Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ORNOGABEAK/ORNODUNAK (SAILKAPENA (ANELIDOAK (Gorputz luzexka biguinekoak…
ORNOGABEAK/ORNODUNAK
SAILKAPENA
-
MOLUSKUAK
Hauen gorputzak, babestuta dagoenean, maskor bat edo bi ditu.
KNIDARIOAK
Aho inguru guztian, garoak dituzte zelula erresumingarrirekin.
-
-
-
SAILKAPENA
NARRASTIAK
Ezkatak dituzte, eta lau hanka. Biriketatik hartzen dute arnasa.
HEGAZTIAK
Lumak dituzte, bi hego eta bi hanka. Biriketatik hartzen dute arnasa.
-
-
ARRAINAK
Ezkatak dituzte, eta hegalak igerirako. Brankietatik hartzen dute arnasa.
BIZI FUNTZIOAK: Nutrizio, erlazio eta ugalketa prozesuetan ezaugarri hauek dituzte:
-Arnasketa egin dezakete lurrazaletik, zakatzetatik, biriketatik edo traketatik. Elikatzeko modugatik izandaitezke: haragijaleak, belarjaleak edo orojaleak (omniboroak).
-Ornogabe batzuek ez dute nerbio sistemarik, beste batzueknerbio sare soil bat baino ez dute izaten, eta bestetzuek, berriz, garun gangiolar txikiak dituzte zentzumen organoekin eta giharrekin konektatuak.
-Ugalketa sexuala dute, sexu banatuekin, nahiz eta badiren hermafroditismo kasuak. Obiparoak izan ohi dira (barraskiloa), edo obobibiparoak (euli beltz batzuetan, arrautzak amaren gorputz barruan garatzen dira, zabaltzen diren arte).
BIZI FUNTZIOAK: Nutrizio, erlazio eta ugalketa prozesuetan ezaugarri hauek dituzte:
-
Ugalketa sexuala dute eta sexu bereiziekin. Espezie batzuk obiparoak dira (usoa), beste batzuk bibiparoak (txinpantzea) eta beste zenbait obobibiparoak (Lataste sugegorria).
Arnasketa azaletik egin dezakete, brankia bitartez edo biriketatik. Elikatzeko moduagatik, animalia hauek izan daitezke: haragijaleak (kameleoia), belarjaleak (gamelua), orojaleak (basurdea) eta iragazleak (flamenkoak).
ORNOGABEAK: Ez dute bizkar hezurrik, uretakoak: karramarroa, lehorrekoak: armiarma, airekoak: eulia.
GORPUTZA
-Kanpoko edo barneko eskeletoa izan dezake babesteko, forma emateko eta, lokomozioa ahalbidetzeko, giharrei eusteko balio dezake.
-Gorputza azalak estaltzen du, eta honako hauek jaria ditzake: eskeletoak, hezurrak, oskolak edo pigmentudun zelula geruzak.
-Forma askotarikoa izan daiteke. Dena den, gorputzean marraz daitezkeen simetria ardatzen arabera, hiru forma dira oinarrizkoak:
Gehienek aldebiko simetria dute euren gorputza bi erdi simetrikotan zati baitaiteke. Buruan biltzen dira ahoa eta zentzumen organoak.
Batzuek, izarren eta marmoken antzera, simetría erradiala dute, alegia, gorputza bi erdi simetrikotan zati dakieke plano batetik baino gehiagotatik.
Beste ornogabe batzuek, hala nola belakiek, gorputz asimetrikoa dute.
ORNODUNAK: Bizkarrezurra dute, uretakoak: sardina, lehorrekoak: sugea, airekoak: saguzarra.
GORPUTZA
Gorputza hirutan zatitzen da: burua, enborra eta isatsa.
Isatsak propultsioarekin eta orekarekin du zerikusia, baina animali batzuk ez dute isatsik.
-
-
-
Enborrean, ia beti, artikulatutako bi gorputz adar pare daude: pare bat aurrekoak eta bestea atzekoak.
Gorputzean, simetría aldebikoa dute.