Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Areni - Coggle Diagram
Areni
1825.Michael Faraday izolirao je nov, do tada nepoznat ugljikovodik intenzivna mirisa i empirijske formule CnHn.
Aromatski ugljikovodici ili areni, ciklički su ugljikovodici za koje se smatralo da imaju konjugirane dvostruke kovalentne veze u strukturi. Intenzivna su mirisa po čemu su i dobili naziv.
Benzen (C6H6)
-
-
Prihvatljivu strukturnu formulu benzena je predložio 1865. F.A.Kekule. Prema njemu benzen je prstenasti ugljikovodik s trima naizmjeničnim jednostrukim i dvostrukim vezama.
Eksperimentalno je utvrđeno da je benzen planarna molekula i da svi ugljikovi atomi leže u jednoj ravnini, u vrhovima pravilnog šesterokuta. Također je utvrđeno da su sve veze među ugljikovim atomima jednak. Kutovi među vezama iznose 120°, a veze su kraće od jednostrukih, ali dulje od dvostrukih kovalentnih veza. Atomi ugljika u molekuli benzena su sp3 hibridizirani.
-
Bezbojna, lako hlapljiva tekućina izražajnog mirisa
Gori čađavim plamenom, pare benzena su kancerogene
Dobro je otapalo za mnogo organske tvari, nije topljiv u vodi
Prije se dobivao frakcijskom destilacijom katrana kamenog ugljena, a danas se dobiva sintezom iz pojedinih frakcija nafte
Dvije benzenske jezgre ili više njih može se međusobno spojiti tako da su im neki ugljikovi atomi zajednički. Te spojeve nazivamo aromatskim ugljikovodicima s kondenziranim jezgrama. Takvi spojevi su kancerogeni i štetni za zdravlje.
Imenovanje arena
Nazivi arena izvode se prema IUPAC-ovim pravilima, imenovanjem i određivanjem položaja supstituenata i glavnog prstena.
Disupstituirane derivate benzena imenujemo na način da najprije odredimo položaj supstituenata, a nakon toga imenujemo supstituente i atomatski prsten
Fizikalna svojstva arena
-
-
Gustoća benzena i njegovih derivata manja je u odnosu na gustoću vode i pri sobnoj temperaturi dolaze u tekućem agregacijskom stanju.
Gustoća arena s više međusobno povezanih benzenskih jezgara veća je od gustoće vode, a pri sobnoj temperaturi su krutine.
Kemijske reakcije arena
-
Reakcije benzena
Alkiliranje benzena (supstitucijska reakcija molekule benzena i molekule lančastog alkil-halogenida)
Nitriranje benzena (supstitucijska reakcija molekule benzena te smjese dušične i sumporne kiseline) kao produkt nastaje nitrobenzen
Kod nitriranja benzena kao elektrofil sudjeluje nitronijev ion, koji nastaje protoniranjem nitratne kiseline u prisutnosti sulfatne kiseline
Sulfoniranje benzena(supstitucijska reakcija molekule benzena i sumporova(VI) oksida uz sumpornu kiselinu kao katalizator. Produkt reakcije je benzensulfonska kiselina.
-
-
-
Reakcije supstituiranih benzena odvijaju se prema mehanizmima reakcije kao i za benzen, ali položaj drugog supstituenta određuje prvi supstituent.
-
-
-
-
