Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Inne sposoby dziedziczenia cech (Kodominacja (U heterozygot oba białka…
Inne sposoby dziedziczenia cech
Dziedziczenie jednogenowe
Jedna cecha organizmu może zależeć od pojedynczego genu
Jeden gen może występować w kilku wersjach (allelach)
Zdarza się że gen ma więcej niż dwa allele, nie zawsze też można wyróżnić allel dominujący i recesywny
Dominacja zupełna i dominacja niezupełna
Dominacja zupełna
Podobnie jak w Prawie Mendla jedna cecha jest dominująca nad inną i to ona ujawnia się w fenotypie
Dominacja niezupełna
Jest to kolejny sposób dziedziczenia cech w którym, żaden allel nie jest do końca dominującym nad innym
Tu po skrzyżowaniu pokolenia P powstaną heterozygoty, które będą różniły sie fenotypem zarówno w pokoleniu F1 jak i pokoleniu F2
Przykładowo po skrzyżowaniu Wyżlina większego o barwie białej i czerwonej (wszystkie są homozygotami) otrzymamy heterozygotę o barwie różniącej się od pokolenia P
Kodominacja
Dwa różne allele tego samego genu są równorzędne względem siebie
U heterozygot oba białka kodowane przez te allele są wytwarzane jednocześnie i niezależnie od siebie
Taki rodzaj relacji między allelami jednego genu nazywa się mianem kodominacji (współdominacji)
Czyli osobniki które posiadają grupę krwi MM wytwarzają tylko antygen M natomiast osobniki z grupą krwi NN wytwarzają tylko antygen N. Po skrzyżowaniu możemy otrzymać heterozygotę o genotypie MN i ten osobnik może wytwarzać antygen N i M
Dziedziczenie w wypadku alleli wielokrotnych
Allele wielokrotne jeżeli w populacji występują co najmniej trzy allele danego genu
Allele wielokrotne to zdobycz ewolucyjna
Sprawne dostosowanie się zmian środowiska
Wystepują w dziedziczeniu grupy krwi
Występują trzy allele
Allel kodujący grupę krwi A
Allel kodujący grupę krwi B
Allel kodujący grupę krwi 0
Występuje jeden gen grupy krwi ale jest kodowany przez trzy allele
Dziedziczenie wielogenowe
Często w wykształceniu danej cechy organizmu uczestniczy wiele genów. Mogą one współdziałać ze sobą w wykształceniu cechy, zmieniać jej intensywność lub maskować swoją obecność
Geny kumulatywne
geny wielokrotne, poligeny
Są to geny odpowiedzialne za wytworzenie jednej cechy
Wywołane przez nie zmiany kumulują się - ostateczny efekt fenotypowy jest sumą efektów działania poszczególnych cech
Odpowiadają za tzw. cechy ilościowe
wzrost
masa organizmu
Różnią sie od cech jakościowych tym że nie można wyodrębnić w nim klas np. kolor kwiatów (biały czy czerwony)
Ich wartość wykazuje łagodne stopniowanie
Przykład
Zabarwienie skóry u człowieka
Allele dominujące to A,B,C
zapewniają ciemne zabarwienie
Genotyp osoby o najciemniejszym zabarwieniu to AABBCC
Allele zapewniające jasne zabarwienie
a,b,c
Genotyp osoby o najjaśniejszym zabarwieniu to aabbcc
Geny dopełniające się
Niektóre cechy organizmów powstają w wyniku współdziałania w szlaku metabolicznym produktów różnych genów
Cechy dominujące odpowiadają za wytworzenie aktywnych form form enzymów
Cechy recesywne powodują że enzymy te nie są aktywne, a więc nie mogą katalizować reakcji
Czyli Allel A i allel B tworzą inną cechę na szlaku metabolicznym
Geny epistatyczne i hipostatyczne :!:
epistatyczne to takie które są maskowane geny
hipostatyczne to takie które maskują geny
Np. w przypadku dziedziczenia barwy i rozmieszczenia sierści
Allel C wytworzenie barwnika
Allel c jest brakiem syntezy barwnika
Allel A odpowiada za nierównomierne rozmieszczenie barwy czyli końcówki włosów są białe
Allel a odpowiada za równomierne rozmieszczenie
Allel C jest nadrzędnym czyli to on odpowiada czy będzie równomierne rozmieszczenie barwy czy też nie
Plejotropia
Jeden gen ma wpływ na ujawnienie się kilku cech fenotypowych
Np. w albinizmie jeden gen tej choroby odpowiada za barwę skóry, ubarwienie tęczówki oraz kolor włosów
Niektóry układ genów może powodować działanie letalne i doprowadzić do śmierci zygoty
Mukowiscydoza. albinizm, anemia sierpowata