Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Układ dokrewny/hormonalny - Coggle Diagram
Układ dokrewny/hormonalny
Co należy do najważniejszych gruczołów dokrewnych?
Trzustka:
insulina-
zmniejsza stężenie glukozy w organizmie
glukagon-
zwiększa stężenie glukozy we krwi
Jajniki:
estrogeny-
odpowiadają za powstawanie żeńskich cech płciowych
progesteron-
umożliwia rozwój zarodka i płodu
Nadnercza:
kortyzol
- reguluje przemiany cukrów w organizmie
adrenalina-
przyspiesza pracę serca i oddychanie, podnosi ciśnienie krwi
Jądra:
testosteron-
odpowiada za powstanie męskich cech płciowych
tarczyca:
tyroksyna-
reguluje przemianę materii
Przysadka:
hormon wzrostu-
pobudza podziały komórek, a przez to- wzrost organizmu
hormony wzrostu-
wpływają na pracę innych gruczołów dokrewnych
przytarczyce
Jak jest zbudowany układ hormonalny?
Układ hormonalny jest zbudowany z gruczołów dokrewnych. Nazywamy je tak, ponieważ produkowane przez nie związki są wydzielane do krwi. Układ hormonalny wpływa na funkcjonowanie całego organizmu, a jego działanie nie podlega naszej woli. Każdy gruczoł ma też inną budowę. Wspólną cechą gruczołów dokrewnych jest oddziaływanie na organizm za pomocą specjalnych związków chemicznych- hormonów.
Gruczoły dokrewne i ich hormony?
Gruczoły dokrewne różnią się wielkością, kształtem i budową wewnętrzną. Spośród wszystkich gruczołów dokrewnych nadrzędną funkcję pełni przysadka. Wydziela ona hormon wzrostu, a także hormony tropowe, które pobudzają pracę innych gruczołów dokrewnych.
Rola układu hormonalnego
Hormony regulują pracę wszystkich narządów przez dostosowanie tempa ich pracy do aktualnych potrzeb organizmu. Tym samym umożliwiają utrzymywanie stałych warunków środowiska wewnętrznego. Hormony występuję we krwi w bardzo małej ilości, dlatego nawet niewielka zmiana ich stężenia może mieć ogromny wpływ na nasz organizm.
Antagonistyczne działanie hormonów
Każdy hormon wywołuje tylko jeden rodzaj reakcji, na przykład przyspiesza lub hamuje zachodzący proces. Niektóre czynności życiowe są regulowane przez dwa hormony, które działają przeciwstawnie- antagonistycznie. Oznacza to, że jeden z nich wywołuje przeciwną reakcję organizmu niż drogi. Przykładem takiej pary hormonów jest insulina oraz glukagon, które regulują poziom glukozy we krwi.
Cykl wydzielania hormonów
Nasz organizm wydziela wiele hormonów w rytmie dobowym. Tym terminem określamy cykliczne zmiany w funkcjonowaniu organizmu, które zachodzą w ciągu doby. Rytm dobowy powoduje, że codziennie o stałych porach chce nam się jeść czy spać. Na przykład u dorosłego człowieka około szóstej rano podnosi się poziom hormonów nadnerczy, między innymi kortyzolu. Hormony te przyspieszają przemianę materii, co umożliwia nam podejmowanie pierwszych czynności po przebudzeniu. Poziom hormonów nadnercza jest najniższy około północy, a więc podczas snu, kiedy przemiana materii powinna zachodzić wolniej.
Jaka jest główna funkcja?
Podstawową funkcją układu hormonalnego jest utrzymanie homeostazy, czyli wewnętrznej równowagi parametrów w systemie, co zazwyczaj oznacza zdolność do samoregulacji procesów życiowych. Każdy z gruczołów wydziela inny rodzaj hormonów, które mają określone zadania.
działanie hormu
hormony regulują procesy życiowe organizmu; hormony pobudzają do działania jedynie komórki docelowe zaopatrzone w odpowiednie receptory; jeden hormon może pobudzać do działania wiele różnych narządów, a na jeden narząd może oddziaływać kilka różnych hormonów.
Czym jest układ hormonalny?
Układ hormonalny kontroluje funkcje fizjologiczne organizmu. Jego działanie można porównać do radia – sygnały w postaci substancji chemicznych rozchodzą się po całym ustroju, ale reagują na nie tylko komórki posiadające odpowiednie odbiorniki.
Nadmiar i niedobór hormonów
Nadmiar
Nadmiar androgenów, czyli męskich hormonów płciowych, oraz zaburzenia tarczycy mogą powodować zmiany skórne, przebarwienia, łojotok, trądzik, nadmierne owłosienie, przybieranie na wadze lub chudnięcie.
Choroby
Akromegalia
jest skutkiem nadmiaru hormonu wzrostu u osób dorosłych. Objawia się przerostem słoni, stóp, nosa i żuchwy
Gigantyzm
wynika z nadmiaru hormonu wzrostu w okresie dzieciństwa. Objawia się olbrzymim ale proporcjonalnym wzrostem
Niedobór
Niedobór hormonów tarczycy to stan, gdy w organizmie znajduje się ich zbyt mało, by mogły pokryć zapotrzebowanie. Niedobór ten to inaczej niedoczynność tarczycy - fachowy termin opisujący zaburzenie, w którym tarczyca produkuje i wydziela niedostateczną ilość hormonów.
Choroby
Karłowatość przysadkowa
wynika z niedoboru hormonu wzrostu w dzieciństwie. Objawia się niskim, ale proporcjonalnym wzrostem
Cukrzyca
Typu I
Objawy- pojawiają się u dzieci i osób młodych do 3- roku życia, są nagłe i silne. Do objawów należą:
-częste oddawanie moczu
-wzmożone pragnienie
-uczucie zmęczenia
-utrata masy ciała
Leczenie- stałe monitorowanie poziomu insuliny i glukozy we krwi, w razie potrzeby dostarczanie insuliny do organizmu
Przyczyna- niedobór insuliny we krwi spowodowany uszkodzeniem trzustki (choroba wrodzona)
Profilaktyka- wykonywanie kontrolnych badań stężenia glukozy we krwi
Typu II
Objawy- pojawiają się u osób po 35 roku
życia. Często są niezauważalne, ponieważ
narastają powoli. Do objawów należą:
wzmożone pragnienie i łkanie
uczucie zmęczenia
Leczenie- przestrzeganie diety, prowadzenie aktywnego trybu życia, w razie potrzeby podawanie insuliny i leków wzmacniających ich działanie
Przyczyna- nieprawidłowe działanie insuliny w organizmie spowodowane opornością komórek ciała na ten hormon
Profilaktyka- prawidłowe odżywianie się i prowadzenie zdrowego trybu życia
Zaburzenia czynności tarczycy
Najważniejszym hormonem wydzielanym przez tarczycę jest tyroksyna, która reguluje przemianę materii. Hormon ten w swoim składzie zawiera jod, dlatego zaburzenia czynności tarczycy są często związane z niewłaściwą zawartością jodu w organizmie. Profilaktyka chorób tarczycy polega między innymi na stosowaniu diety z odpowiednią ilością jodu. Do pokarmów bogatych w ten pierwiastek należą ryby morskie, takie jak dorsz. Poza odpowiednią dieta ważne jest również wykonywanie okresowych badań stężenia hormonów tarczycy we krwi
Wybrane choroby tarczycy
Niedoczynność tarczycy
Objawy- wysuszenie skóry, obrzęki, wzrost masy ciała, osłabienie, wzmożona senność, powiększenie tarczycy
Leczenie- stałe przyjmowanie hormonów tarczycy, przyjmowanie jodu (jeśli choroba wynika z jego niedoborów
Przyczyna- niedobór jodu w organizmie, usunięcie tarczycy z powodów medycznych
Nadczynność tarczycy
Objawy- nadpobudliwość, spadek masy ciała, przyspieszona praca serca, powiększenie tarczycy
Leczenie- stosowanie leków obniżających produkcję hormonów tarczycy, chirurgiczne usunięcie nieprawidłowej tkanki gruczołu
Przyczyna- nadmiar jodu w organizmie, obecność guzków w tarczycy