Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Hình thức dạy học (Các hình thức dạy học (Tham quan (Một số điểm lưu ý…
Hình thức dạy học
Các hình thức dạy học
Bài lên lớp
Cả lớp
Khái niệm
Dạy học cả lớp là HTTCDH mà đối tượng tiếp nhận kiến thức là toàn bộ học sinh trong lớp học. Theo HTTCDH này, hoạt động trong giờ học chủ yếu là GV, HS làm ít và tiếp nhận thông tin một cách thụ động.
Ưu điểm
GV dễ điều hành và quản lí lớp
GV dễ sử dụng các phương tiện dạy học hiện có để thực hiện dạy theo chương trình, hạn chế lệ thuộc vào môi trường xung quanh
Trong một thời gian ngắn, GV có thể truyền thụ được nhiều kiến thức.
Nhược điểm
GV làm việc nhiều, HS ít làm việc và nhận thức thụ động
HS phải quan sát, tiếp thu phần lớn kiến thức gián tiếp qua tranh, ảnh và ngôn ngữ, ít có điều kiện thực hành, vận dụng kiến thức.
HS cả lớp ít có điều kiện làm việc với các phương tiện học tập cá nhân để suy nghĩ, phát huy tính tích cực của bản thân trong học tập
Lưu ý
Không sử dụng HTTCDH này trong toàn bộ tiết học, chỉ nên sử dụng ở đầu, cuối tiết học hoặc trong các trường họp kiểm tra , đặt vấn đề vào bài mới, hướng dẫn học ở nhà, bổ sung và mở rộng kiến thức, giả thích hoặc minh họa, tổng kết bài học.
Bằng lời nói, câu hỏi hấp dẫn, GV phải đảm bảo sự thu hút của toàn bộ học sinh ở mọi vị trí trong lớp học
Cần kết hợp HTTCDH cả lớp với các HTTDH khác
Mặc dù là HTTCDH cả lớp, song GV cũng cần lưu ý đến những em HS cần được quan tâm để đảm bảo HS đều lĩnh hội được hết nội dung của bài.
Khi dạy học cả lớp, GV phải luôn đứng ở vị trí mà mọi HS trong lớp có thể nhìn thấy rõ nhất. Những hướng dẫn của GV phải rõ ràng, mạch lạc và đầy đủ thông tin.
Tác dụng
Giúp GV có điều kiện cung cấp lượng kiến thông tin nhiều hơn, đối tượng tiếp nhận thông tin là HS cũng lớn hơn, phù hợp với hình thức dạy học theo trường, lớp hiện nay.
Tạo điều kiện thuận lợi để GV truyền thụ thông tin một cách hệ thống, logic.
Cá nhân
Khái niệm
Là hình thức dạy học chú ý tới hoạt động của một cá thể học sinh
Tác dụng
Tâm lí hiện đại chỉ ra rằng, chỉ có hoạt động tích cực của cá nhân mới là cơ sở của sự hoàn thành toàn bộ nhân cách của học sinh.
Dạy học cá nhân giúp đỡ học sinh kém theo kịp chương trình học tập bằng cách gợi ý, tháo gỡ những khó khăn trong cách làm bài, đồng thời tạo điều kiện để học sinh giỏi học giỏi hơn bằng các gợi ý, hướng dẫn các bài tập nâng cao.
Dạy học cá nhân tạo ra sự bình đẳng cho mỗi học sinh để phát huy năng lực và sở trường của mình
Những điểm cần lưu ý
Khi dạy học giáo viên cần nói vừa đủ để hai người nghe, không ảnh hưởng đến học sinh khác và cần khuyến khích người học đóng góp ý kiến của mình
Thời gian hướng dẫn không nên kéo dài để có điều kiện dạy học cho số đông cả lớp
Cần có sự đóng góp của các tài liệu, phương tiện dạy học, đặc biệt là phiếu học tập
ưu điểm
Quan tâm sát sao đến từng học sinh
Tạo sự bình đẳng cho từng học sinh
Coi trọng cá thể hóa học tập
Nhược điểm
Gây mất chú ý trong lớp
Gây ảnh hưởng đến bài học
Không bao quát được lớp
Nhóm
Khái niệm
Dạy học cả nhóm là hình thức tổ chức dạy học hợp tác, qua đó HS được tổ chức để chia sẻ những hiểu biết của mình và đối chiếu sự hiểu biết của mình với bạn học. HTTCDH này khai thác trí tuệ của tập thể HS, đồng thời HS được rèn luyện thông qua hoạt động tập thể
Ưu điểm
HS dễ học hỏi lẫn nhau, từng em có thể bộc lộ ý kiến của mình và nghe ý kiến của người khác để cùng hoàn thành nhiệm vụ và hạn chế sự tiếp nhận thụ động từ GV, trên cơ sở đó, hiệu quả dạy học sẽ cao hơn.
Tạo điều kiện cho HS cách lắng nghe và lựa chọn thông tin từ bạn để có thể bổ sung vốn kiến thức, làm phong phú thêm sự hiểu biết của mình (thu thập thông tin)
HS phát huy vai trò trách nhiệm trong học tập , điều đó làm phát triển kỹ năng giao tiếp và tính cách của trẻ, gồm cả việc hợp tác, phối hợp với các bạn khác.
GV có điều kiện tập trung để quan sát, theo dõi hoạt động của từng học sinh, giúp các em giải quyết các khó khăn trong quá trình học tập khiến hiệu quả dạy, học được nâng cao
Tác dụng
Phát huy tính tích cực và tương tác của HS
HS được lôi cuốn vào các hoạt động học tập, tiếp thu kiến thức bằng chính khả năng của mình với sự tổ chức, hướng dẫn của GV
Nhược điểm
Không gian chật hẹp, lớp học dễ gây ồn, ảnh hưởng tới các lớp học khác.
Do thời gian hạn định của tiết học, nên tổ chức không hợp lí sẽ làm mất thời gian, bài dạy khó hoàn thành
Lưu ý
Khi dạy học theo nhóm, nên duy trì nhóm nhỏ từ 3-5 HS. Khi học tập theo nhóm HS tiếp nhận được nhiều ý kiến của bạn nhưng cũng có điều kiện để mỗi HS được thể hiện sự hiểu biết của bản thân mình.
Nên sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong các hoạt động học tập, lao động và vui chơi
GV cần linh hoạt trong việc chia nhóm (có thể theo số lượng, theo trình độ nhận thức, theo vị trí) sao cho vừa thuận tiện trong việc theo dõi tổ chức học tập theo nhóm, vừa giúp HS ở các trình độ học tập khác nhau có thể trao đổi với nhau.
Luôn thay đổi cách chia nhóm khiến các hoạt động hấp dẫn hơn, tránh sử dụng cách chia nhóm cố định.
Tham quan
Khái niệm
Tham quan là một hình thức tổ chức dạy học ngoài lớp giúp học sinh tìm hiểu những sự vật và hiện tượng có liên quan đến bài học trong chương trình
Tác dụng
Các buổi tham quan giúp học sinh thấy được sự vật, hiện tượng trong môi trường tự nhiên - xã hội phức tạp, đa dạng và phong phú hơn nhiều so với những điều đã được học trên lớp, từ đó mở rộng tầm nhìn, vốn hiểu biết của học sinh, gây hứng thú học tập.
Giúp HS hình thành những biểu tượng rõ ràng về thế giới xung quanh.
Vẻ đẹp TN gây xúc cảm với thiên nhiên, môi trường xung quanh nên dễ giáo dục tình cảm, thái độ đối với môi trường cho học sinh
Hình thành ở học sinh thói quen hợp tác, tương trợ lẫn nhau
Tạo điều kiện để học sinh bộc lộ cá tính, năng khiếu, sở trường. Trên cơ sở đó giáo viên có thể chỉnh lý lại cách dạy và giáo dục.
Một số điểm lưu ý
Tìm hiểu trước địa điểm, chọn thời gian và thời tiết thích hợp để việc đi lại của học sinh thuận lợi.
Dự kiến trước các tình huống không thuận lợi có thể xảy ra để có kế hoạch khắc phục.
Quy định về kỷ luật, an toàn trên đường đi và nơi đến tham quan
Phổ biến trước nhiệm vụ học tập cho cả lớp
Cuối đợt giáo viên tóm tắt kết quả tham quan (về nhận thức kỷ luật trật tự, an toàn, sĩ số).
Tổng kết tham quan có thể diễn ra dưới hình thức đàm thoại giữa giáo viên và học sinh. Đối với học sinh lớp 4,5 có thể cho học sinh viết thu hoạch dưới dạng trả lời câu hỏi.
Một số địa điểm có thể tổ chức tham quan đối với các môn học về tự nhiên và xã hội
Tham quan các cơ sở hành chính, y tế,kinh tế và văn hóa ở địa phương
Tham quan di tích lịch sử và các nhà bảo tàng( Bảo tàng lịch sử, Bảo tàng cách mạng, Bảo tàng Hồ Chí Minh, Bảo tàng dân tộc học...)
Tham quan các cơ sở sử dụng nguồn năng lượng phổ biến
Năng lượng điện: Nhà máy phát điện, các cơ sở sử dụng điện...
Năng lượng dòng nước: Nhà máy thủy điện
Năng lượng gió: Máy phát điện dùng sức gió
Tham quan rừng cây
Tham quan đồng ruộng và khu chăn nuôi
Tham quan các dạng địa hình phổ biến: núi, thung lũng,sông, suối, hồ, ao,đàm, đồng bằng, cao nguyên...
Nhược điểm
Giáo viên khó có thể quản lý tốt học sinh.
Môi trường có thể tác động đến kết quả học tập và sức khỏe của giáo viên và học sinh
Giáo viên tốn thời gian lên kế hoạch tổ chức, tìm địa điểm cũng như ý nghĩa giáo dục của chuyến đi tham quan muốn hướng đến học sinh
Cách tiến hành
Xác định mục đích tham quan
Lựa chọn đối tượng tham quan
Lập kế hoạch tham quan một cách chi tiết: Thời gian, địa điểm, phương tiện, nội dung, kết quả cần đạt, phương tiện, trang phục cần thiết,...
Tiến hành tham quan
Học sinh viết bài thu hoạch, báo cáo, thảo luận
Giáo viên nhận xét, tổng kết
Trải nghiệm
Khái niệm
một phạm trù bao hàm nhiều phương pháp trong đó người dạy khuyến khích người học tham gia trải nghiệm thực tế, sau đó phản ánh, tổng kết lại để tăng cường hiểu biết, phát triển kỹ năng, định hình các giá trị sống và phát triển tiềm năng bản thân, tiến tới đóng góp tích cực cho cộng đồng và xã hội
Nhược điểm
không được quy củ và có thể không thoải mái với những người dạy có phong cách mô phạm truyền thống.
đòi hỏi nhiều sự chuẩn bị hơn từ người dạy và có thể cần nhiều thời gian hơn để thực hiện với người học.
Thường là không có câu trả lời đơn thuần “đúng” cho các câu hỏi trong các bước thực hiện của phương pháp.
đòi hỏi sự kiên nhẫn và hướng dẫn của người dạy.
Cách tiến hành
Bước 1 – Trải nghiệm
Học sinh làm, thực hiện một hoạt động tuân theo các hướng dẫn cơ bản về an toàn, tổ chức hoặc quy định về thời gian, học sinh làm trước khi được chỉ dẫn cụ thể về cách làm.
Bước 2 – Chia sẻ
Học sinh chia sẻ lại các kết quả, các chú ý và những điều quan sát, cảm nhận được trong phần hoạt động đã thực hiện của mình. Học sinh học cách diễn đạt và mô tả lại rõ ràng nhất các kết quả của trải nghiệm và mối tương quan của chúng.
Bước 3 – Phân tích
Học sinh cùng thảo luận, nhìn lại cả quá trình trải nghiệm, phân tích và phản ánh lại. Học sinh sẽ liên hệ trải nghiệm với chủ đề của hoạt động và các kỹ năng sống học được.
Bước 4 – Tổng quát
Liên hệ những kết quả và điều học được từ trải nghiệm với các ví dụ trong cuộc sống thực tế. Bước này thúc đẩy học sinh suy nghĩ về việc có thể áp dụng những điều học được vào các tình huống khác như thế nào.
Bước 5 – Áp dụng
Học sinh sử dụng những kỹ năng, hiểu biết mới vào cuộc sống thực tế của mình. Học sinh trực tiếp áp dụng những điều học được vào tình huống tương tự hoặc các tình huống khác - thực hành.
Tác dụng
sử dụng tổng hợp các giác quan (nghe, nhìn, chạm, ngửi...) có thể tăng khả năng lưu giữ những điều đã học được lâu hơn.
tối đa hóa khả năng sáng tạo, tính năng động và thích ứng của người học.
Người học được trải qua quá trình khám phá kiến thức và tìm giải pháp từ đó giúp phát triển năng lực cá nhân và tăng cường sự tự tin.
Việc học trở nên thú vị hơn với người học và việc dạy trở nên thú vị hơn với người dạy.
Khi học sinh được chủ động tham gia tích cực vào quá trình học, các em sẽ có hứng thú và chú ý hơn đến những điều học được và ít gặp vấn đề về tuân thủ kỷ luật.
Học sinh có thể học các kỹ năng sống mà được sử dụng lặp đi lặp lại qua các bài tập, hoạt động
Ưu điểm
Tạo hứng thú
Tạo không khí học tập gần gũi
Lưu ý
Xác định nội dung của hoạt động nhận thức
Tìm hiểu thực trạng, thông tin, địa điểm
Xác định rõ phối hợp các phương pháp dạy học nào để đạt hiệu quả
Khái niệm
Hình thức tổ chức dạy học là sự biểu hiện bên ngoài của hoạt động phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên và học sinh được thực hiện trong một trật tự quy định và một số chế độ xác định