Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
DOĞRU BİLGİYE ULAŞMAK MÜMKÜN MÜDÜR? (Doğru bilgiye ulaşmak mümkündür. …
DOĞRU BİLGİYE ULAŞMAK MÜMKÜN MÜDÜR?
Doğru bilgiye ulaşmak mümkün değildir. (Septisizm)
Sofistler
Kent kent dolaşarak insanların farklı fikirlere sahip olduğunu anlamışlardır.
Rölativizm'i başlatmışlardır.
Pragmatizm'i başlatmışlardır.
Doğa filozofları da bu konuda öncüdür.
Önemli Sofistler
Protagoras
Duyuların sağladığı bilgiye güvenmez.
"İnsan her şey öncüsüdür."
"Üşüyen için rüzgar soğuktur, üşümeyen için rüzgar soğuk değildir."
Gorgias
"Eğer bir şey var olsaydı bile bilinemezdi."
"Eğer bir şey var olsaydı bile başkasına aktarılamazdı."
"Hiçbir şey var değildir."
Sofistlere kadar varlıklar düşünülmüştür ama sofistler insanları düşünmüştür.
Kurucusu
Pyrrhon
"Nesneler duyu organlarıyla algılandığı ve duyu organlarına güvenemeyeceğimiz için nesneler bilinemez."
Öğrencisi
Timon
Pyrrhon'un çalışmalarını üç soruda indirgemiştir.
Cevaplarını da kendi vermiştir.
Nesnelerin karşısındaki durumumuz nasıl olmalıdır?
"Yargıdan kaçınmak"
Nesneler karşısındaki doğru bir duruştan ne kazanırız?
"Sarsılmazlık"
Nesnelerin yapısı nasıldır?
"Kavranamaz."
Doğru bilgiye ulaşmak mümkündür.
(Dogmatizm)
Positivizm (Olguculuk)
A. Comte
Analitik Felsefe (Çözümleyici Felsefe)
Pozitivizm'in geliştirilmiş hali
L. Wittgenstein
Kritisizm (Tenkitçilik/Eleştiricilik)
Rasyonelizm ve Emprizm'i uzlaştırmak içindir.
#
#
I. Kont
#
Gençliğinde rasyonelisttir.
Hume'u okuduktan sonra dogmatiklikten uyandığını söyler.
#
"Aklın gücü nerede başlar, nerede biter?"
"Genel geçer bilgi mümkün müdür?"
"Bütün bilgi deney ile başlar fakat deney ile doğmaz."
İç deney ile ham maddeler toplanır. Bu bilgiler a priori ile işlenerek aklımızdaki kategorilere ayrılır.
#
On iki adet kategori vardır.
Doğuştan gelirler.
Bilgiler doğuştan gelmez.
Kavramlar ikiye ayrılır.
Fenomen
Rasyonelizm ve emprizmin sentezi yapılırken fenomene ulaşılır.
Numen (Görünmeyen kavram)
Bilinemez.
"Deneysiz kavramlar boş, kavramsız deneyler kördür.
Bilgiye hem akıl hem de deney ile ulaşılacağını söyler.
Kurucusu Kont'tur.
#
Entüisyonizm (Sezgicilik)
Gazali
Geçirdiği bir inanç bunalımı yüzünden önemli kültür kentlerini görmüştür.
Akılcılığa ve deneyciliğe inanmaz.
İnanç ya da gönül ile bilgiye ulaşılır.
Kalp gözü
Gönül
Temizlenirse doğru bilgiye ulaşılacağını söyler.
Günahlardan arınarak
"Bilgi dine hizmet etmiyorsa hiç bir işlevi yoktur."
H. Bergson
Sezgiyi zekadan ayırır.
Düşünsel anlamda geri dönüş olur.
Materyalizm'e karşıdır.
"Hayat bir süreden ibarettir."
Hayatın bilgisi zeka ile değil, iç güdü ile bulunur.
Hayatın bilgisi
Zeka
Sürekli bir döngü olan hayatın bilgisini
tek başına
veremez.
Zeka + iç güdü
Sezgi
"Sezgi ile doğru bilgiye ulaşılır."
Bilim
Bilimsel yöntem kullanılır.
Bilgi kullanılması gerekir.
Bilgiye sezgi yoluyla ulaşılır.
Sezgi
aracısız ve doğrudan bir kavrayıştır.
Emprizm (Deneycilik)
J. Locke
Doğuştan bilgi olsaydı cahillerde de doğuştan bilindiği iddia edilen bilgiler olurdu.
İnsan zihni
Dünyaya boş bir levha olarak gelir.
Tabula Rosa
İnsan zihninin bilgiler kavrama şekilleri
Dış Deney
Beş duyu ile bilgi elde etmek.
İç Deney
Refleksik ve olan şeyleri içimizden fark etmemizdir.
Basitler ve karmaşıklar deneyler ile anlaşılır.
D. Hume
Locke'un iç deney ve dış deney düşüncelerini reddeder.
#
"Bilgi sadece dış deneyden elde edilir."
İngilizdir.
#
İnsan zihnindeki algılar
İzlenim
Duyularla elde edilen bilgiler.
Fikirler
İzlenimlerden geriye kalan soluk ifadeler.
"Düşünmenin alanı çok dardır."
"İzlenimler olmadan fikirler, fikirler olmadan tasavvurlar olmaz."
"Tanrı iyiliği ve bilgiyi genlişletilerek oluşturulmuş bir alışkanlıktır."
"Bilgi doğuştan gelmez."
Nedenselliğe karşıdır.
Nedensellik
Aynı şartlarda aynı sebeplerin aynı olayları doğurmasıdır.
"Nedensellik alışkanlık ve genelleştirilmeden ibarettir."
İndeterminizm'i desteklemiştir.
Bir nedene bağlanmayan olay ve durumların da bulunduğunu öne süren görüş.
Nedenselliğe bağlı değildir.
Pozitif düşüncenin kurucusudur.
Birçok kişiyi etkilemiştir.
John Locke
Canton
Bacon
Fikirlerinden değişikliğe neden olmuştur.
Bilginin doğuştan gelmesine karşıdır.
Bilginin kaynağı deneydir.
İlk örneğine İlk Çağ'da rastlanır.
Epiküros
"Bilgilerin kaynağı duyulardır."
Condilliac :no_entry:
Duyulara inanır.
En iyi duyuyu dokunmak olararak alır.
a prior :star:
Önsel (Doğuştan)
#
a posterior :star:
Deney ile mümkün olan (deney sonrası)
Pragmatizm (Faydacılık)
W. James
J. Dewey
Rasyonelizm (Akılcılık)
Aristoteles
İdealar ayrı bir evrende değik nesnenin içindeki özdür.
Tümdengelim
Tek tek şeylerden kavrama ulaşma
Kavramları birbirine bağlayarak tümek önermeye ulaşılır.
Mantık biliminin kurucusudur.
Bilginin kaynağı
Akıl
Edilgin Akıl
Duyu verilerinin saptanması (Pasif akıl)
Etkin Akıl
Duyu verilerinin birleştirilerek bilgi haline getirilmesi
Bilgi duyumla başlar ancak duyum değildir. Etkin akılla işlenerek bilgiye dönüşür.
Farabi
Aristotelesçi
#
İslam felsefesinin kurucusudur.
Bilgiyi elde etmenin iki aşaması vardır.
Duyu organları
Tekilin bilgisi
Tek başına yeterli değildir.
Akıl
Duyu organlarından alınan bilgiyi tamamlar.
Varlığı ikiye ayırır.
Zorunlu varlık
var olmak için başka bir şeye ihtiyaç duymaz.
Allah
Mümkün varlık
Zorunlu varlıktan taşar.
"Akıl, bilgi sahibi olmamızı sağlar."
Bilgi türleri
İlk bilgiler
Herkesin kabul ettiği bilgiler.
Duyulara ve mantıksal çıkarımlara dayalı bilgiler
Kesin olmayan bilgiler.
Tasdiki bilgiler
Doğrulukları kantılanmış bilgiler.
Platon
Sokrates'in öğrencisidir.
Bütün düşünceleri idealara dayalı olarak kurmuştur.
İdealar Kuramı
İki ayrı evrenden oluşur.
Duyular Evreni (Gölgelere Evreni)
"Elde edilen bilgiler güvenilmizdir."
Duyuların söylediği bilgi
Daxa (Sanı)
"Elde edilen bilgiler görecelidir."
İdealar Evreni
Sağlanan bilgi
Episteme (Değilmeyen kesin bilgi)
Ruh dünyaya düşmeden önce idealar evrendindeydi ve dünyaya gelince idealar evrenini anımsar.
Her şeyin ilk hali vardır.
İdea
Öncesiz ve sonrasız olan
Bir varlığın özellikleri, o varlığın kapsadığı bir şeydir.
Örnek
Farklı renkli, büyüklükteki masaların ideası masadır.
Mağara benzetmesi
İnsanların anladıkları benzetmeye göre gölgelerdir.
Descartes
Açık seçik bilgi
Matematik
Bilgi alma şekilleri
Düş gücü
Güvenilir bulmaz. Karmaşık ve karanlık olduğunu düşünür.
Duyular ile
Duyulara güvenmez.
Doğuştan
"Düşünüyorum öyleyse varım."
"Şüphe etmediğim tek şey şüphe etmekte oluşumdur."
Tanrıyı mükemmel bir varlık olarak düşünür. Kendi etrafındaki dünyayı mükemmel görmediğinden dolayı tanrının varlığını kabul eder.
Sokrates
İlk Çağ'ın çok parlak olduğu dönemdendir.
İlk Çağ rasyonelisti
Sokak sokak dolaşan bir filozoftur.
Öğrencilerinden biri Platon'dur.
Bilgiler öğrencileri yoluyla aktarılarak öğrenilmiştir.
"Hiçbir otoriteye, aklın süzgecinden geçirilmeden inanılmamalıdır."
"Doğru bilgi akılda doğuştan vardır."
Belirli bir yöntem kullanmıştır.
Diyalektik
Maiotik (Bilgi Doğurtma)
İroni (Alay)
Bilgiyi erdem olarak görür.
"Kendini bil."
"Bildim ve anladım ki hiçbir şey bilmemişim."
"Bilen kötülük yapmaz."
Bu söz ile ahlak felsefesine geçiş yapmıştır.
Hegel
"Akli olan gerçek, gerçek olan da aklidir."
Alman rasyonelizminin ve idealizminin zirvesidir.
"Özneyle nesne aynı aklın değişik biçimleridir."
"Düşünce ile nesnelerin görünmesi"
Felsefeyi tanımlama biçimi
Diyalektik
Kendi bünyesinde, kendi karşıtı ve kendi zıttını her şeyin taşımasıdır.
Her şey üç aşamalı gelişim sürecine sahiptir.
Tez
Düşünce potansiyel olarak vardır.
Örnek
Varlık
Antitez
Düşünce var olmak ister ve tez teze karşıtlık gösterir.
Örnek
Yokluk
Sentez
Düşünce özüne döner.
Örnek
Oluş
Kavramlara önem verir.
"Düşüncedeki değişmeler maddelerdeki değişikliği yaratır."
Akıl yoluyla bilgiye ulaşıldığını söyler.
Filozoflarının özellikleri
Gerçekçi
Duygulardan uzak kalma
Olgulara dayalı olarak yaşama
İlk rasyonel düşünür
Sokrates
#
"Bilgi doğuştan gelir."
#
#
#
Fenomenoloji (Öz Bilimi)
E. Husserl
Metafizik/Hayvansal Deneyimler
#