Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
**Aardrijkskunde hoofdstuk 2* (Paragraaf 2- Planeet aarde (Het…
**
Aardrijkskunde hoofdstuk 2
*
Paragraaf 2- Planeet aarde
Het zonnestelsel
Het heelal bestaat uit sterren. Een daarvan is de zon. Rond de zon draaien de planeten. Dit zijn koude bollen die verwarmd en verlicht zijn door de zon. De planeten het dichtst bij de zon zijn van gesteente gemaakt, terwijl de anderen uit gas bestaan. Het licht van de zon doet er acht minuten over om de aarde te bereiken. Het licht van de sterren doet er miljoenen jaren over.
De aarde en zijn buren
De aarde lijkt het meest op zijn buur planeten Venus en Mars. Ze bestaan uit hetzelfde materiaal, staan dicht bij de zon en hebben een vergelijkbare opbouw. Op aarde krioelt het van het leven terwijl er op de andere planeten geen leven mogelijk is. Ook de korst van de 3 planten verschilt. De aarde bestaat uit de oceaanbodem en continenten. De oceaanbodem bestaat uit basalt en de continenten uit graniet. Graniet is lichter waardoor de oceaanbodem dieper licht.
Het leven bouwt mee aan de aarde
Alle gesteenten die ontstaan uit de overblijfselen van dieren en planten noemen we organische gesteenten. Tijdens het leven van de planten hebben ze veel co² gebruikt. Grote hoeveelheden zitten nu in gesteenten.
De aarde in het begin
4,5 miljard jaar geleden ontstond de aarde. In het begin was alles gloeiend heet en gesmolten. Daarna is de aarde langzaam afgekoeld en zijn de aardmantel, korst en kern gevormd. Als gevolg van vulkanische activiteit kwam er veel co² en waterdamp in de lucht vrij. De waterdamp ging condenseren en bevindt zich nu in de oceanen.
Paragraaf 3- Het gezicht van de aarde veranderd
Precambium
De continenten hebben een andere vorm en ligging. De dampkring bevat minder zuurstof en co² en nu. Omdat er geen ozonlaag is, kan schadelijke straling de aarde bereiken. Daarom leven er alleen organismen is de zee.
Perm
In de zee wonen vissen, weekdieren en trilobieten. Op het land staan bomen en planten. Hierdoor is er meer zuurstof in de atmosfeer gekomen. Op het land leven ook reptielen. De continenten vormen het supercontinent pangea. Het binnenland is droog, maar aan de randen is er zee invloed.
Krijt
De continenten liggen weer los van elkaar. De zeespiegel staat 500 meter hoger dan nu. In de zee leven veel diersoorten, zoals ammonieten. Op het land leven de dino's
Kwartair
De continenten liggen op hun huidige positie. De zeespiegel staat 100 meter lager dan nu. Er leven mammoeten en sabeltandtijgers.
Paragraaf 4- Het dagboek van de aarde.
Gesteenten en fossielen lezen
Door gesteenten en fossielen te bestuderen kon men leren over het uitsterven en verandering van klimaat.
Opstapelende tijd
Sedimentgesteente is ontstaan doordat er steeds meer laagjes zand en klei over elkaar heen werden afgezet. De lagen zakten weg, werden samengeperst en kwamen weer omhoog.
Evolutie van het leven
Het leven op aarde bestond eerst alleen uit bacteriën. De volgende levensvormen zijn er in deze volgorde bij gekomen: Weekdieren, schelpdieren, vissen, landplanten, reptielen en zoogdieren. Dit werd de evolutie van het leven genoemd. Uiteindelijk stamt de mens af van een vis. De verschillende planten en diersoorten hebben niet altijd geleefd. Dit kwam doordat de omstandigheden om aarde veranderden.
Relatieve en absolute tijd
Als je niet weet wanneer de lagen zijn gevormd, maar wel in welke volgorde spreek je van de relatieve ouderdom. Dit is de ouderdom ten opzichte van elkaar. Om dit te bepalen worden fossielen gebruikt. Om de absolute ouderdom te bepalen wordt radioactivieit gebruikt, omdat is gesteenten de stof iridum zit.
Paragraaf 5- Een komen en gaan van soorten
Meteorietinslag
65 miljoen jaar geleden kwam een meteoriet in botsing met de aarde. Dit zorgde voor een krater van 12 kilometer diep en 100 meter doorsnede. Er werden gesteente de lucht in geslingerd die zorgden voor grote bombardementen op grote afstand. En de aarde werd tijdelijk verduisterd, waardoor de dinausaursussen uistierven dat kwam door de stof in de meteoriet.
De een zń dood..
Tijdens de tijd van de dino's konden de zoogdieren niet goed ontwikkelen
Brandstof uit de diepte
Van moeras tot steenkool en gas
In de ondergrond zitten soms delfstoffen, zoals steenkool en aardgas, omdat ze nuttig zijn voor de mens. Door platentektoniek heeft Europa een zwerftocht over de aardbol gemaakt. In het Carboon was Europa 1 groot moeras. Afgestorven planten kwamen onder water terecht en verteerde zo niet. Dit vormde veen. Nederland maakt deel uit van een dalingsgebied dat bij de Noordzee hoort. In Nederland is de bodemdaling even sterk als de opvulling met sediment. Als de bodem sneller zou dalen, dan zouden de resten zijn verdwenen. In het Noord-westen van Nederland daalde het snelst. De temperatuur in de diepte stijgt tot 2,5 tot 4 graden per 100 meter. Onder hoge druk en temperatuur begint het inkolingsproces waarbij veen eerst veranderd in bruinkool en daarna in steenkool. Als de temperatuur veranderd koolstof in diamant en grafiet. Diamant is hard en grafiet zacht. Tijdens het inkolingsproces worden water en aardgas uit plantenresten geperst. Van een veenlaag van 10 meter blijft 1 meter steenkool over. Overal is het gas verdwenen, maar door de steenzout laag in het Noorden daar niet. Het poreuze gesteente waarin een delfstof ligt opgeslagen noem je het reservoirgesteente. Het gesteente waarin gas ontstaat noem je het moedergesteente.
Mijnbouw
Als het gesteente aan het oppervlak ligt kun je het opgraven met graafmachines. Dit heet dagbouw. Er ontstaat een kuil. Als het gesteente heel diep is wordt het opgegraven met gangenstelsels. Dit is schachtbouw. Dit is gevaarlijk, duur en ongezond.
Steenkoolvoorraden
Aardgas vindt je alleen in dalingsgebieden. Steenkool vind je overal, maar het kan niet overal worden opgegraven.
Het zwarte goud
Van plankton tot aardolie en aardgas
De meeste aardolie is ontstaan in het Trias, Jura en Krijt. Aardolie ontstond door geplet plankton. De ideale diepte wordt het olievenster genoemd. Met aardolie wordt ook aardgas gevormd. Dit gas heet geassocieerd of nat gas genoemd. Het gas dat met steenkool ontstaat is drooggas.
Winning van aardolie
Als er geen aardgas gewonnen kan worden op land dan gaan ze in zee boren vanaf een continental plat.