External Ventricular Drainage
ความหมาย
การระบายน้ำไขสันหลังจากโพรงสมอง(ventricle) ออกมาสู่ภายนอกร่างกาย โดยใส่สายผ่านรูที่เจาะบนกะโหลกศีรษะเข้าไปสู่ด้านในของสมองบริเวณ ventricle ผ่านสายยาวๆ มาลงถุงรองรับน้ำไขสันหลัง
ข้อบ่งชี้
ภาวะน้ำคั่งในโพรงสมอง (Hydrocephalus)
ระบายเลือด
(Intraventricular hemorrhage)
ระบายหนอง (Intraventricular empyema)
ระบายน้ำในโพรงสมองในกรณีก่อนการผ่าตัดสมองที่มีพยาธิสภาพในตำแหน่งลึก
วิธีการตั้งระดับสายระบาย
น้ำไขสันหลัง
จัดท่านอน
ตำแหน่งการวาง external ventricular drainge
ศีรษะสูง 30 องศา หรือตามแผนการรักษา
ลำคอตรงไม่หักพับงอ ลำตัวตรงรวมทั้งขาหนีบ
สะโพกไม่งอเกิน 90 องศา
กำหนด zero point ตรงกับกึ่งกลางรูหู ในท่านอนหงาย(Foramen of Monro)
ตั้งระดับความดันตามที่แพทย์กำหนด โดยวัดจากกึ่งกลางรูหู วัดระยะทางหน่วยเป็นเซนติเมตรขึ้นไปในแนวดิ่ง จนถึงจุดหยด/จุดโค้งสูงสุด
ติดป้ายหัวเตียงว่าเป็น ventriculostomy ตั้งระดับความดันกี่เซนติเมตร
การพยาบาล
Clamp สายระบายน้ำไขสันหลังทันทีที่มีการหลุด
กรณีที่ให้ยาปฏิชีวนะทางสายระบายน้ำไขสันหลัง ต้อง clamp EVD นานประมาณ 60 นาที
สังเกตและบันทึกสี ความขุ่นใส (CSF ที่ออกมาเป็นสีใส)
บันทึกปริมาณของน้ำไขสันหลังที่ออกมาทุก 8 ชั่วโมง ถ้าใน 24 ชั่วโมงออกมากกว่า 300 – 500 ซีซี ให้รายงานแพทย์
ตรวจสอบชุด EVD ให้เป็นระบบปิดเสมอ
บันทึกสัญญาณชีพและอาการทางระบบประสาททุก 1 ชั่วโมง หรือตามสภาพผู้ป่วย
อาการและอาการแสดงที่บ่งบอกว่ามีการระบายน้ำไขสันหลังมากเกินไป ได้แก่ เหงื่ออก ตัวเย็น หัวใจเต้นเร็ว อาเจียน
ขณะคลาย Clamp ระวังว่ามีอากาศไหลย้อนกลับเข้าไปในสายที่ต่อออกจากศีรษะของผู้ป่วยหรือไม่ (ป้องกันภาวะPneumo – cepharus )
อาการและอาการแสดงที่บ่งบอกว่ามีการระบายน้ำไขสันหลังน้อยเกินไป ได้แก่ ปวดศีรษะ คลื่นไส้อาเจียนอย่างรุนแรง
ความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลง
Clamp EVD เมื่อมีกิจกรรมที่ต้องกระทำต่อผู้ป่วย
หากรอบสาย ventricular catheter ถ้ามีรอยเปียกชื้น แสดงว่ามีน้ำไขสันหลังรั่วซึมออกมา ให้เปลี่ยนผ้าปิดแผลด้วยเทคนิคปลอดเชื้อ
สังเกตระดับน้ำไขสันหลังในสาย EVD มีการเคลื่อนไหวสัมพันธ์กับการหายใจหรือไม่
ระบายน้ำไขสันหลังออก หรือเปลี่ยนถุงรองรับน้ำไขสันหลังใหม่เมื่อมีปริมาณน้ำไขสันหลัง ¾ ถุง
ตรวจสอบระดับสาย Ventricular drainage ให้ตรงกันทุกเวร
ประเมินภาวะแทรกซ้อน ได้แก่ ภาวะติดเชื้อ, Intracranial bleeding, Ventriculostomy catheter obstruction และ CSF over - drainage
หลังถอดสายระบายน้ำไขสันหลัง ต้องสังเกตสัญญาณชีพและอาการทางระบบประสาทอย่างใกล้ชิดทุก 1 ชั่วโมงจนกระทั่งอาการปกติหรือคงที่
จัดทำโดย ... อาจารย์ทิพวัลย์ มีทรัพย์