Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

आत्मस्वरूपशोधनाधिकारः (आत्मा देहेन्द्रियादिविलक्षणः (ननु देहः आत्मेति चेत्…

- - - - अवयवसमुदायो वा ?
        
        अवयवसमुदायः इति चेत् न
        
        तेषाम् अवयवानां ’ममायं हस्तपादादिकः’ इति ममत्वविषयत्वात् ’अहं हस्तपादादिकः’ इति अहं बुद्धिविषयव्त्व अदर्शनात्
        
        एकावयवस्य आत्मत्व अङ्गीकारे
        
        तद्विच्छित्तौ अवयवान्तराणां अनात्मत्वेन अहं व्यवहार विच्छेद-प्रसङ्गात् तददर्शनात् च ।
        
        एकैकस्य आत्मत्व अभ्युपगमे
        
        पुरुषान्तरदुःखस्य पुरुषान्तरेण अप्राप्तिवत्, पादादि-कण्ठ-क्षयात् अहं दुःखी इतिवत् अन्यया
        
        जिह्वया वचनव्यवहारस्य अनुपपद्यमानत्वात् च न तस्य आत्मत्वम् ।
      - अवयवी वा ?
        
        अवयवी इति चेत् न
        
        अवयव-समुदाय-व्यतिरेकेण अवयविनः पार्थक्येन अदर्शनात्
        
        ’अयं मम देहः’ इति स्वस्मात् देहस्य पृथक् व्यवहार्-उपलब्धेः
        
        अत्यन्ताज्ञानामपि मृतशरीरेषु आत्मत्व-बुद्ध्यसम्भवात् च देहस्य न आत्मत्वम्
- - - - रूपैकविषयग्रहणहेतोः चक्षुषः, स्पर्शैकविषयग्रहण-निमित्तभूत-त्वगिन्द्रियस्य च आत्मत्व-अनुपपत्तेः
        
        एकैकविषयग्रहण हेतुभूत इन्द्रियान्तराणामपि आत्मत्व-अनुपपत्तिः
        
        अन्यथा केवल-त्वगिन्द्रियस्यैव दर्शन-स्पर्शन-श्रवणादिसम्भवापत्त्या लोके अन्ध-बधिराद्यभावप्रसङ्गात् आत्मा बाह्येन्द्रियविलक्षणः ।