Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
OSMANLI DEVLETİNDE DURAKLAMA DÖNEMİ (İç Nedenler (9.Ekonomik Durumun…
OSMANLI DEVLETİNDE DURAKLAMA DÖNEMİ
İç Nedenler
1.Osmanlı İmparatorluğu’nun Çok Uluslu Bir Karaktere Sahip Olması İmparatorluğun Karakteri
a) Osmanlı İmparatorluğu değişik ırk, dil, din ve kültürde olan milletlerden meydana gelmişti.
Müslüman halk imparatorluğu yönetiyor ve yeni topraklar fethediyordu.
b) Fakat zamanla yeni fethedilen yerlerde düzenli bir sistem kurulamadı.
c) Merkezden uzak yerlerin yönetiminde problemler ortaya çıktı.
d) Sınırların genişlemesi de aynı hızla devam etmedi.
e) Devletin kuvvetli ve adaletli yönetimi devam ettiği sürece çeşitli milletler bir arada huzur içinde
yaşıyordu.
2.Padişahların Durumu
a) Tahta geçen bazı padişahların küçük yaşta ve tecrübesiz olmaları
b) Bu devrin Osmanlı padişahları devlet yönetimini kendi ellerinde tutmuyorlar ve ordunun başında
sefere gitmiyorlardı.
c) 17. yüzyılda, devletin başına geçen padişahların bir kısmı, çocuk yaşta tahta çıkmışlardı.
d) Padişahların iyi yetişmemiş olması
e) Padişahların tecrübesizliğinden yararlanan saray kadınlarının ve ağalarının devlet yönetiminde
etkili olmaları
f) Şehzadelerin sancaklara gönderilmemesinden dolayı, devlet işlerinde yeterli bilgi ve tecrübeye
sahip olmadan devletin başına geçmeleri
3.Osmanlı Veraset Sistemindeki Değişmeler
a) Osman ve Orhan Beyler zamanında ülke hükümdar ailesinin ortak malı idi.
b) I.Murat'tan itibaren ülke sadece padişah ve oğullarının sayıldı.
c) Fatih Sultan Mehmet en güçü olanın tahta geçme anlayışını getirdi. Ülke padişahın malı sayıldı.
d) I. Ahmet (Duraklama Devri) döneminde yapılan değişiklikle Osmanlı Hanedanı içinde en yaşlı ve
akıllı olanın (EKBER ve ERŞED) padişah olması esası benimsendi.
4.Devlet Adamlarının Yetersizliği
a) Devlet adamlarının pek azı makamlarının gerektirdiği tecrübe ve bilgiye sahip olması
b) Önceki devirlerdeki gibi devlet adamlarında tecrübe ve bilgiye bakılmadan rüşvet ve iltimasla
devlet makamları dağıtılması
c) Rüşvetle göreve gelenler, verdiklerini geri almak için halka ağır vergiler yüklüyorlardı ve bu
tutumlarıyla, ülkede hoşnutsuzluğa neden olmaktaydılar.
d) Diğer yandan, görevin gerektirdiği yeterlikte olmadıklarından, işlerin aksamasına neden
oluyorlardı.
e) Sadrazamlar görevlerinde fazla kalamıyorlar ve azlediliyorlardı.
5.Eyalet Yönetiminin Bozulması
a) Eyaletlere iltimas (kayırma) ya da rüşvetle tayin edilen valiler, kadılar ve diğer görevliler bilgi ve
tecrübe bakımından yeterli değillerdi.
b) Bunlar gittikleri yerlerde halkı soyuyorlar, merkeze iyi görünmek için de bol bol hediyeler
gönderiyorlardı.
c) Her tarafta eşkiyalar türedi. Geniş ölçüde ayaklanmalar meydana geldi.
d) Halkın can, mal ve namus güvenliğinin kalmaması Osmanlı yönetiminde yeni problemlere neden
oluyordu.
6.Ordu ve Donanmanın Bozulması
a) Devşirme Sisteminin Bozulması
b) Yeniçeri İsyanlarının Artması
c) Eyalet Askerlerinin Öneminin Azalması
d) Osmanlı Donanmasının Bozulması
e) Askerlik Konusunda Avrupa'daki Gelişmelerin Takip Edilmemesi
f) Yeniçeri teşkilatında "OCAK DEVLET İÇİNDİR" ilkesi yerini "DEVLET OCAK İÇİNDİR" ilkesine
bırakmaya başlamıştır.
g) Siyasallaşan Yeniçerilerin kanunların dışına çıkmaları, görevlerini yapmamaları, devlet yönetimine
müdahale etmeleri ve devletin olanaklarını kendi çıkarları doğrultusunda kullanmaya çalışmaları
h) Eyalet askerleri de tımarların dağıtılmasında gösterilen adaletsizlik ve haksızlık yüzünden eski
önemlerini yitirdiler.
i) Padişahların ordunun başında sefere çıkmamaları.
7.(İlmiye Teşkilatının) Eğitim Sisteminin Bozulması
a) Osmanlı eğitim sisteminin duraklama devrinde, önceki devirlerdeki üstünlüğü devam etmedi.
b) Tıp, felsefe, matematik, gibi bilimlerde ders okutabilecek müderris yetişmedi.
c) Pozitif bilimler tamamen ihmale uğradı.Medreselerde okutulan pozitif bilimlerin ihmal edilmesi
bilim ve teknik alanında Avrupa'nın gerisinde kalınmasına sebep olmuştur.
d) Medrese öğretimi yapmayan birçok kişiye ilmi rütbe verilmeye başladı. Rüşvet ve iltimas ulema
arasında da görüldü.
e) Bu devirde ulema nüfusunu kendi çıkarları için kullanmaya başladı. Bazen askerlere karşı, bazen de
askerlerle beraber saraya hücum ettiler
f) İlmiye sınıfının bozulması, bu sınıfın denetimindeki adalet, eğitim ve belediye işlerinin de
bozulmasına yol açmıştır.
8.Toprak Yönetiminin Bozulması
a) Tımar sisteminin bozulmasıyla üretim azalması, askerden kaçma ve iç göçün artması
9.Ekonomik Durumun Bozulması
a) Savaşlarda elde edilen ganimetlerin, yabancı devletlerin verdiklerj vergilerin ve hediyelerin
azalması.
b) XVII. yüzyılda savaşların uzun sürmesi ve genellikle yenilgiyle sonuçlanmasının savaş masraflarını
arttırması.
c) Saray masraflarının artması (Örneğin Kanuni zamanında beş milyon akçe olan sarayın mutfak
masrafı III. Murat devrinde yirmi bir milyon akçeyi bulmuştur.)
d) Sık sık padişah değişikliği yüzünden, ödenen cülus bahşişlerinin artması.
e) Kapitülasyonlar yüzünden gümrük gelirlerinin azalması.
f) Savaşların uzun sürmesi, güvenliğin bozulması, tımarların iyi yönetilememesi yüzünden toprak
gelirlerinin azalması.
g) Coğrafi Keşiflerin etkisiyle ticaret yollarının yön değiştirmesi ve gümrük gelirlerinin büyük ölçüde
azalması
h) Coğrafi Keşiflerle Avrupa’ya gelen altın ve gümüşün çeşitli yollarla gümrüksüz olarak Osmanlı
ülkesine girmesi ve Osmanlı parasının değer kaybetmesi
i) Avrupalıların sömürge yoluyla elde ettikleri gelirler altın ve gümüş miktarını arttırdı. Bu durum
Osmanlı parasının değerinin düşmesine neden olmuştur.
j) Osmanlı Devleti’nin ihtişamına paralel olarak ülkede lüks ve israfın artması
k) Venedik ve Fransa'ya verilen kapitülasyonlardan sonra İngiltere ve Hollanda'ya kapitülasyon
verilmesi
m) Sömürgelerden Avrupa’ya yüklü miktarda altın ve gümüşün gelmesi, bu madenlerin bir miktarının
Osmanlı ülkesine girmesi ve paranın değerini düşürerek enflasyonu artırması
n) İhracatın azalması, ithalatın artması ve kapitülasyonların giderek Avrupalı devletlerin sömürü aracı
haline gelmesi
l) XVII. yüzyılda Avusturya ve İran ile yapılan savaşların yüklü harcamalara yol açması
o) Vergilerin yükseltilmesi üzerine köylerde yaşayan insanların vergilerini ödeyemeyerek tarımsal
üretimi bırakmaları
p) Rüşvet ve iltimasın yaygınlaşması
10.Toplum Yapısının Bozulması
a) Yönetim, ekonomi adaletteki bozulmalar Anadolu, Rumeli ve diğer eyaletlerde iç isyanların
çıkmasına neden olmuştur.
b) XVII yüzyılda doruk noktasına ulaşan Celâli isyanlarıdır. Çıkan isyanlar sonunda halk büyük zararlara
uğramış, isyanların yoğunlaştığı yerlerde hayat çekilmez bir hal almıştır.
c) Tarım ve hayvancılık zarara uğrayınca önemli bir geçim kaynağı gelir getirmez olmuştur.
d) Nüfusun hızla artması ile de Anadolu ve Rumeli topraklarında başıboş dolaşan binlerce insan
ortaya çıkmıştır.
e) İç isyanların bastırılmasında kullanılan yöntemler de halkla devlet arasındaki güveni sarstı.
f) Bütün bunlarla ahlakı kültürel ve ekonomik açıdan bozukluklar giderek yaygınlaştı.
g) Nüfusun artışı ile işşiz ve topraksız insanların ortaya çıkmıştır.
h) Osmanlı toplumunun değişik din, mezhep ve uluslardan oluşması nedeniyle bu unsurlar merkezi
otoritenin bozulmasıyla dağılma eğilimi içine girmişlerdir.
i) Tımar sisteminin bozulması,
j) Nüfusun artması
k) Devletin çok uluslu ve çok dinli bir yapıda olması
Dış Nedenler
İmparatorluğun Doğal Sınırlara Ulaşması:
Doğal sınır, coğrafî engeller ve güçlü devletler anlamına gelir.
Avrupalıların Osmanlı Devleti'ne Karşı Olan Durumları : (Haçlı ruhunun yeniden canlanması)
Avrupalıların Bilim ve Teknikte ilerlemeleri
Avrupalıların Coğrafya Keşiflerini Gerçekleştirmeleri
5.Kapitülasyonların Etkisi