Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ประเพณีข้าวห่อกระเหรี่ยง :อำเภอหนองหญ้าปล้อง และอำเภอแก่งกระจาน…
ประเพณีข้าวห่อกระเหรี่ยง
:
อำเภอหนองหญ้าปล้อง และอำเภอแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบุรี
ประวัติประเพณีข้าวห่อกะเหรี่ยง
**ประเพณีข้าวห่อกะเหรี่ยง หรือประเพณีข้าวห่อเรียกขวัญของชาวกะเหรี่ยง หรือที่เรียกกันว่า “อั้งมีถ่อง” หรือประเพณีกินข้าวห่อ เป็นการประกอบพิธีกรรม สำหรับให้ลูกหลานได้กลับมาอยู่พร้อมหน้าพร้อมตากันในครอบครัว เดือนหล่าค่อก (เดือนเก้า) มีความหมายดังนี้ หล่า แปลว่า เดือน ค่อก แปลว่า ตะกวด หล่าค่อกคือเดือนตะกวด เป็นเดือนที่ตะกวดสัตว์เลื้อยคลานชอบอาศัยจอมปลวกและโพรงไม้ จะเริ่มจำศีลอดอาหาร เดือนเก้าคาบเกี่ยวระหว่างปลายเดือนกรกฎาคม ถึงต้นเดือนสิงหาคม เป็นช่วงที่ฝนตกชุก เกิดความเจ็บไข้ได้ป่วยโดยเฉพาะไข้มาเลเรีย ชาวกะเหรี่ยงเชื่อว่าเกิดจาการที่มีผู้กระทำผิดต่อกฎระเบียบ ข้อห้ามของบรรพบุรุษ หรือถูกผีป่า ผีน้ำ เจ้าที่เจ้าทาง เจ้าท่าเจ้าทุ่ง และวิญญาณที่เร่ร่อนมารบกวน เดือนเก้าเป็นช่วงเวลาที่ชาวไร่จะได้หยุดพักหายเหนื่อย จากงานในไร่ จุดประสงค์ของพิธีกรรมผูกแขนเรียกขวัญ ในเดือนเก้า เพื่อให้ลูกหลานอยู่สุขสบายปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ มีความสุขความเจริญ มีอายุมั่นขวัญยืน มีความรักสามัคคี เป็นประเพณีที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาเป็นเวลานานจนถึงปัจจุบันอำเภอแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบุรี นับว่าเป็นพื้นที่ที่มีชาวกะเหรี่ยงอาศัยอยู่มาก ชนเผ่านี้ยังยึดมั่นในขนบธรรมเนียมประเพณีดั้งเดิมและรักษาสืบทอดมาจนถึงปัจจุบันนี้ ประเพณีข้าวกะเหรี่ยงนี้เป็นประเพณีเกี่ยวกับการเรียกขวัญ หรือรับขวัญของบุคคลในครอบครัวที่ได้แยกย้ายกันไปทำมาหากินอยู่ที่อื่น นาน ๆ จึงจะกลับมาเยี่ยมญาติพี่น้องสักครั้งหนึ่ง โดยหัวหน้าหมู่บ้านจึงได้กำหนดถือเอาวันพระ เดือนเก้า ซึ่งเชื่อกันว่า เดือนเก้าเป็นเดือนที่ดีที่สุด เป็นเดือนแห่งโชคลาภ เป็นวันมาพบกัน โดยยึดเอาบ้านเกิดเมืองนอนของตนเป็นที่นัดพบกัน
วิธีทำข้าวห่อและน้ำจิ้ม
วิธีข้าวห่อ
นำข้าวเหนียวมาห่อด้วยใบผากหรือใบตองคล้ายรูปทรงกระบอก
จากนั้นนำตอกที่เตรียมไว้มามัดให้แน่นเสร็จแล้วนไข้าวเหนียวที่ห่อเสร็จแล้วไปต้มจนสุกหมดใช้เวลาในการต้มประมาณ 6-8 ชั่วโมง
น้ำจิ้ม
นำมะพร้าวมาขูดคั้นน้ำออก
แล้วนำมาเคี่ยวกับน้ำตาลปี๊บใส่น้ำเปล่าพอประมาณ เคี่ยวจนเหนียว ให้สีออกน้ำตาลแดงสวยงาม
การเรียกขวัญ
พิธีเรียกขวัญจะใช้ด้ายสีแดงผูกที่ข้อมือสมาชิกที่อยู่ในบ้านทุกคนจะทำ2ช่วงๆแรกจะทำก่อนพระอาทิตย์ขึ้นเรียกว่าพิธีเรียกขวัญ ช่วงที่2จะทำก่อนพระอาทิตย์ตกดินเรียกว่าผูกขวัญในพิธีกรรมจะมียอดข้าวห่อก็คือข้าวเหนียวห่อด้วยใบผากต้มจนสุก แต่ที่เรียกยอดข้าวห่อก็คือจะตัดไม้ไผ่แล้วแบ่งเป็นเส้นเล็กๆเพื่อให้สามารถผูกได้แล้วนำแต่ละเส้นมาผูกห่อข้าวเหนียว ไม้ไผ่แต่ละอันจะแบ่งเป็นเส้นได้จำนวนมากเมื่อมีจำนวนมากเมื่อนำมามัดข้าวเหนียวทุกห่อก็จะกลายเป็นพวงเรียกว่ายอดข้าวห่อ และยังมีอ้อย9ชิ้นห้วย บุหรี่ หมาก นำทุกอย่างมาใส่ตะกร้า จุดเทียน1เล่มเพื่อบอกผีเรือน ผีปู่ย่าตายาย เมื่อทำพิธีเสร็จช่วงกลางวันจะกินข้าวห่อที่ทำกันไว้ พร้อมทั้งแจกจ่ายให้สมาชิกภายในหมู่บ้านได้รับประทาน ประเพณีกินข้าวห่อกระเหรี่ยงนิยมทำกันในช่วงเดือน9ไทยหรือเดือนสิงหาคมของทุกปี
อุปกรณ์การทำข้าวห่อกระเหรี่ยงและน้ำจิ้ม
อุปกรณ์ทำข้าวห่อ
1.ข้าวเหนียว
2.ใบผากหรือใบตอง
3.ตอกมัดข้าวห่อ
อุปกรณ์ทำน้ำจิ้ม
2.น้ำตาลปี๊บ
3.น้ำเปล่า
1.มะพร้าว
