Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Immanuel Kant (1724-1804) Deontologische ethiek (bio (had interesse in…
Immanuel Kant (1724-1804)
Deontologische ethiek
bio
werd geboren in Koningsbergen (Oud-Pruisen) heeft deze stad nooit verlaten
werkte als docent/bibliothecaris/hoogleraar logica, metafysica
had interesse in
natuurwetenschappen
pedagogiek
antropologie
geschiedenis
politiek
leven was gekenmerkt door soberheid - plichtsvervulling
sympathiseerde voor Amerikaanse bevrijdingsoorlog, Franse revolutie
= verlichtingsfilosoof mens evolueert naar mondigheid en emancipatie
sommige werken worden gecensureerd vanwege zijn kritiek op religie
3 invloeden op zijn moraalfilosofie
Rousseau: moraal is geen zaak van de intellectuele elite maar voor iedereen die aandacht heeft voor
moraliteit, plichtsvervulling
Hume:
psychologische wet van nabijheid en ruimte: een predikaat wordt toegeschreven aan het subject, niet omdat ze in werkelijkheid samenhoren maar omdat we ze op dat moment samen ervaren
staat sceptisch t.o.v. geloof: ethiek is een loutere menselijke aangelegenheid
Hume = sceptisch wekt Kant uit dogmatische sluier
Kant is opgegroeid in een protestants piètistisch gezin d.w.z. aandacht voor
G
oede wil,
E
envoud,
C
orrectheid
moraal van Kant
vanuit verschillende uitgangspunten
gaat niet op zoek naar een nieuwe moraal
gaat op zoek naar de principes van de geldende moraal
zijn vraag is niet naar het wat maar naar het hoe van de handelingen
hij onderwerpt de bestaande moraal aan een analyse in: GRUNDLEGUNG ZUR METAFYSIK DER SITTEN (=fundering van de metafysica van de zeden)
hij wil de principes van de moraal toepassen in het recht en deugdenleer
DIE METAPHYSIK DER SITTEN
vraagt zich af of gelukzaligheid (welzijn) het gevolg is van een leven gewijd aan plichtsvervulling in
KRITIK DER PRAKTISCHEN VERNUNFT
mag ik hopen dat ik gelukkig wordt als ik mijn plichten vervul --> = onafhankelijk van elkaar --> jezelf opzij kunnen zetten om moreel goed te kunnen handelen = MOGELIJKHEIDSVOORWAARDEN
Kant's kentheoretisch uitgangspunt
we hebben iets "a priori" dat maakt dat we verstandig kunnen nadenken
Kant past dit principe toe op zijn ethisch denken : moraal komt niet alleen uit de ervaring maar bevat elementen die aan de ervaring voorafgaan zijn
verklaring wetenschap
de wetenschap bevat objectieve kennis
deze kennis kan niet uit ervaring (a posteriori) worden afgeleid
maar de objectiviteit berust op een synthetisch oordeel a priori van het kennende subject
uitspraken over de werkelijkheid berusten niet op associatie ( denk aan vaas met lekker ruikende bloemen)
Analytisch oordeel: Het predikaat wordt a priori aan het subject toegediend op basis van een begripsanalyse van het subject (cirkel is rond)
kennis en moraal zijn gefundeerd in het apriorisch bewustzijn van de mens
wij hebben a priori iets in onze reden dat aan een handeling voorafgaat
hoe karaktervorming volgens Kant?
door algemene kenmerken onafh. van subjectieve ervaringen (= motieven)
het algemeen karakter, het morele bewustzijn = het transcendentaal subject
het morele bewustzijn heeft zin voor het morele goede en besef van de juiste norm
het redelijke bewustzijn = intuïtief bewust van een zedenwet = PLICHTSBEWUSTZIJN
om te kunnen handelen vanuit een morele wet moeten we op de hoogte zijn van de wet + regels (wat deze inhouden) --> we gebruiken hiervoor enkele gedragsregels
een morele wet is aanwezig in ieder van ons:het dringt zich op als een "sollen", een plicht
de moraal
deze telt de mens op tot een algmeen en noodzakelijk wezen
wanneer iemand handelt vanuit zijn goede wil, kan hem achteraf NIETS verweten worden
de nadruk ligt op de persoon zelf
de nadruk ligt op de goede intenties
de nadruk ligt NIET op de gevolgen van de handeling
de goede wil handelt:
wanneer is een wil een goede wil?
Nicht aus neigung sondern aus plicht
een morele handeling mag door geen andere motieven bepaald worden dan door het plichtmotief
dus geen sympathie, egoïstische neiging gevoel
aanleg
dit staat eerbied voor de morele wil in de weg
onbetrokkenheid gedesinteresseerdheid zelfdoding
bv. bij oma langs gaan voor een babbeltje omdat ze eenzaam is of bij oma langs gaan omdat je zo extra centen krijgt met je verjaardag
soorten gedragsregels
aan welke regels moeten we ons houden met eerbied voor de morele wet?
maximen
waardevol voor eigen wil
persoonlijke norm (ik moet)
subjectief
imperatieven
hypothetisch imperatief
gericht op het effectief verwezenlijken van een vooropgesteld praktisch doel
bepaald door behoefte of door belang
categorisch (onvoorwaardelijk) imperatief
is van toepassing op alles en iedereen
moet onvoorwaardelijk nagevolgd worden om moreel te handelen
een morele wet kan enkel categorisch zijn
bv. Gij zult niet doden
objectief
dringt zich op aan elk redelijk wezen, ieder redelijk wezen staat erachter
een morele wet moet DUS de vorm aannemen van een categorisch imperatief
3 omschrijvingen
veralgemening van de morele wet:
als de maxime die ik hanteer een algemene wet kan worden voor elk redelijk wezen, dan kan ik stellen dat mijn maxime een morele regel wordt VRAAGT ZICH TE ONDERWERPEN AAN EEN ALG. WET
"*
Handel slechts voor de maxime waarvoor je tegelijk wil dat het een wet wordt"**
particuliere motieven, belangen, behoeften worden opgegeven,
er wordt niets gezegd over de inhoud
Kant: mens = redelijk wezen + gericht op plichtsvervulling
vb. mijn gezin en ik hebben honger, dus mag ik voedsel stelen
2. Eerbied voor de waarde van een persoon
PERSOON STAAT CENTRAAL
"Behandel jezelf en de ander nooit als middel om een doel te bereiken"
om sociale misbruiken van personen te voorkomen
Kant is tegen zelfmoord wegens gebrek aan eerbied voor de persoon
slaat op zelfachting, achting voor de medemens (behandel de andere zoals je zelf behandeld wil worden)
mensheid is een universele kwaliteit: iedereen is gelijk op grond van zijn mens zijn (er moet ook eerbied opgebracht worden voor personen die morele wetten overtreden MAAR de overtreding zelf wordt niet getolereerd
persoonswaarde is absoluut voor Kant
waardigheid van personen hebben unieke waarde dingen zijn vervangbaar voor de prijs die je ervoor betaald
vb. saver baby
Onze wil als algemene wetgever**
*AANVAARD GEEN UITERLIJKE AUTORITEIT "
Handel zo dat jou wil door zijn maxime tegelijk als algemene wetgever kan beschouwd worden*
deze wil = redelijke wil :red_cross: subjectieve preferenties
moreel handelen = steeds doen wat je wil maar als redelijk wezen
onderscheid zich van recht & religie: legt autoriteit op van buitenaf op het subject :red_cross: moraliteit (autoriseert wetten zelf)
vb;Sekteleider draagt sekteleden op om gezamenlijk zelfmoord te plegen