Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 6 การใช่กระบวนการพยาบาลในการดูแลมารดาและทารกที่มีความผิดปกติของปัจจั…
บทที่ 6 การใช่กระบวนการพยาบาลในการดูแลมารดาและทารกที่มีความผิดปกติของปัจจัยการคลอด
ความหมายของการคลอดยาก
การคลอดติดขัด (obstructed labor)
การคลอดที่ไม่สามารถดำเนินได้ตามปกติและจำเป็นต้องได้รับการแก้ไข
การคลอดที่ผิดปกติ (abnormal labor)
การคลอดที่มีความก้าวหน้าของการเจ็บครรภ์ตลอดไม่เป็นไปตามกราฟการคลอด (Friedman curve)
การคลอดเนิ่นนาน (prolonged labor)
การคลอดยากที่มีการเจ็บครรภ์คลอดนานเกินกว่า 24 ชม.
ประเภคของการคลอด
ความผิดปกติของการคลอดในระยะ latent phase ทำให้มีระยะ latent phase ยาวนาน
ครรภ์แรก > 20 hr
ครรภ์หลัง > 14 hr
ปากมดลูกเปิดขยายช้ากว่าปกติหรือมีส่วนนำเคลื่อนต่ำลงช้ากว่าปกติในระยะ active phase
protracted active phase dilatation
ครรภ์หลัง ช้ากว่า 1.5 cm/hr
ครรภ์แรก ช้ากว่า 1.2 cm/hr
prolonged descent
ครรภ์หลัง ช้ากว่า 2 cm/hr
ครรภ์แรก ช้ากว่า 1 cm/hr
ความผิดปกติของการคลอดเนื่องจากการหยุดชะงักในระยะปากมดลูกเร็ว (active phase)
secondary arrest of dilation
ในระยะ active phase ปากมดลูกไม่ขยายนานเกินกว่า 2 ชม.
arrest of descent
ส่วนนำไม่เคลื่อนต่ำลง
ครรภ์แรก > 2 hr
ครรภ์หลัง >1 hr
prolonged deceleration phase
ระยะ deceleration phase นานเกิน 3ชม.ในครรภ์แรก 1ชม.ในครรภ์หลัง
failure of descent
ระยะ deceleration phase ส่วนนำไม่เคลื่อนต่ำลงมากกว่าระดับ ischial spine
CPD
สาเหตุ
ความผิดปกติของแรงหดรัดตัวของมดลูก (power)
ช่องทางคลอด (passage)
สิ่งที่คลอดออกมา (passenger)
สุขภาพจิตของผู้คลอด (psychological condition)
สุขภาพร่างกายของผู้คลอด (physical condition)
ท่าของผ฿ชู้คลอด (position of mother)
ปัจจัยอื่นๆ ที่ก่อให้เกิดการคลอดยากผิดปกติ
การคลอดยากจากความผิดปกติของแรง (abnormality of power)
มดลูกหดรัดตัวมากกว่าปกติ (hypertonic uterine dysfunction)
มดลูกหดรัดตัวไม่คลาย (tetanic contraction)
แข็งตัวมากแทบไม่มีระยะพัก หดรัดนานมากกว่า 30 วินาที ระยะห่าง < 30 วินาที ตรวจพบ Bandl's ring
สาเหตุ
การคลอดติดขัด เนื่องจาก มีภาวะ CPD หรือทารกอยู่ในท่าผิดปกติ ทำให้มดลูกหดรัดตัวย่อยและแรงเพื่อผลักดันทารกออกมา
รกลอกตัวก่อนกำหนด
ผลต่อการคลอด
ส่วนใหญุ่ต้องผ่าตัด เพราะถ้าปล่อยไว้อาจมดลูกแตก
ผลต่อผู้คลอดและทารก
เจ็บครรภ์มากกว่าปกติ เจ็บคลอด อ่อนเพลีย อาจขาดน้ำ ทารกเสี่ยงขาด O2
การพยาบาล
จัดท่านอนตะแคงซ้าย
หยุดยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก
เฝ้าระวัง fetal distress โดยฟัง FHS ทุก 5-10 min
ให้ยาแก้ปวด
สังเกตอาการเตือนมดลูกแตก ได้แก่ ผู้คลอดเจ็บปวดมากเกิด Bandl's ring ให้เตรียมผ่าคลอด และรายงานแพทย์
มดลูกหดรัดตัวเป็นวงแหวนบนรอยคอดของทารก (Constriction ring)
กล้ามเนื้อมดลูกชนิดวงกลม circular muscle หดไม่คลายเฉพาะที่ หดรัดแรงและไม่สม่ำเสมอ
สาเหตุ
ได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
ภายหลังการคลอดทารกแฝดคนแรก
น้ำคร่ำน้อย ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด
ภายหลังการทำหัตถการ เช่น การหมุนกลับท่าทารกในครรภ์
ผลต่อการคลอด
วงแหวนดึงรั้งไม่ให้ทารกเคลื่อนต่ำลงมา -> เกิดการคลอดติดขัด -> ผ่าตัดคลอด
ผลต่อผู้คลอดและทารก
เจ็บครรภ์มากๆ
การคลอดติดขัด
ถ้าวงแหวนเกิดระยะที่ 3 ของการคลอด - มดลูกปิด - รกค้าง
การพยาบาล
ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก
หยุดยากระตุ้น
จัดท่านอนตะแคงซ้ายและให้ O2
ให้ยาแก้ปวด
ปากมดลูกไม่เปิดให้ผ่าคลอด
ให้สารน้ำตามแผนการรักษา
มดลูกหดรัดตัวไม่ประสานกัน(Uncoordinated contraction)
การที่มดลูกหดรัดตัวถี่และแรง แต่ไม่สม่ำเสมอ ไม่มีประสิทธิภาพ หดรัดบริเวณตอนกลางหรือตอนล่าง แรงดันน้ำคร่ำ >60 mmHg ระยะพัก >15 mmHg หรืออาจถึง 85mmHg
สาเหตุ
มักพบในผู้คลอดที่มีความวิตกกังวลสูง
ผู้คลอดในครรภ์แรก
ผู้คลอดอายุมาก
CPD
ผลต่อการคลอด
ปากมดลูกเปิดช้า เกิดการคลอดยาวนาน
ผลต่อผู้คลอดและทารก
อ่อนเพลียมาก อาจมีภาวะขาดน้ำ เลือดเป็นกรด
ทารกมีโอกาสเกิดภาวะขาด O2 สูง
เจ้บคครภ์มากกว่าปกติ เจ็บแม้มดลูกคลายตัว
การพยาบาล
ดูแลให้ได้รับยาแก้ปวด
ดูแลให้พักผ่อน
จัดให้ผู็คลอดท่านอนตะแคง
ดูแลให้ได้รับสารน้ำสารอาหารอย่างเพียงพอ
ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก
เฝ้าระวังภาวะ fetal distress โดยฟัง FHS
มดลูกหดรัดตัวน้อยกว่าปกติ (hypotonic uterine dysfunction)
สาเหตุ
เชิงกรานแคบ
ทารกอยู่ในท่าผิดปกติ
ทารกตัวเล็ก
มดลูกขยายมากกว่าปกติ
ครรภ์แฝด
ทารกตัวโต
มดลูกมีเนื้องอก
กระเพาะปัสสาวะเต็ม
การดูแลรักษา
ให้ oxytocin ได้ผลดี ถ้าไม่มีควมผิดปกติของเชิงกราน
ผลต่อผู้คลอดและทารก
เหน็ดเหนื่อยและหมดแรง ถ้าได้รับสารน้ำไม่เพียงพออาจเกิดภาวะขาดน้ำ
มีโอกาสตกเลือดเนื่องจากมดลูกหดรัดตัวไม่ดีซึ่งเกิดต่อเนื่องไปจนถึงระยะหลังคลอด
การพยาบาล
กระตุ้นให้ถ่ายปัสสาวะ ถ้าปัสสาวะเต็มและถ่ายเองไม่ได้ภายใน 2-4 ชม. ต้องสวนปัสสาวะให้
ประเมินการหดรัดตัวของมดลูกในระยะ active phase
ดูแลให้ผู้คลอดได้รับสารน้ำและสารอาหารอย่างเพียงพอ
เฝ้าระวังภาวะตกเลือดหลังคลอด
ถ้าปากมดลูกยังเปิดไม่หมด ถุงน้ำคร่ำยังไม่แตก ให้ลุกเดิน หรือนอนตะแคงศีรษะสูง
ถ้าการคลอดเข้าสู่ระยะ active phase แน่นอน ส่วนนำเข้าสู่ช่องเชิงกรานแล้วให้เจาะถุงน้ำร่วมกับให้ oxytocin
ผลต่อการคลอด
เกิดการคลอดยากในระยะที่ 1 และ 2