Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Tischner - spór o istnienie człowieka (Przestrzeń totalitarna (Kapitalizm…
Tischner - spór o istnienie człowieka
Przestrzeń totalitarna
Totalitaryzm oznacza powrót złośliwego geniusza - nowe piekło, wina polegać będzie na współuczestnictwu
Niektórzy są przekonani że nie da się współcześnie uprawiać filozofii zła bez uwzględnienia totalitaryzmu
i obozów śmierci
Obóz przejawem zła dziejowego i metafizycznego
Zło uzyskuje w obozie nową jakość
Ujawnia się możliwość radykalnego manicheizmu
Dobro jest na tyle istotnie na ile pozwala złu zatryumfować
To co działo się w obozie, w jakimś stopniu działo się też poza nim - odzwierciedlało pewien porządek totalitarny
stosunki międzyludzkie podobne do obozowych panowały wszędzie
Pogarda dla więźniów była analogiczna jak w społeczeństwie Panów do pod-ludzi czy wrogów ludu
Więzień może pracować tylko dla wroga; na swą zgubę
Jakaś cześć ludzkości jest odpowiedzialna za nieszczęście pozostałej części - czy to inni rasa czy klasa. Tak czy siak jest to wina współuczestnictwa nadanego z góry. Niby los niby przeznaczenie
Co totalitaryzm sądzi o człowieku?
Wiedza deklarowana a wiedza praktykowana: w prak człowiek jest istotą dążącą do władzy
Zatem każdy jest potencjalnym zwolennikiem lub buntownikiem
Błędne koło - system sam dąży, prowokuje człowieka do buntu co przekonuje system ze człowiek taki właśnie jest
Obozy zakładały swoistą koncepcję cierpienia
Chodzi o to by zadać jak najwięcej cierpienia - zezwierzęcić go, upodlić, okraść z godności i tożsamości
Komunistyczna koncepcja zła ( powiązana z władzą )
Chodzi o zrozumienie słowa "mieć" - chleb, władzę, człowieka - ma władzę ten kto ma człowieka
Ale jak można go mieć? - trza dysponować środkami, bez których nie może sam żyć. Przywiązanie człowieka do życia oddaje go w ręce systemu
Komunizm znosi własność prywatną - sami nie będąc właścicielami stają się dyspozytorami - oni decydują komu dać środki do życia. Wszystko pod przykrywką sprawiedliwości dziejowej
Kapitalizm jak hydra - Sens krytyki sprowadza się do oskarżenia o wyzysk
Czym jest wyzysk ? Sytuacja społeczna gdy dobre owoce pracy ( czy czegoś innego ) jednych zostają wykorzystane przeciw niemu
Kapitalizm jako czysty wyzysk
W systemie wyzysku praca człowieka zostaje wypaczona - nie służy rozwojowi, a degradacji
Kapitał rośnie kosztem robotnika
Kto zna całość czynności ten może wykorzystać tych którzy znają tylko część
Klasyczny przykład wyzysku - Los Edypa
W angielskich manufakturach odsłania się druga twarz rewolucji przemysłowej - np wyzysk dzieci wykorzystany przez Marksa
Celem opisu jest wyzwolenie w człowieku współczucia i zdolności do okrucieństwa
Współczucie dla wyzyskiwanego jest cnotą rewolucjonisty - dzięki niemu mógł się identyfikować z ludem, oddawać za nich życie. Umierał aby zył lud
Współczucie, cierpienie, lud same się implikują - lud to ci którzy cierpią
Jednak to współczucie łączyło się z okrucieństwem dla innych ( odwrotna proporcjonalność )
Zasadą kierującą rewo jes sprawiedliwość dziejowa - etyczny fundament komunizmu
Wszelka wina wymaga kary - ale jak głęboko? Być podejrzanym to to samo co być winnym ( bo nie czyny a uczestnictwo )
Komunizm miał zapośredniczać wszystko - być fundamentem każdej relacji. Jesli czegoś się nie dało to należało to zniszczyć
Wkracza w intymność człowieka
Manichejski przewrót wartości :więzi najbliższe o tyle dobre o ile służą władzy politycznej
Czym staje się heroizm? Staje się odwagą manichejskich odwróceń - trzeba mieć odwagę czynienia zła, aby ze złą wynikło dobro
Kołyma i świat ją otaczający
Kołyma symbolem zła komunizmu ( tak jak wyzysk dzieci w angielskich manufakturach )
K to miejsce objawu radykalnego manicheizmu. Krajobraz duchowych ofiar komunizmu
K to przekonanie ze w imię wartości najwyższych ( partia ) trzeba poświęcić wartości najbliższe
Ofiara z siebie i najbliższych
Lata trzydzieste latami zapełnienia więzień losowymi ludźmi. Od początku na Kołymie byli uczeni niepomagania innym. Potem umierali
Fikcja zbrodni diabelskim mechanizmem, brak miejsca na obronę przed kłamstwem. Upieranie przy niewinności oznaczało działalność kontrrewolucyjną. Oskarżony sam musiał udowodnić swoją winę
Pewni komuniści przyznawali się nie do swoich win - jako ostatnia przysługa partii. Te same zasady gry które przyjmowali - gniotły ich i przez to nie mieli żadnego oparcia moralnego
Sama rodzina okazuje się wrogiem władzy
Aktem niszczenia jest tu donos - podstawowy akt lojalności do partii. Kto wiedział, a nie doniósł był współwinny.
Pawełek Morozow i Proni Kołybina
Jakie są subiektywne warunki możliwości Kołymy? Co musi się stać z człowiekiem aby był zdolny do manichejskiego odwrócenia? Czym jest odwaga do zła?
Szałomow upatruje źródła odwagi zła w instynkcie władzy - wladza to deprawacja
Wydanie rozkazu zabójstwa takim samym aktem jak samo rozstrzelanie
Kołyma - udział we władzy racją bytu człowieka. Rządze więc jestem
Ale do tego dołącza umiłowanie zła dla samego zła. Mówienie nie każdemu napotkanemu dobru ( chyba ze sie da potem je upokorzyć ). To wywodzi się z cierpienia - miłość do zła to odwet za wewnętrzny ból złości, wtrącającego w bezradność