Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Voorschriftenleer - Coggle Diagram
Voorschriftenleer
GM vormen
farmaceutische formulatie = actief bestanddeel (ActivePharmaceuticalIngredient) +
excipientia (hulpstoffen)
<-- SKP 6
suspensie = GM als vaste stof in vloeistof --> eerst schudden tegen bezinking
in water
in triglyceriden (B-lactam AB, want dan langer houdbaar)
ook viscositeit verhoogd tegen bezinken
beïnvloedt PK (absorptie (biol beschikbaarheid), distributie, metab, excretie)
<-- PK/PD in SKP 5
=> kijken naar MIC (t>MIC nodig voor inhibitie kiem), als formulatie met F<MIC --> NIET gebruiken
poeders
deeltjesgrootte: kleiner-->makkelijker oplossen
ook hulpstoffen (in zelfde deeltjesgrootte als actieve stof) --> goed vloeien, geen klonters
granulaten = poeder met bep. kleefstof
oplosbaarheid :arrow_upper_right: / tussenstap voor aanmaak tablet
tabletten, bolus
(slow-release--> constant, pulse-release--> om de zoveel tijd)
mogelijkheid om te halveren etc. voor juiste dosering voor verschillende LG
capsules=gelulen
lichtgevoelige stoffen in witte/gele capsule
hoe kleiner de capsule, hoe hoger het nr
EntericCoated--> tegen afbreken in zure maag OF zodat geen irritatie id maag
ControlledRelease (bolletjes met laklaag (verschillende kleuren voor verschillende diktes vd laag) in capsule) --> constant
verschillende plasmaconc-tijdsprofiel: FIGUUR
oplossingen
+antioxydans, buffer (pH waarbij stabiel), kleurstoffen, aroma's (smaak), bewaarmiddelen (methyl-/propylparahydroxybenzoaat =parabenen (hormoonverstorend, allergie)), viscositeitsverhogers (siroop op lepel houden), oplosbaarheidsbevorderaars
emulsies
hydrofiel O/W (olie in water), hydrofoob W/O (water in olie)
+emulgator (lipofiele C-keten (naar olie) vs. geladen kant (naar water)), bijv natriumlaurylsulfaat
zalven
hydrofobe basis: vaseline, paraffine, olie (--> minder goed aflikbaar)
(hydrofiele basis)
absorptiebasis: hydrofoob + carrier met polaire groepen (water binden); enkelvoudige zalf= wolvet+vaseline
aa
(=gelijke delen)
crèmes
"emulsie
hydrofoob W/O: koelzalf (géén emulgator--> verdamping water uit crème--> hydratatie)
hydrofiel O/W: Beeler basis (+emulgator)
gel
+viscositeitsverhoger
hydrofoob: olie+.. (intramammaire behandeling zodat AB stabiliteit, geen algengroei in water, visceus zodat het in uier blijft)
vnl hydrofiel: water+..
pasta = >30% onopgelost poeder
ZnO, talk --> adsorptie van exsudaten in pasta, ipv in huid
anthelmintica 'pasta' (eig orale gel, want niet >30%)
intramammaire preparaten
olie, viscositeitsverhogers
verlengde werking
spiraal, pensbolus, halsband,.. --> constante conc
:check:minder nevenwerkingen, minder vaak toedienen
:red_cross: bij injecteerbare: residuen IM (zeker voor VPD)
ophtalmische preparaten
oogdruppels: <1m houdbaar na opening
steriel: LaminarAirFlow / autoclaaf (als hittestabiel) / gamma stralen (als hittelabiel) / gassterilisatie
hulpstoffen: bewaarmiddelen, isotoniciteit, pH=7,4
oorpreparaten
hydrofobe basis (want oorsmeer vettig, en AB stabiel, geen algengroei in water)
nebulisatie-/aerosoltherapie
bronchodilator, AB,..
:check: snel effect, lagere dosis en lager systemisch
:red_cross: irritatie, contaminatie via apparatuur
pour-on (gHD), spot-on (kHD)
lokaal, transdermaal
halsbanden, oormerken
CR, insecticiden
dompelbaden
stabiliteit, makkelijk te verdunnen, niet toxisch, (hier niet gebruikt)
groepsmedicatie
gemedicineerde voormengsels --> voedermedicatie
drinkwatermedicatie
stabiliteit, kwaliteit drinkwatersysteem (geen biofilm, residuen vorige therapieën), géén tetracyclines in metalen drinkbak (complexen...)
voorschrift
nutsdieren: wit (apotheker) - geel (verantwoordelijke dier) - roze (DA), max 15d
gezelschapsdieren: groen - blauw, max 6m (hernieuwingen mogelijk op 1 voorschrift, binnen de geldigheidsduur (<6m)). :arrow_heading_down:
fractioneren: door apotheker/DA (wel in depot op voorraad, op voorwaarden ("wetgeving))
tekst:
specialiteit (merknaam uit repertorium)
officinale formule (=standaardbereiding met naam; uit NationaalFormularium VI, BF IV, Eur.Ph.I,II,III), bijv levertraanzalf NF VI
magistrale bereiding
Praepositio:
R/
of Rp/ (=neem) voor elke bereiding op eerste lijn
Inscriptio: naam, datum
géén NAschrift
verdovende middelen (morfine, fentanyl, methadon, buprenorfine, ketamine):
altijd via een apotheek, speciale bestelbon ipv voorschrift
voluit geschreven: dosis ('tien mg'), #eenheden, behandelingsduur
Praescriptio:
specialiteit officiële
naam + dosis/eenheid
magistrale bereiding: stoffen elk op afzonderlijke lijn + dosis/eenheid, met volgorde-->
belangrijkste bestanddeel
evt andere bestanddeel dat synergistisch werkt (1e en 2e kunnen omgewisseld worden)
hulpstoffen (aroma,..)
vormgevende stoffen (oplosmiddel (water/olie/alcohol), zalfbasis..)
vorm vh GM:
magistraal: f.
of f.s.a. of m.f.s.a.(=maak) gel./sir./zalf/drupp./co./sol., bijv. f. gel. nºI (elke gelule die dosis van 3.)
specialiteit: na naam/na dosis 'co.' (=tablet)
aantal eenheden:
magistraal:
d.t.
(=geef), bijv. dt. of d.t.d. nºXX (20 met die dosis/gelule) / dt. 20 co. / dt. 150g (zalf)/ dt 50ml (sol.) / dt 1 verp. (ampul/doosje)
specialiteit: als 1 soort verpakking--> aantal niet vermelden / als meerdere wel aantal of niet -->kleinste verpakking mee; bijv d.t. 2 sprays
Subscriptio:
S/
of Tr/ (=gebruiksaanwijzing), bijv. S/ driemaal per dag, S/ b.i.d. (=2xpd), S/ u.n. (=gebruik gekend, al vaker gehad), S/ 5mg/kg LG IM b.i.d. (injecties); voor tijdsafh GM 'savond 1 co., smorgens 1 co.'
handtekening
(8. magistraal voorschrift voor VPD --> wachttijd vermelden)
DUS:
datum vandaag, geldigheidsdatum, naam eigenaar, handtekening
R/ fludrocortisone 0,1 mg
(GM +dosis)
( f. gel nºI
(vorm +dosis)
) <-- bereiding
d.t. nºXX
(aantal)
S/ ...
afkortingen:
aa = gelijke delen van elk bestanddeel
ad = aanlengen met 'vaseline' tot '100gr'
aa ad = aanlengen met 'vaseline en wolvet' met gelijke delen
b.i.d. = 2xpd, t.i.d. = 3xpd
co., tab. = tablet
ung. = zalf
gel. = gelule
sol.= oplossing
amp.= ampulle
d.t., d.t.d. = geef (aantal)
f., f.s.a., m.f.s.a = maak (voor magistrale)
u.c., u.n. = gebruik gekend
hoeveelheden:
dosis--> normale cijfers; behalve gelule, vloeistof in druppels--> romeinse cijfers (f. en dt.)
vloeistoffen --> mg per fles (NIET -lepel)
vaste stof --> mg, g,..
vloeistoffen per gr: 20 druppels= 1g water, 60 druppels= 1g tinctuur, 1ml siroop= 1,33g
onwerkzame bestanddelen (aroma,..) --> z.a.n., q.s. =zoveel als nodig (aan apotheker overlaten)
etikettering op verpakking bij aflevering:
DA / apotheker aan eigenaar: identiteit, datum
apotheker aan DA: identiteit
DA verantwoordelijk voor conformiteit (exp., etiketering, deugdelijkheid, bewaring:
diepvries <-15ºC, koelkast 2-8ºC, koel 8-15ºC, kamertemp 15-25ºC)
verwerking GM uit repertorium in magistrale bereiding:
R/ te verwerken GM (officiële naam+dosis, dt.)
te verwerken in:
R/ gewenste GM (naam stof+dosis, f., dt., S/)
5% = 5gr/100ml
magistraal zodat:
aanpasbare dosis, aantal, formulering (verschillende GM samen / vette basis voor dermato), vermijden bep stoffen (allergie), +EC;
NIET kation+anion onverenigbaarheid
distributie
via DA GMdepot
via officina apotheker (op voorschrift vd DA): SOWIESO voor magistrale bereiding (vnl kHD)
behandeling (nuts)dieren
geregistreerd VMP (EMA / BE)
cascade-systeem
voorwaarden: 1/enkele dieren, tegen onaanvaardbaar lijden, actieve bestanddelen met MRL voor VPD (tabel 1)
VP paard: positieve lijst (zonder MRL): wachttijd >6m
VP (zie wetgeving)
wachttijden ...
NVP (zie wetgeving)
SKP!