Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Jeremy Bentham (1748 -1832) Het hedonistisch utilitarisme (bio (aanhangers…
Jeremy Bentham (1748 -1832) Het hedonistisch utilitarisme
wat?
utilitarisme
nuttigheidstheorie
nutsprincipe
wordt als universeel principe aangenomen
alle principes worden afgeleid /geëvalueerd ten dienste van het nutsprincipe
de gevolgen worden afgewogen in een middel/doel-verband
menselijk gedrag is in zekere zin voorspelbaar
principes in strijd met nutsprincipe zijn onjuist bv. acetisme (= onnatuurlijk) sympathie (= eigen gevoelens) medemenselijkheid, onpartijdigheid
nutsprincipe = formele maatstaf om overheidsmaatregelen te beoordelen
strekkingen van het utilitarisme
ACTutilitarisme
handelingen moeten leiden naar meer geluk (genot)
de gevolgen van de handelingen worden afgewogen
consequentialisme
vertrekt van de handeling
de nadruk wordt gelegd op de gevolgen
zijn gevolgen goed? Dan is de handeling goed
REGELutilitarisme
vertrekt NIET van de handeling
vertrekt vanuit de regels waaronder de handeling gesteld wordt
regels worden afgedwongen in termen van de gevolgen
regels leiden tot geluk
wat zijn de gevolgen als we de regels niet toepassen?
2 wetten die handeling determineren
GENOT = geluk = zo groot mogelijk houden (= het goede)
PIJN = ongeluk = zo klein mogelijk houden
determineren de mens in alles wat hij denkt, zegt, doet
elk individu streeft naar:
heeft betrekking op het psychische, het lichamelijke
genotscalculus
systeem dat het positief/negatief rendement van een handeling berekent
pijn/genot als waarden en instrumenten voor een beleid
omstandigheden waarmee je moet rekening mee houden als je pijn/genot als instrumenten gebruikt voor beleid --> deze omstandigheden krijgen een cijfer
intensiteit, duurzaamheid, onzekerheid, afstand/nabijheid, zuiverheid, vruchtbaarheid, aantal personen
som van de genietingen - som van de pijnen
KRITIEK:
graadsmeters kunnen met elkaar in conflict komen
moeilijk af te wegen: moeilijk cijfer op te plakken
Handeling voor Betham
heeft op zich weinig betekenis
je moet eerst de gevolgen ervan zien
een handeling wordt niet goed of slecht genoemd maar moreel of niet correct
handelingen zijn MOREEL CORRECT als ze bijdragen tot geluk
meer geluk voor wie?
voor diegene die handeling stelt?
voor diegene die handeling ondergaat?
moeilijkheden
exacte inhoud van geluk?
empirisch vaststelbaar
betekenis van het grootste aantal
maximalisatie voor het grootst aantal mensen?
maximalisatie voor grootste groep
2-ledig doel van regels van vertrouwelijkheid
erkenning van het respect voor de individualiteit en privacy van personen
meest persoonlijke fysische en psychische geheimen worden vertrouwelijk gehouden --> menselijke trots en zelfachting wordt niet gekrenkt
vertrouwelijkheid van informatie is belangrijk voor goede werking van de arts-patiënt relatie
vb. regels van vertrouwelijkheid van medische informatie voor een goede werking van de arts-patiënt relatie is vertrouwelijkheid belangrijk: :red_cross: indien ze weten dat informatie wordt verspreid --> onvoldoende informatie geven aan arts --> kan daardoor geen goede diagnose stellen --> er kan geen goede behandeling worden opgestart
bio
van opleiding jurist - geen eigen praktijk
verdiepte zich in natuurwetenschappen, astronomie, scheikundige proeven
leefde van toelage van vader + vertalen van boeken
onder invloed van Verlichtingsfilosoof Helvéticus ontdekte hij het nutsprincipe
leefde als kamergeleerde maar was toch bekend
ontwikkelde het idee van de panopticon-gevangenis
vormde politieke beweging "Philosophical Radicals --> representatieve democratie
pleitte voor
uitbreiding van het kiesrecht
hervorming van het onderwijs
reageerde tegen de (Anglicaanse) kerk :red_cross:humanisme
het leven op aarde is belangrijk, niet het hiernamaals
aanhangers richtten London Universiy College op basisprincipes: = persoonlijkheid van Bentham
geen religieuze toegangsvoorwaarde ( :red_cross:Cambridge)
voor mensen die minder kansen kregen
aandacht voor natuurwetenschappen
historische achtergrond
opkomst industrialisering
Franse Revolutie, Amerikaanse burgeroorlog
verscherping ongelijkheid
belangrijk voor moraalfilosofie
grootste geluk voor het grootst aantal mensen
Introduction to the Principles of Morals and Legislation
representatieve democatie (liberaal)
alleen mogelijk als zoveel mogelijk mensen deelnemen aan politieke besluitvorming
een handeling is in overeenstemming met het nutsprincipe als ze de tendens heeft het geluk van de gemeenschap te bevorderen
metha-ethische bedenkingen
= methode van morele wetenschap
komt zo tot een normatief systeem: om de juistheid van handelingen te kunnen bepalen
gevolgen van het toepassen van het nutsprincipe:
DOOR 1 PERSOON OP TE OFFEREN KAN MEN ER 10 REDDEN
omstandigheden van mensen worden empirisch geobserveerd
regelmatigheden worden geformuleerd als wetenschappelijke hypothesen
kan men een cijfer plakken op geluk?
Is het nutsprincipe bewijsbaar?
nutsprincipe = vglb met wiskundig axioma
= vertrekpunt van een logische redenering die zelf niet bewijsbaar is
neigt nr naturalistische dwaling = argumentatiefout = norm uit een feit afleiden --> het is zo dus het zal zo zijn
moraal = kwestie van calculeren
Het belang van het individu en de gemeenschap
individu
het is nutteloos om over het belang van de gemeenschap te spreken als men niet op de hoogte is van het belang van het individu
gemeenschap
= fictief geheel, bestaat niet als entiteit op zich
= som van de individuele delen die haar samenstellen
belang van de gemeenschap = som van de belangen van de afzonderlijke) delen die haar samenstellen