Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
2.Kafli - Réttarheimildir (Réttarhæð réttarheimilda (Sett lög (Uppruni…
2.Kafli - Réttarheimildir
Skilgreining réttarheimildar
,,Réttarheimildir eru þau viðmið - gögn, sú háttsemi, þær hugmyndir og hvaðeina annað - sem almennt er viðurkennt að nota skuli eða nota megi til rökstuðnings þegar réttarreglu er slegið fastri eða hún mótuð almennt eða í ákveðnu tilviki."
Gögn, háttsemi, hugmyndir eða annað sem notað er sem grundvöllur réttarreglu
Nota skal eða nota má?
Réttarreglu slegið fastri
Réttarregla mótuð
Mótuð almennt
Mótuð í ákveðnu tilviki
Notkun réttarheimilda og áhrif
Sjónarhorn dómara
Leitað til réttarheimilda til að finna niðurstöðu
Er tiltekin réttarheimild bindandi fyrir dómara?
Er röð réttarheimilda bindandi fyrir dómara?
Réttarhæð réttarheimilda
Sett lög
Dómari ber að líta fyrst til settra laga
Almenn lög
Stjórnvaldsfyrirmæli
Lýðræðislegt umboð Alþingis til reglusetningar
Dómari er starfsmaður réttarins, ekki rétturinn sjálfur
Hafa ekki sams konar lýðræðislegt umboð til reglusetningar
Uppruni settra laga af ýmsum toga
Almenn viðhorf í þjóðfélaginu hverju sinni
Hagsmunir þjóðfélagsins á hverjum tíma
Pólitísk viðhorf
Má setja lög um hvað sem er?
Tvö sjónarmið um það hvort Alþingi geti sett lög um hvað sem er
Almenn lög mega ekki fara í bága við stjórnarskrá
Löggjöf verður að hafa vitrænan tilgang, löggjöfin má aldrei ganga lengra en þarf
Stjórnarskrá setur almennum lögum takmörk
Tilvik sem settar lagareglur taka ekki til?
Leitað annarra réttarheimilda
Gert á ákveðinn hátt og í ákveðni röð, aðferðafræði beitt
Réttarvenja
Ef til staðar er venja um tilvik er almennt ætlast til þess að dæmt sé í samræmi við þá venju, að því gefnu að sett lög nái ekki til tilviksins
Ákveðnar kröfur sem venja þarf að uppfylla til að teljast gild réttarheimild
Löghelga venju
Aldur, stöðugleiki, útbreiðsla o.fl.
Fleiri sett lög, sjaldnar stuðst við venju
Lögjöfnun
Ef engin lög og engin venja á við um tilvik er lögjöfnun beitt
Ef skilyrði beitingar hennar eru til staðar
Jafna saman tilvikum sem eru lögfest og ólögfest
,,Þegar lagareglu er beitt um ólögákveðið tilfelli, sem samsvarar efnislega til þeirra, sem rúmast innan lagareglunnar."
Lögjöfnun eða rýmkandi lögskýring?
Lögjöfnun er beitt þegar löggjafinn hefur ákveðið að láta lagareglu ekki ná til tilviks, en eðlisrök engu að síður fyrir því að láta lagaregluna ná til hins ólögákveðna tilviks
Meginreglur laga
Lagarsjónarmiðum beitt sem ráða má af löggjafarstefnu almennt, þótt ekki séu til lög um það tilvik sem er til úrlausnar
Bindandi réttarheimild fyrir dómara
Misjafnar meginreglur á misjöfnum sviðum
Eðli máls
Um tilvik finnast ekki sett lög, skilyrði ekki fyrir beitingu lögjöfnunar og meginreglur ekki ráðnar af lögum - þá er litið til eðli máls
Regla lesin úr eðli málsins sem fallast má á sem réttarreglu
Fordæmi
Staða fordæmis sem réttarheimildar
Réttarheimild sem leidd er af öðrum réttarheimildum
Staðfesting dómstóls á tilvist annarrar réttarheimildar