Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Địa lý tự nhiên đại cương (Trái đất (Hình dạng và cấu tạo bên trong, Vận…

- - - - Vật chất cấu tạo nên các thiên thể trong vũ trụ đồng nhất( chủ yếu gồm hiđrô, hêli,...
      - Bức xạ tàn dư của vũ trụ sau vụ nổ lớn do vệ tinh vũ trụ Côbe thu được
      - Vũ trụ đang giãn nở
- - - - Nhóm các hành tinh bên trong : sao thủy , sao kim , trái đất ,sao hỏa cùng các vệ tinh của chúng
      - Vành đai tiểu hành tinh chính
      - Mặt trời - ngôi sao nằm ở trung tâm của hệ
    - - Nhóm các hành tinh bên ngoài gồm : sao mộc , sao thổ , sao thiên vương , sao hải vương cùng vệ tinh của chúng
      - Centaur
      - Sao chổi
- - - - Hình dạng kích thước của trái đất
        
        Có dạng hình cầu nhưng không hoàn chỉnh
        
        Dẹt ở hai cực nên gọi là khối elipxoit
        
        đường xích đạo cũng là một đường elip
        
        Diện tich bề mặt : 51020000 km^2
        
        Thể tích : 1083.10^12 km^3
        
        Bán kính trung bình : 63711km
      - Các hệ quả
        
        làm cho bề mặt luôn được chiếu sáng một
        nửa và một nửa nằm trong bóng tối
        
        Càng lên cao , cách xa mặt đất tầm nhìn
        của con người về phía trân trời càng rộng
        
        Mặt phẳng xích đạo chia Trái Đất thành hai nửa cầu Bắc, Nam
        
        Trường nhiệt có sự giảm dần theo hướng từ xích đạo về hai cực
        
        Trái đất có sự phân chia thành nhiều lớp đồng tâm
        
        lớp khí quyển dày tạo điều kiện cho sự sống hình thành và phát triển
    - - Bao manti
        
        có độ sâu 2900km
        
        Thành phần cấu tạo : đá siêu bazo giàu oxit mangan, sắt , silic
        
        chiếm 83% thể tích, 68,5% khối lượng
        
        Nhiệt độ cũng tăng từ 500độ C ở lớp trên đến 2000- 2500độ C ở nhân
        
        ở nhiệt độ cao bao manti ở trạng thái dẻo quánh
        
        Đây là nơi bắt nguồn của kiến tạo và macma
      - lớp vỏ
        
        thành phần chiếm ưu thế
        
        silic
        
        nhôm
        
        vỏ có độ sâu từ 30-40km ở miền núi có thể lên 70-80 km
        
        Chiếm 1% thể tích , 0,5% khối lượng
        
        dưới đại dương vỏ trái đất dày 6-15km
      - nhân Trái Đất
        
        Chỉ chiếm 16% thể tích nhưng chiếm 31% khối lượng Trái Đất
        
        lớp nhân được phân thành
        
        nhân trong ( từ 5100 tới tâm trái đất )
        
        nhân ngoài( Độ sâu từ 2900km-5100km)
        
        Là phần trung tâm
        
        Trong tâm áp suất lên tới 3,5 triệu atm, nhiệt độ đạt 5000 độ c
        
        có cấu tạo chủ yếu là silic, sắt và có sự chuyển đông không ngừng
        
        Giúp cho Trái Đất có từ tính
  - - - Hiện tượng ngày đêm
        
        Do trái đất có dạng hình cầu nên Mặt Trời chỉ chiếu sáng được 1 nửa :Nửa được chiếu sáng là ban ngày, nửa nằm trong bóng tối gọi là ban đêm.
        
        Nhờ có sự vận động tự quay của trái đất từ Tây sang Đông mà khắp mọi nơi trên Trái Đất đều lần lượt có ngày đêm.
      - Do sự vận động tự quay quanh trục của Trái đất nên các vật chuyển động trên bề mặt trái đất đều bị lệch hướng.
        
        Bán cầu Bắc : lệch bên phải
        
        Bán cầu Nam : lệch bên trái.
    - - Trái đất tự quay quanh 1 trục tưởng tượng nối liền 2 cực và nghiêng 66 độ 3 phút trên mặt phẳng quỹ đạo.
      - Hướng từ Tây sang Đông
        Thời gian tự quay 1 vòng quạn trục là 24 giờ
      - Bề mặt trái đất được chia thành 24 khu vực giờ.
        Mỗi khu vực có một giờ riêng gọi là giờ khu vực.
        Khu vực có kinh tuyến gốc đi qua chính giữa được gọi là khu vực giờ 0 ( giờ quốc tế).
        Kinh tuyến 180 độ là đường đổi ngày quốc tế.
      - Phía đông có giờ sớm hơn phía tây.
  - - - TĐ chuyển động quanh Mătj trời theo quỹ đạo elip gần tròn, dài 993040km.
      - Các ngày 3-1 TĐ ở điểm cận nhật
        Các ngày 5-7, TĐ ở điểm viễn nhật
      - Hướng chuyển động: tây-đông
        Vận tốc tb: 29,8km/s
      - Khi chuyển động, TĐ luôn nghiêng 66 độ 33' do với mặt phảng hoàng đạo-> chuyển động tịnh tiến
    - - Sự chuyển động biểu kiến của MT giữa 2 chí tuyến
        
        Trong 1 năm, các khu vực giữa 2 chí tuyến có 2 lần MT lên thiên đỉnh
        
        Quan sát hiện tượng này trên bề mặt TĐ, ta có ảo giác MT có sự dịch chuyển lên xuống từ từ trong khu vực giữa 2 chí tuyến
        -> sự chuyển động biểu kiến của MT trong năm.
      - Hiện tượng các mùa hay sự thay đổi các thời kì nóng lạnh trong năm và hiện tượng ngày đêm dài, ngắn khác nhau
        
        Hiện tượng các mùa
        
        Từ 23-9 đến 21-3 năm sau nửa cầu Nam chúc về phía MT nên nhận nhiều nhiệt -> nửa cầu Nam nóng, nửa cầu Bắc lạnh
        ----> có sự luân phiên nóng lạnh với mỗi nửa cầu, không nơi nào có khí hậu khắc nghiệt
        
        Từ 21-3 đến 23-9 nửa cầu bắc trúc về phía mặt trời nên nhận được nhiều nhiệt nên nửa cầu bắc nóng còn nửa cầu nam lạnh
        
        Hiện tượng ngày đêm dài, ngắn khac nhau
        
        từ 21-3 đến 23-9, nửa cầu Bắc được chiếu sáng nhiều hơn nên có ngày dài hơn đêm, nửa cầu Nam có ngày ngắn đêm dài
        
        từ 23-9 đến 21-3 năm sau: ngược lại.
        
        Từng nơi có sự khác nhau
        
        Ở xích đạo: ngày = đêm, càng xa xích đạo ngày đêm so le càng lớn
        
        Từ 2 vòng cực đến 2 cực: ngày đêm dài hơn 24h
      - Năm lịch
        
        365 ngày, ngắn hơn năm thiên văn 1/4 ngày-> năm nhuận(năm chia hết cho 4, tháng 2 có 29 ngày)
        
        Có sự phân mùa
      - Các vành đai khí hậu (các đới khí hậu)
      - Một số hệ quả liên quan trực tiếp đến con người và tự nhiên: sóng chiều và là cơ sở để xây dựng âm lịch
  - - - Một số khái niệm về các dạng địa hình
        
        Cao nguyên
        
        Những bộ phận rộng lớn của lục địa nhô cao hơn so với các khu vực xung quanh
        
        Bị chia cắt sâu mạnh nhưng chia cắt ngang tương đối yếu
        
        Sơn nguyên
        
        Những khu vực rộng lớn bao gồm các dãy núi, cao nguyên, khối núi
        
        Bị chia cắt không chỉ bởi thung lũng mà còn bởi cả các lòng chảo rộng và phẳng
        
        Miền núi
        
        Là những phần nhô lên rất cao so với mực nước biển hay độ cao của các đồng bằng lân cận
        
        có mức độ chia cắt cao và chia cắt sâu rất lớn
        
        Đồng bằng
        
        Những khu vực rộng lớn của lục địa
        
        bao gồm những khoảng rộng phẳng có nguồn gốc phát sinh và cấu tạo đia chất khác nhau
        
        Trung du
        
        Là khu vưc mang tính chất chuyển tiếp giữa đồng bằng và miền núi
        
        Khu vực gồm nhiều đồi núi thấp được ngăn cách bởi các thung lũng rộng
      - Các đại dương
        
        Đại Tây Dương ( 93,4 triệu km^2)
        
        Ấn Độ Dương (74,9 triệu km^2)
        
        Thái Bình Dương ( 179,6 triệu km^2) là đại dương nóng nhất
        
        Bắc Băng Dương (13,1 triệu km^2) là đại dương lạnh nhất
      - Các lục địa
        
        lục địa Bắc Mĩ (20,3 km^2)
        
        Lục địa Nam Mĩ(18,1triệu km^2)
        
        Lục địa Á-Âu( 50,7 triệu km^2)
        
        Lục địa Nam Cực (13,9 triệu km^2)
        
        Lục địa Phi(29,2triệu km^2)
        
        lục địa Ô- xtray -li-a (7,6 triệu km^2 )
        
        Các đảo ven lục địa (9,2 triệu km^2)
      - Sông
        
        Nước chảy thường xuyên dưới tác dụng của trọng lực
        
        là những dải trũng dốc một chiều
    - - Thời tiết và khí hậu
        
        Đặc điểm của thời tiết được biểu hiện bởi các trị số của nhiệt độ không khí,mây,mưa,gió..
        
        Khí hậu là chế độ nhiều năm của điều kiện khí quyển hay chế độ nhiều năm của thời tiết
        
        Thời tiết là trạng thái khí quyển một nơi nào đó trong một khoảng thời gian nhất định
      - Các đới khí hậu và các kiệu khí hậu
        
        Các kiểu khí hậu
        
        Á nhiệt đới là đới khô nóng
        
        Nhiệt độ tháng nóng nhất lớn hơn 20 độ C
        
        Lượng mưa năm tính bằng xentimet không quá 2(T+ 7)
        
        Ôn đới
        
        Tháng lạnh nhất thấp hơn 18 độ c nhưng lớn hơn -3 độ c
        
        Lượng mưa năm khi lớn nhất lớn hơn 2 (T+14), mùa đông nhỏ hơn 2T
        
        Nhiệt đới ẩm
        
        Nhiệt độ tháng lạnh nhất không thấp hơn 18 độ C
        
        Lượng mưa năm không ít hơn 750mm
        
        Hàn đới
        
        Nhiệt độ trung bình tháng ấm nhất cao hơn 10độ C, tháng lạnh nhất nhỏ hơn -3 độ C
        
        Mùa đông tuyết phủ liên tục
        
        Cực đới
        
        Là đới băng tuyết
        
        Nhiệt độ của tháng ấm nhất cũng thấp hơn 10 độ c
        
        Các đới khí hậu
        
        Đới ôn đới
        
        Á nhiệt đới
        
        Đới ôn đới
        
        Đới hàn đới
        
        Đới á cực
        
        Cực
        
        Đới nhiệt đới
        
        Đới khí hậu á xích đạo
        
        Đới khí hậu nhiệt đới
        
        Đới khí hậu xích đạo
      - Thành phần của không khí
        
        Tỉ lệ phần trăm của các chất khí thay đổi theo chiều ngang cũng như chiều cao của khí quyển
        
        Khí cacbnic và khí ozon phân bố không đều và không ôn định do nguồn gốc phát sinh của chúng
        
        Cấu tạo bởi hai chất khí chính là nito( 78% ) và oxi (21%) và một số chất khí khác(1%)
        
        Không khí khô và trong sạch không có mầu sắc, không mùi và không vị
      - Cấu trúc
        
        Tầng bình lưu
        
        Tầng này nằm trên giới hạn trên của tầng đối lưu lên đến độ cao 80km
        
        Tầng này có thể chia làm hai phần
        
        Tầng bình lưu ( lên đến độ cao 50-60 km)
        
        Chuyển động của không khí theo chiều thẳng đứng yếu hẳn
        
        Nhiệt độ tăng theo chiều cao
        
        Chuyển động không khí theo chiều ngang chiếm ưu thế
        
        Tầng giữa
        
        Ở độ cao 80km áp suất khí quyển chỉ còn 200 lần nhỏ hơn áp suất ở mặt đất
        
        Có nhiệt độ giảm theo độ cao
        
        Các tầng cao của khí quyển
        
        Tầng khuyech tán
        
        tầng ion
        
        Tầng đối lưu
        
        80% không khí trong khí quyển tập trung ở tầng đối lưu
        
        Đặc điểm nổi bật ở tầng đối lưu
        
        không khí di chuyển mạnh theo chiều thẳng đứng
        
        Nhiệt độ giảm theo chiều cao ( 0,6 độ c/ 100m)
        
        Bề dày của tầng đối lưu không đồng nhất
        
        Có ý nghĩa quyết định đến thời tiết và khí hậu diễn ra trên bề mặt trái đất