปในช่องเชิงกราน จากแรงดันของน้ำคร่ำ การหดรัดตัวของมดลูกและกล้ามเนื้อหน้าท้องและกระบังลม ทำให้ทารกยืดตัวในแนวที่ทำให้เกิด Fetal axis pressure
Flexion การก้มของศีรษะทารกจนชิดคางชิดอก ทำให้ส่วนนำเปลี่ยนจาก OF ( กว้าง 12 cm ) เป็น SOB ( 9.5 cm )
Internal rotation คือ การหมุนของศีรษะทารกภายในช่องเชิงกราน เพื่อจะได้อยู่ในสภาพที่เหมาะสมกับช่องเชิงกรานที่มีช่องเข้าเป็นแนวขวางแต่มีช่องออกเป็นแนวยาว เมื่อเคลื่อนผ่านช่องออกทารกต้องหมุนท้ายทอยไป ด้านหน้า เพื่อให้แนว AP อยู่ในแนวยาว สิ่งสำคัญที่ทำให้เกิดการหมุนคือแรงต้านจาก Pelvic floor ต่อศีรษะทารกที่เคลื่อนต่ำลงมา
Extension หรือ Birth of the fetal part การที่ส่วนนำคลอดผ่านพ้นทางช่องคลอดออกมาภายนอกโดยเงยหน้า ดังนั้นจะใช้ SOB SOF ผ่านออกมาตามลำดับ มีปัจจัยที่ทำให้เกิด คือ ช่องทางคลอดส่วนล่างหักมุมโค้งมาทางด้านหน้า แรงดันจากมดลูกหดรัดตัวและแรงเบ่งของผู้คลอด ทารกมีข้อต่อต่างๆ ทำให้ส่วนของทารกเคลื่อนไปตามทิศทางที่เปลี่ยนไปตามทิศทางที่เปลี่ยนไป
Restitution คือ การหมุนกลับของศีรษะทารกภายนอกช่องคลอดเพื่อให้ สัมพันธ์กับส่วนที่อยู่ภายในช่องคลอดให้อยู่ในลักษณะที่เป็นธรรมชาติ
External rotation คือ การหมุนของศีรษะทารกภายนอกช่องคลอดเป็นการหมุนตามการหมุนภายในของไหล่ เพื่อให้ศีรษะและไหล่ตั้งฉากกันตามธรรมชาติ
Expusion คือ การขับเคลื่อนเอาตัวทารกออกมา
ทั้งหมด
ระยะของการคลอด ( Stage of labor )
ระยะของการคลอด เริ่มตั้งแต่เจ็บครรภ์จริง (Onset of True Labor) หรือปากมดลูกเริ่มมีการเปิดขยายไปจนถึง 2 ชั่วโมง หลังรกคลอดครบ แบ่งออกเป็น 4 ระยะ
First Stage of Labor or Stage of Cervical Dilatation
ระยะเริ่มต้นเจ็บครรภ์จริง ถึง ปากมดลูกเปิด 10 cm
ครรภ์แรกใช้เวลา 8 - 24 ชั่วโมง ( ประมาณ 12 ชม. )
ครรภ์หลังใช้เวลา 4 - 12 ชั่วโมง ( ประมาณ 6 ชั่วโมง )
-ระยะนี้แบ่งออกเป็น 3 ระยะ 1.Latent Phase 2.Active Phase
3.Transitional Phase
First Stage ปากมดลูกเปิด 0-10 cm
Latent Phase
-ปากมดลูกเปิด 0-3 cm
-ปากมดลูกบาง 0-40%
-ครรภ์แรกใช้เวลาเฉลี่ย 9 ชม.
-ครรภ์หลังใช้เวลาเฉลี่ย 6 ชม.
-มดลูกหดรัดตัวทุก 5-10 นาที
-มดลูกหดรัดตัวนวน 30-45 วินาที
-ความรุนแรงในการหดรัดตัวของมดลูกน้อย
Active Phase
-ปากมดลูกเปิด 4-7 cm
-ปากมดลูกบาง 40-80%
-ครรภ์แรกใช้เวลาเฉลี่ย 6 ชม
-ครรภ์หลังใช้เวลาเฉลี่ย 4 ชม
-มดลูกหดรัดตัวทุก 2-5 นาที
-มดลูกหดรัดตัวนาน 45-60 วินาที
-ความรุนแรงในการหดรัดตัวของมดลูกปานกลาง
Transitional Phase
-ปากมดลูกเปิด 8 -10 cm
-ปากมดลูกบาง 80 -100%
-ครรภ์แรกใช้เวลาเฉลี่ย 1 ชม.
-ครรภ์หลังใช้เวลาเฉลี่ย 30 นาที
-มดลูกหดรัดตัวทุก 2 นาที
-มดลูกหดรัดตัวนาน 60 วินาที
-ความรุนแรงในการหดรัดตัวของมดลูกแรงมาก
Second Stage ปากมดลูก 10 cm ถึงทารกคลอด
Pelvic Phose
-คีรษะของทารกเคลื่อนตัวเข้าสู่ช่องทางออกของเชิงกรานมีการขอมุนและเคลื่อนลงต่ำ
Perineum Phase
-เป็นระบะเบ่งคลอด-ครรภ์แรกใช้เวลาเฉลี่ย 1 ชม. (ไม่ควรเกิน 2 ชม.)
-ครรภ์หลังใช้เวลาเฉลี่ย 30 นาที (ไม่ควรเกิน 1 ชม.)
-มดลูกหดรัดตัวทุก 2-3 นาที
-มดลูกหดรัดตัวนาน 60-90 วินาที
-ความรุนแรงในการหดรัดตัวของมดลูกแรงมาก
Third Stage หลังทารกคลอดจนถึงรกคลอด
Placenta Separation
หลังทารกคลอดมดลูกบังคงมีการหดรัดตัวรุนแรงและมีการลดปริมาตรลงอย่างรวดเร็วทำให้เกิดการดึงรั้งระหว่างนั้นที่ของมดลูกกับขนาดของรกทำให้รถจอาตัวออกจากผนังมดลูกหลังทารกคลอดจนถึงรกคลอด
Placenta Expulsion
หลังจากรกลอกตัวออกจากผนังมดลูกมดลูกยังคงมีการหดรัดตัวอยู่จึงทำให้รถถูกขับออกมารถจะถูกขับออกมาใน 5-10 นาที
Fouth Stage เป็นระยะตั้งแต่รกคลอดครบไปจนถึง 2 ชั่วโมงหลังรกคลอดครบ