Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

biologie hoofdstuk 26 (Hoofdstuk 26: Evolutie (26.2 (26.2 (26.2.1…

- - - - 26.2.1 Prokaryoten en eukaryoten
        
        26.2.1 Prokaryoten en eukaryoten
        
        eukaryoten: ze bezitten een kern waarin het DNA ligt, afgesloten van de rest van het cytoplasma (eu = goed, ze hebben een 'goede' kern). Eukaryoten bezitten organellen en zijn altijd aeroob (met zuurstof).
        
        Eukaryoten hebben niet alleen DNA in de kern DNA, maar ook in de mitochondriën en (bij planten) in de chloroplasten. Dit verschijnsel bracht Lynn Margulis omstreeks 1969 op de gedachte dat eukaryoten ontstaan zouden kunnen zijn door endosymbiose van verschillende soorten prokaryoten.
        
        Bacteriën worden prokaryoten genoemd, omdat ze geen kern hebben en eerder ontstonden dan cellen met kern (pro = voor, karyon = kern).
  - - - 26.4.3 Neo-darwinistische evolutietheorie
        
        26.4.3 Neo-darwinistische evolutietheorie
        
        Mutaties zijn verantwoordelijk voor genetische variatie in een populatie. Bij een mutatie treedt een verandering van het DNA op.
        
        Een populatie is ‘gezond’ wanneer er sprake is van voldoende genetische variatie tussen de verschillende individuen.
        
        Het proces waarbij de beste kanshebbers uitgeselecteerd worden, heet (sinds Darwin) natuurlijke selectie.
      - 26.4
        
        26.4.2 Natuurlijke selectie
        
        26.4.2 Natuurlijke selectie
        
        kunstmatige selectie ; selectie door de mens met als doel het verkrijgen van de meest gewenste eigenschappen.
        
        natuurlijke selectie; selecite in een natuurlijke populatie als gevolg van milieu factoren.
      - 26.4.6 Soortvorming: allopatrisch of sympatrisch
        
        26.4.6 Soortvorming: allopatrisch of sympatrisch
        
        Het meest beschreven mechanisme van soortvorming is de allopatrische soortvorming: de populatie wordt in tweeën gesplitst door een verandering in het leefgebied
        
        Een tweede mechanisme van soortvorming is de sympatrische soortvorming. Hierbij ontstaan nieuwe soorten binnen hetzelfde leefgebied. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als een dier een afwijkende voedselvoorkeur ontwikkelt.
      - 26.4.7 Eilandevolutie
        
        26.4.7 Eilandevolutie
        
        In de zogenoemde eilandtheorie kan de biodiversiteit op eilanden uitgedrukt worden in een formule: S = I + s - E
        Hierin is:
        
        • S = het aantal soorten op het eiland
        
        • I = immigratie
        
        • s = soortvorming op het eiland (door evolutie)
        
        • E = extinctie (uitsterving)
  - - - 26.5.4 Homologe en analoge organen
        
        26.5.4 Homologe en analoge organen
        
        homologe organen : organen die dezelfde evolutionaire oorsprong hebben, maar nu een verschillende vorm en functie hebben (bijvoorbeeld: graafpoot van een mol en voorvin van een dolfijn).
        
        Analoge organen: organen die op elkaar lijken door een zelfde aanpassing: de vleugels van een vogel en die van een vlinder dienen beide om te vliegen, maar zijn uit heel verschillende oervormen ontstaan.
  - - - 26.6 Populatiegenetica
        
        26.6 Populatiegenetica
        
        Organismen maken altijd deel uit van populaties. Terwijl de natuurlijke selectie op het niveau van het individu werkt - het overleeft of niet -, is het de populatie met haar totale genetische variatie die evolueert. Wanneer je de genetische samenstelling van een populatie kent, is het mogelijk voorspellingen te doen over de genetische samenstelling van toekomstige populaties en dus over de toekomst van de soort. In de populatiegenetica onderzoekt men de verdeling van de allelen in de genen van een populatie (zie ook paragraaf 7.4). Het totaal aan genen (met al hun allelen) is het 'genenreservoir', vaak aangeduid met de Engelse term ‘gene pool’. De frequentie waarmee de onderzochte allelen voorkomen, wordt aangegeven met de allelfrequentie. Per onderzoek wordt meestal gekeken naar de allelenverdeling van een enkel gen.
      - 26.6.1 Wet van Hardy-Weinberg, allelfrequenties in een populatie
        
        26.6.1 Wet van Hardy-Weinberg, allelfrequenties in een populatie
        
        wet van Hardy-Weinberg
        
        De allelfrequenties blijven gelijk als de kruisingen willekeurig zijn. Dat kan alleen wanneer:
        
        wanneer er geen selectie op één van de allelen plaatsvindt.
        
        wanneer er geen mutaties optreden;
        
        de populatie groot genoeg is, zodat het toeval de uitkomst niet beïnvloedt;
        
        uitleg: https://www.youtube.com/watch?v=403GPbFdQXQ
      - 26.6.2 Toepassing van de wet van Hardy-Weinberg
        
        26.6.2 Toepassing van de wet van Hardy-Weinberg
        
        De wet van Hardy-Weinberg gaat alleen op als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:
        
        er treedt geen natuurlijke selectie op.
        
        geslachtelijke voortplanting tussen individuen vindt ‘at random' plaats - dat wil zeggen, er is sprake van een niet-selectieve partnerkeuze;
        
        er vinden geen mutaties plaats;
        
        er vindt geen emigratie naar en/of immigratie van andere populaties plaats;
        
        de populatie is groot;
        
        Eigenlijk voldoet geen enkele natuurlijke populatie aan deze voorwaarden. En als aan één van deze voorwaarden niet voldaan wordt, dan verandert de allelfrequentie en is er sprake van evolutie op kleine schaal, ook wel micro-evolutie genaamd. Omgekeerd kan geredeneerd worden dat de volgende mechanismen verantwoordelijk zijn voor micro-evolutie en dus ook evolutie:
        
        kleine populaties;
        
        emigratie en immigratie;
        
        mutaties;
        
        selectieve partnerkeuze bij geslachtelijke voortplanting;
        
        natuurlijke selectie.
      - 26.6.3 Verandering in de allelfrequenties
        
        26.6.3 Verandering in de allelfrequenties
        
        Als een populatie niet geheel geïsoleerd is, vindt er uitwisseling van genetisch materiaal plaats. Dit verschijnsel wordt gene flow genoemd. Wanneer gene flow plaatsvindt met een naburige populatie, kunnen andere allelen in het systeem verschijnen. De allelfrequentie verandert hierdoor.
        
        Na enkele generaties kan een heel andere allelverdeling ontstaan. Dit verschijnsel wordt aangeduid met de term genetic drift. Het is dus een kwestie van zuiver toeval, selectie speelt geen enkele rol. Door genetic drift kunnen allelen zelfs helemaal verdwijnen
        
        Wanneer door een of andere oorzaak, bijvoorbeeld een bosbrand of een overstroming, een groot, willekeurig deel van een populatie verdwijnt, kan dit zorgen voor een snelle verandering in de genfrequenties: dit wordt het bottleneck effect
        
        Er zijn veel gevallen van genetic drift beschreven, waar enkele individuen elders gingen wonen, en geïsoleerd van de oorspronkelijke populatie een nieuwe populatie vormden. We spreken in deze situatie van het founder effect.