Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

สรุปเนื้อหารายวิชาผดุงครรภ์ Jaotourlek-186_1 - Coggle Diagram

- - - - การคลอดเป็นไปตามธรรมชาติ Spontaneous labour
      - ไม่มีอาการของภาวะแทรกซ้อนเกิดขึ้นในระยะคลอด
      - เวลาคลอดทั้งหมดไม่เกิน 24 ชั่วโมง
      - มียอดศีรษะเป็นส่วนนำ Vertex presentasion
      - อายุครรภ์ครบกำหนด ( 38 - 42 wks.)
  - - - การเจ็บไม่รุนแรง
      - ไม่มีมูกเลือดออกจากช่องคลอด
      - เริ่มเจ็บบริเวณหน้าท้องและเจ็บอยู่เฉพาะหน้าท้องเท่านั้น
      - ไม่มีการเปิดขยายของปากมดลูกอาจนุ่ม
      - มดลูกเริ่มหดรัดตัวน้อย และระยะห่างมาก ไม่สม่ำเสมอ
      - การเจ็บหายไปเมื่อเดินหรือเปลี่ยนท่า
      - บรรเทาได้ด้วยเทคนิคการผ่อนคลายหรือยานอนหลับ
      - ไม่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของทารก
    - - เริ่มเจ็บบริเวณหลังส่วนล่างหรือบั้นเอวแล้วร้าวไปหน้าท้องส่วนบนบริเวณยอดมดลูก
      - การเจ็บรุนแรงและถี่ขึ้นเรื่อย ๆ
      - มดลูกหดรัดตัวทุก 10-15 นาที จากนั้นจะหดตัวเป็นจังหวะ สม่ำเสมอ
      - มีมูกปนเลือดออกจากช่องคลอด
      - ปากมดลูกนุ่ม และเปิดขยายบางลง
      - จะเจ็บมากขึ้นเมื่อเดิน
- - - - วิธี transcervical chorionic villus sampling ทำเมื่ออายุครรภ์ 10-14 wks.
      - วิธี transabdominal chorionic villus sampling
    - - ตรวจโครโมโซม เพื่อประเมิน Down syndrome
      - GA 15-18 wks. ทดสอบความสมบูรณ์ของปอดทารกในครรภ์ GA 36-37 wks. เพื่อลดความเสี่ยงการเกิดภาวะ RDS
  - - - น้อยกว่าหรือเท่ากับ 32 wks. FHR สูงจาก baseline > 10 bpm. ระยะเวลา 10 วินาที
      - มากกว่าหรือเท่ากับ 32 wks. FHR สูงจาก baseline > 15 bpm. ระยะเวลา 15 วินาที
    - - ิbradycardia < 110 ครั้ง/นาที
      - tachycardia > 160 ครั้ง/นาที
  - - - จากการคลำระดับความสูงของยอดมดลูก
      - การวัดระดับความสูงของยอดมดลูกด้วยสายเทป ใช้วิธี McDonald
    - - ไตรมาสที่ 2 และ 3 น้ำหนักเพิ่มต่อสัปดาห์ 0.44 กิโลกรัม
      - ตลอดระยะตั้งครรภ์ น้ำหนักเพิ่ม 11.5-16 กิโลกรัม
      - ไตรมาสแรกน้ำหนักเพิ่ม 1.6 กิโลกรัม
    - - วิธีการนับครบสิบหรือวิธีการคาร์ดิฟ เริ่มนับเมื่ออายุครรภ์ 32 wks.
      - วิธีการของซาดอฟสกี้ นับวันละ 3 ครั้ง ครั้งละ 1 ชม. หลังอาหาร เช้า-กลางวัน-เย็น ผลรวมมีค่า มากวว่าหรือเท่ากับ 10 ครั้ง แปลว่า สุขภาพปกติ
- - - - • มารดาที่มี Rh-ทำรกในครรภ์ Rh+ ระบบภูมิคุ้มกันของมารดาจะสร้างแอนติบอดีเพื่อตอบสนองต่อแอนติเจน ซึ่งถือเป็นสิ่งแปลกปลอมในร่างกาย โดยอาจทำ ให้เกิดภาวะแทรกซ้อนในการตั้งครรภ์ครั้งต่อไป
      - • ป้องกันการสร้างแอนติบอดีโดยการฉีด Rho gram ซึ่งก็คือ Rh อิมมูนกลอบบูลิน ภายใน 72 ชั่วโมงแรกหลังคลอด
    - - ฮอร์โมนของรก Placental hormone ระดับเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนในพลาสมาจะลดลงทันทีหลังรกคลอดและลดลงสูงสุดในวันที่ 7 หลังคลอดจากนั้นจะเริ่มมีการผลิตโปรเจสเตอโรนใหม่อีกครั้งเมื่อมีการตกไข่ครั้งแรกหลังคลอด
      - Hypothalamus-Pituitary -Ovarian Function มารดาหลังคลอดจะไม่มีการตกไข่และไม่มีประจำเดือนอยู่ช่วงระยะนึง เนื่องจากระดับ estrogenและ progesterone ในเลือดลดลงอย่างรวดเร็วร่วมกับการเพิ่ม ของระดับ prolactin ซึ่งมีฤทธิ์กดการทำงานของรังไข่ ในกรณีไม่ได้เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ จะกลับมามีประจำเดือนครั้งแรกภายใน 7- 9 สัปดาห์หลังคลอด และอาจตกไข่เร็วที่สุดคือประมาณวันที่ 25 หลังคลอด แต่ในกรณีเลี้ยงลูกด้วยนมแม่สม่ำเสมอ อาจไม่มีประจำเดือนเลยในช่วงที่ให้นมบุตร
      - ฮอร์โมนอื่น ๆ ฮอร์โมนจากต่อมไทรอยด์ ต่อมหมวกไตและตับอ่อนจะทำงานได้ตมปกติภายใน 2-3 สัปดาห์หลังคลอค นอกจากนี้ระดับของฮอร์โมนคอร์ติโคสตีรอยด์ในพลาสมาก็จะลดลงสู่ระดับปกติในช่วงปลายสัปดาห์แรกหลังคลอด ส่วนระดับของฮอร์โมนเรนิน (Renin) และแองกิโอเทนซิน ทู (Angiotensin แl) ในพลาสมา จะเข้าสู่ระดับปกติภาขใน 2 ชั่วโมงหลังคลอด
      - Pituitary hormone ระยะหลังคลอคมารดาที่ไม่ยังบุตรด้วยน้ำนมตนเอง ระดับโพรแลคทินจะลดลงจนเท่ากับระดับก่อนตั้งครรภ์ภายใน 2 สัปดาห์ การให้บุตรดูดนม จะทำให้ความเข้มข้นของโพรแลคทินเพิ่มขึ้น ระดับของโพรแลคทินในซีรัมจะสูงมากน้อยแค่ไหนขึ้นกับจำนวนครั้งที่ให้บุตรดูดนมในแต่ละวัน ค่าของโพรแลคทินจะอยู่ในระดับปกติประมาณเดือนที่ 6 ถ้าให้บุตรดูดนมเพียง 1-3 ครั้งต่อวัน และระดับโพรแลคทินจะยังคงสูงกว่า 1 ปี ถ้าให้นมบุตรดูดนมสม่ำเสมอมากกว่า 6 ครั้งต่อวัน
    - - การเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยา
        
        การไหลเวียนของเลือดระหว่างมดลูกกับรกสิ้นสุดลง
        
        มีการเคลื่อนย้ายของน้ำนอกหลอดเลือดที่สะสมระหว่างการตั้งครรภ์ออกมา ดังนั้นการเสียเลือดระหว่างคลอด 300-400mlจึงยังรักษาสมดุลได้
        
        หลังเด็กคลอดเป็นผลให้หน้าที่ในการผลิตฮอร์โมนจากรกสิ้นสุดลง เป็นการตัดตัวกระตุ้นที่ทำให้หลอดเลือดขยาย
      - ชีพจร ในช่วงสัปดาห์แรกหลังคลอดจะต่ำกว่าค่าเฉลี่ยปกติ คือ ประมาณ 50 – 70 ครั้งต่อนาที การที่อัตราการเต้นของชีพจรลดลงเป็นผลจากภายหลังคลอดรกแล้วเลือดที่เคยไปเลี้ยงรกจะไหลกลับเข้าสู่หัวใจทำ ให้หัวใจเต้นช้าลงซึ่งเป็นกลไกในการปรับตัวต่อการลดลงของแรงดันในระบบไหลเวียนโลหิต
      - ความดันโลหิต ไม่ควรเกิน 140/90 mmHg
    - - • มารดาหลังคลอดจะถ่ายปัสสาวะลาบากและจะเป็นมากขึ้น ถ้ามีอาการบวมของฝีเย็บ ถ้าได้รับยาระงับความรู้สึกระยะคลอดอาการจะยิ่งเพิ่มมากขึ้น
      - • ควรหลีกเลี่ยงการคั่งปัสสาวะ เพราะจะทำให้มดลูกหดรัดตัวไม่ดีเป็นสาเหตุของการตกเลือด
      - • กระตุ้นให้ถ่ายปัสสาวะทุก 4-6 ชม.
      - • โดยปกติมารดาหลังคลอดต้องสามารถถ่ายปัสสาวะได้เองภายใน 6-8 ชม.
    - - การเปลี่ยนแปลงของมดลูก
        
        ในระยะหลังคลอดมดลูกจะมีการเข้าอู่โดยการที่มดลูกมีการหดรัดตัวกลับเข้าสู่อุ้งเชิงกรานหลังจากระยะที่ 3 ของการคลอดแล้ว
        การกลับเข้าสู่อุ้งเชิงกรานของมดลูกเป็นไปตามระยะเวลา มดลูกจะลดทั้งน้ำหนักและขนาด เพื่อกลับคืนสู่สภาพปกติเหมือนก่อนการตั้งครรภ์ หลังคลอด 2 สัปดาห์มดลูกหนัก 350 กรัม และ 6 สัปดาห์หลังคลอดมีน้ำหนักประมาณ 50-60 กรัม ถือว่าสิ้นสุดกระบวนการลดขนาดของมดลูกในระยะหลังคลอด
        
        การแตกตัวของใยกล้ามเนื้อ ระยะหลังคลอดระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนจะลดลงอย่างรวดเร็ว จึงมีการหลั่งเอ็นไซม์ Proteolytic enzyme ซึ่งทำให้เกิดการแตกตัวของใยกล้ามเนื้อและมีการเคลื่อนย้าย Macrophage เข้าไปในเยื่อบุและกล้ามเนื้อมดลูกเพื่อทำลายสิ่งแปลกปลอม โปรทีนในผนังมดลูกจะแตกและถูกดูดซึมเข้าไปในกระแสเลือดแล้วขับออกทางไต จึงทำให้มีไนโตรเจนในปัสสาวะเพิ่มขึ้นเป็นเวลาหลายวัน
        
        มดลูกขาดเลือดไปเลี้ยง(Ischemia)
        ระหว่างตั้งครรภ์มดลูกเจริญขึ้นเนื่องจากมีเลือดไปเลี้ยงมาก แต่ในระยะหลังคลอดเลือดไปเลี้ยงมดลูกลดลงเนื่องจากมีการหดรัดตัวและคลายตัวของใยกล้ามเนื้อมดลูก จึงกดหลอดเลือดด้วย เมื่อเลือดไปเลี้ยงมดลูกลดลงจึงทาให้มดลูกมีขนาดเล็กลง
        
        อาการปวดมดลูก(After pains) สาเหตุ ความตึงตัวของกล้ามเนื้อมดลูกหย่อนกว่าปกติ พบในมารดาครรภ์หลังมากกว่าครรภ์แรก อาการปวดมดลูกอาจรุนแรงมากขึ้นเมื่อมารดาให้บุตรดูดนม เพราะการกระตุ้นหัวนมทำให้ต่อมพิทูอิทารีส่วนหลังหลั่งฮอร์โมน Oxytocin ไปกระตุ้นมดลูกหดรัดตัว
        
        น้ำคาวปลา (lochia) ปกติน้ำคาวปลาอาจมีจนถึงประมาณ 2-6 สัปดาห์หลังคลอดหรือโดยเฉลี่ยประมาณ 21 วันไม่ควรมีก้อนเลือดใหญ่ๆออกมา จำนวนประมาณ150-400 มิลลิลิตร ถ้าน้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็นเน่า (Foul lochia) อาจเกิดการติดเชื้อได้
        
        Lochia rubra สีแดงเข้ม มีระหว่าง 1-3 วันแรกหลังคลอด
        
        Lochia serosa สีค่อยๆจางลงเปลี่ยนเป็นสีชมพู มีประมาณวันที่ 4-9 หลังคลอด
        
        Lochia alba น้ำคาวปลาจะค่อยๆน้อยลงเป็นสีจางๆหรือสีขาว มีประมาณวันที่ 10-14 หลังคลอด
      - การเปลี่ยนแปลงของปากมดลูก
        
        ระยะหลังคลอดบริเวณจากปากมดลูกจนถึงมดลูกส่วนล่างยังคงบวมเป็นเวลาหลายวัน ปากมดลูกจะอ่อนนุ่มมีรอยช้าและรอยฉีกขาดเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่าย ปากมดลูกจะไม่เหมือนเดิมคือไม่เป็นรูปวงกลมแต่จะมีรอยแยกเป็นรูปยาวรี
      - การเปลี่ยนแปลงของช่องคลอด
        
        ช่องคลอดยืดขยาย ผนังช่องยังไม่มี Rugae เยื่อพรมจารีย์(Hymen)จะมีลักษณะ Carunculae mytiforms ฉีกขาดกลายเป็นติ่งเนื้อเล็กๆ
      - การเปลี่ยนแปลงของฝีเย็บ
        
        ความไม่สุขสบายจากการตัดฝีเย็บขึ้นกับชนิดของการตัดฝีเย็บ
        
        แต่ภายใน 1 สัปดาห์อาการปวดแผลฝีเย็บจะลดลง แต่ในหญิงระยะหลังคลอดบางคนอาจปวดแผลฝีเย็บนาน 5-6 สัปดาห์
        
        หลังคลอดมักมีแผลฝีเย็บจากการตัดฝีเย็บหรือการฉีกขาดของฝีเย็บอาจถึงทวารหนักส่งผลให้ปวด ติดเชื้อได้
        
        ปกติแผลฝีเย็บจะหายในระยะเวลา 2-3 สัปดาห์
      - การเปลี่ยนแปลงของเต้านม
        
        เต้านมมีการเปลี่ยนแปลงตั้งแต่ระยะตั้งครรภ์เพื่อเตรียมต่อมน้ำนมให้พร้อมในการผลิตน้ำนม เป็นผลจาก estrogen และ progesterone
        estrogen ทำให้หัวนม ลานนมขยายใหญ่และมีสีเข้มขึ้น หลอดน้ำเหลือง หลอดโลหิตขยายใหญ่ขึ้น ท่อน้ำนมเจริญเต็มที่
        Progesterone ทำให้ถุงผลิตน้ำนมและเซลล์ผลิตน้ำนมเจริญเต็มที่เพื่อเตรียมสร้างน้ำนม
        ภายหลังคลอดหลอดโลหิตที่มาเลี้ยงเต้านมจะขยายใหญ่มีเลือดคั่งมาก อาจมีการคัดตึงเต้านม จะเห็นชัดในวันที่2-4 หลังคลอด
        
        ส่วนประกอบของน้ำนมมารดา
        
        ระยะที่ 1 น้ำนมเหลืองหรือหัวน้ำนม เป็นระยะ 1-2 วันแรก มีลักษณะสีเหลืองน้ำนมที่ประกอบไปด้วยโปรตีนต่าง ๆที่ช่วยสร้างระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายช่วยในกำรเจริญเติบโตของสมองและการมองเห็นของลูก มีฤทธิ์เป็นยาระบายอ่อนๆช่วยในการขับขี้เทาของลูกได้ด้วย
        
        ระยะที่ 2 น้ำนมปรับเปลี่ยน เป็นระยะต่อเนื่องจากน้านมเหลือง - 2 สัปดาห์ หลังคลอด จะมีสารอาหารเพิ่มขึ้นทั้งไขมันและน้ำตาลที่มีปริมาณเหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของร่างกาย
        
        ระยะที่ 3 น้ำนมแท้ เป็นช่วง 2 สัปดาห์ หลังคลอด ลักษณะเป็นสีขาวน้ำนม ประกอบด้วยน้ำ 87% สารอาหารหลักมีที่มีสารอาหารหลักที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของลูก
    - - ช่วง 1-2 วันแรก จะมีอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อบริเวณแขน ขา ไหล่คอ เพราะ ออกแรงเบ่งคลอดและหลังคลอดรก progesterone ↓ทำให้ความตึงตัวของกล้ามเนื้อลดลง
      - • มีกล้ามเนื้อหน้าท้องแยกคือบริเวณรอยแยกจะไม่มีกล้ามเนื้อพยุง ผลที่ตามมา นการตั้งครรภ์ครั้งต่อไป จะเกิดภาวะท้องย้อย ปวดหลัง ทารกอยู่ในท่าผิดปกติไม่มีแรงเบ่งคลอด
      - • หลังคลอดฮอร์โมนรีแลคซินค่อยๆลดลง หญิงหลังคลอดยังเจ็บสะโพกและข้อต่อ อาจมีอาการปวดกระดูกสันหลังและกระดูกหัวเหน่า
      - • การคลอดบุตรทำให้มีการยืดขยายและบาดเจ็บของกล้ามเนื้อรอบๆฝีเย็บ
    - - หญิงหลังคลอดจะเริ่มหิวและกระหายน้ำทันทีที่คลอดเสร็จ ควรเริ่มให้ดื่มน้ำทันทีเมื่อรู้สึกหิว
      - อาการท้องผูก เกิดจากลำไส้มีการเคลื่อนไหวน้อยลงเพราะผลจากฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนหรือเจ็บแผลฝีเย็บ หรือเป็นริดสีดวงทวารหนัก มารดาไม่กล้าเบ่งถ่ายอุจจาระ กลัวเจ็บแผล
      - อุณหภูมิ 24 ชั่วโมงแรกหลังคลอดจะสูงขึ้นเล็กน้อยและอาจมีภาวะขาดน้ำซึ่งอุณหภูมิสูง ไม่เกิน 38 องศาเซลเซียส
    - - • มารดาหลังคลอดที่มีฝ้าที่หน้า จะหายไป
      - • รอยแตกบริเวณผนังหน้าท้อง ต้นขาด้านในเส้นกลางท้องจะมีสีจางลง แต่จะไม่หายไป
      - • มีเหงื่อออกมาก
  - - - Taking-hold phase ระยะนี้ใช้เวลา 18 วัน มารดาสนใจตนเองน้อยลงและสนใจบุตรมากขึ้น
      - Letting-go phase เป็นระยะที่มารดากลับบ้าน มารดายอมรับความจริงว่าบุตรไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของร่างกายตนเอง และต้องปรับตัวต่อบุตรที่ต้องการการพึ่งพาและช่วยเหลือตนเองไม่ได้
      - Takingin phase ระยะนี้ใช้เวลา 1 - 2 วัน มารดาจะมุ่งที่ความสุขสบายของตนเองและต้องการพึ่งพาผู้อื่น
    - - Post-partum blues จะพบได้ในระยะ 3-10 วันหลังคลอด เป็นผลมาจากความตึงเครียดทางจิตใจอย่างมาก
      - Post-partum depression มารดามีอาการหงุดหงิดซึมศร้า ร้องไห้ง่าย กังวลในสุขภาพของบุตรมาก
      - Post-partum psychosis มีอาการสับสน สูญเสียความจำและสมาธิ นอนไม่หลับ หงุดหงิดง่าย มีประสาทหลอน หลงผิด คิดฆ่าบุตร
  - - - ส่งเสริมการพักผ่อนนอนหลับ
      - ส่งเสริมความสุขสบายและบรรเทาอาการเจ็บปวด
      - ส่งเสริมการลุกจากเตียงเร็ว
      - ภาวะโภชนาการและการขับถ่าย
      - การบริหารร่างกาย
      - ส่งเสริมความสำเร็จในการให้นมบุตร
      - ส่งเสริมสุขภาพจิตที่ดีของมารดาและส่งเสริมสัมพันธภาพ
    - - Body temperature and blood pressure
        
        ถ้ามีไข้ต่ำๆ ใน 24 ชั่วโมงแรกหลังคลอดถือว่าปกติ อาจเกิดได้จากขาดน้ำ สูญเสียพลังงาน เนื้อเยื่อได้รับบาดเจ็บจากการคลอด พยาบาลควรกระตุ้นให้มารดาได้ดื่มน้ำมากๆพักผ่อนเพียงพอและประเมิน v/s ซ้ำ ทุก 4 ชั่วโมง จนกว่าจะปกติ แต่ถ้าไข้สูงมากกว่า 38 องศาเซลเซียส ติดต่อกัน 2 วัน ภายหลังจาก 24 ชั่วโมงไปแล้ว อาจมีไข้จากการติดเชื้อ
        
        ถ้ามารดามีความดันโลหิตเปลี่ยนแปลงอาจต้องวัดความดันบ่อยอาจทุก15นาทีตามความจาเป็น
      - Belly and fundus สังเกตการหดรัดตัวของมดลูก หลังคลอดต้องมีการหดรัดตัวอยู่เสมอ กลมแข็ง ถ้าไม่หดรัดตัวหรือหดรัดตัวไม่ดีควรคลึงบริเวณยอดมดลูกทันที
      - Bleeding and Lochia ภายใน 24 ชม.แรกหลังคลอด สิ่งที่ถูกขับออกทางช่องคลอด ส่วนใหญ่จะเป็นเลือดสีแดงสด Bleeding ออกจาก placenta site หลัง24 ชม.ไปแล้วจะเรียกน้ำคาวปลา Lochia ถ้าน้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น บ่งบอกว่าอาจมีการติดเชื้อเกิดขึ้น
      - Bottom สังเกตแผลฝีเย็บว่ามี Hematoma
        
        ถ้าปวดแผลฝีเย็บให้มารดานอนตะแคงด้านตรงข้ามแผลและขยับตัวช้าๆ ประคบเย็นและให้ยาแก้ปวด
        
        ถ้าเป็นบวมยาชาไม่ต้องทำอะไรเพราะจะหายได้เองแต่ถ้าเป็นบวมก้อนเลือดต้องประเมินว่ามีขนาดเท่าใด ขยายขนาดเพิ่มขึ้นหรือไม่
        
        ถ้าก้อนไม่ใหญ่และไม่เพิ่มขนาดไม่ต้องทาอะไร สามารถหายได้เอง
        
        ถ้ามีขนาดใหญ่ มารดาเจ็บปวดมากรายงานแพทย์เพื่อพิจารณาเลาะก้อนเลือดออกแล้วเย็บปิด ร่วมกับการให้ยาแก้ปวด
      - Bladder มารดาหลังคลอดต้องปัสสาวะภายใน 6-8 ชั่วโมงหลังคลอด มิเช่นนั้นอาจทำให้เกิดการตกเลือดหลังคลอด ควรกระตุ้นให้มารดาถ่ายปัสสาวะเป็นระยะๆหรือภายใน 2-3 ชม.หลังคลอด ถ้ามารดาไม่รู้สึกอยากถ่ายปัสสาวะทั้งที่กระเพาะปัสสาวะเต็ม อาจวางกระเป๋าน้ำแข็งเหนือหัวหน่าวใช้น้ำราดอวัยวะเพศ การกดเบาๆเหนือหัวหน่าว หากปัสสาวะไม่ออกรายงานแพทย์ อาจต้องสวนปัสสาวะ
      - Body condition
        
        ประเมินสภาพทั่วไปของมารดาเกี่ยวกับภาวะซีด ดูเยื่อบุตาริมฝีปาก เล็บ capillary refill มารดาที่มีภาวะซีดมากอาจมีการเสียเลือด
        
        การลุกจากเตียง อาการหน้ามืด อ่อนเพลีย ไม่ควรให้ลุกจากเตียงโดยเฉพาะช่วง 2 ชั่วโมงหลังคลอด เพราะอาจเกิดอุบัติเหตุได้ ควรให้นอนพักผ่อนและรับประทานอาหารให้เพียงพอ
      - Background ประเมินภูมิหลังคลอดของมารดาเกี่ยวกับประวัติการตั้งครรภ์และการคลอด เช่น การที่มีน้ำเดินในระยะก่อนคลอดยาวนาน มารดาอาจมีโอกาสเกิด การติดเชื้อได้
- - - - การหันเข้าหาสิ่งกระตุ้นและการดูด (Rooting , Sucking reflex) จะหายเองเมื่อทารกอายุ 4-6 เดือน
      - การกลืน (Swallowing reflex)
      - การตอบสนองต่อการผวาหรือตกใจ (Moro reflex) จะหายเองเมื่อทารกอายุ3-4 เดือน
      - การตอบสนองต่อการจับศีรษะหันไปด้านใดด้านหนึ่ง (Tonicneck reflex) จะหายเองเมื่อทารกอายุ 6 เดือน
      - การตอบสนองต่อการเขี่ยฝ่าเท้า (Babinski reflex) จะหายเองเมื่อทารกอายุ 1 ขวบ
      - Landau reflex
      - Palmar grasp reflex
      - Plantar grasp reflex
    - - 2-3ชม.แรกเกิด ได้พลังงานจากคาร์โบไฮเดรตที่สะสมไว้
      - วันที่ 2-3จะได้พลังงานจากไขมัน
      - วันแรกต้องการพลังงาน 40-50แคลอรี่/กก./วัน แล้วค่อยๆเพิ่มขึ้นตามอายุ
    - - •ปริมาณของน้ำในร่างกายต่อน้ำหนักตัวมากกว่าผู้ใหญ่ เป็นน้ำที่อยู่นอกเซลล์
      - •การทำงานของไตยังไม่ดีทำให้ทนต่อการเปลี่ยนแปลงปริมาตรของ น้ำและอีเล็คโทรไลต์ไม่ดีเท่าผู้ใหญ่
      - •นน. ลดลง 6-10 % หลังเกิด ในระยะ 2-3วันแรก
      - •ความต้องการน้ำจะเพิ่มขึ้นตามอายุทารกแรกเกิด
  - - - ใบหน้า ค่อนข้างกลม เคลื่อนไหวเท่ากันทั้ง 2ข้างเมื่อร้อง
      - เยื่อบุตา มีลูกตา เลนส์ตาใส เยื่อตาขาวสะอาด
      - จมูก แบน แคบ และเล็ก
      - หู อยู่ในระดับหางตา
      - ใบหู milia, Epstein pearl
      - คอสั้น ดูกล้ามเนื้อ sternomastoid คลากระดูกไหปลาร้า
      - ปาก มุมปากอยู่ในระดับเดียวกัน ไม่มีฟัน เพดานเรียบ
    - - ท้องอืดทำให้มีการหายใจลำบากท้องแฟบควรนึกถึงไส้เลื่อนกระบังลม ดูสายสะดือและจำนวนของหลอดเลือดแดง umbilical
      - •อาจคลำพบตับ ม้ามและโตได้
      - •ควรปัสสาวะภายใน 24 ชม.
      - •เพศชาย : อัณฑะลงมาอยู่ในถุงอัณฑะทั้ง 2 ข้าง
      - •เพศหญิง : labia majora ชิดกันทั้ง 2 ข้าง
    - - •จานวนนิ้วมือ นิ้วเท้า ลายฝ่าเท้า 2 ใน 3ของฝ่าเท้า
      - •อาจพบเท้าปุก ข้อสะโพกเคลื่อนหรือไม่ในรายคลอดยาก
  - - - คะแนน 8-10 : สภาพของทารกปกติดี
      - คะแนน 5-7 : ขาดออกซิเจนเล็กน้อย
      - คะแนน 3-4 : ขาดออกซิเจนในระดับปานกลางเขียวคล้ำ
      - คะแนน 0-2 : ขาดออกซิเจนอย่างมากมีความเป็นกรดสูง ไม่มีความตึงตัวของกล้ามเนื้อ
- - - - วินิจฉัย ป้องกัน รักษาความผิดปกติ ภาวะแทรกซ้อนจากการตั้งครรภ์ตั้งแต่เริ่มแรก
      - เตรียมมารดาดูแลตนเองในระยะตั้งครรภ์ การคลอด ระยะหลังคลอดการเลี้ยงดูบุตรได้
      - ตรวจการเติบโตและการพัฒนาของทารก
      - ลดอัตราการตายคลอด และอัตราตายของเด็กในระยะแรกคลอด
      - รักษาสุขภาพมารดาตั้งครรภ์และทารกทั้งร่างกายและจิตใจ
      - ลดอัตราการตายและภาวะแทรกซ้อนของมารดาที่เกิดจากการคลอด