Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Vật chất và năng lượng vật chất và năng lượng (Vật chất (Một số vật liệu…

- - - - Năng lượng điện được sản xuất trong các nhà máy phát điện và sau đó truyền qua dây đồng tùy vào khoảng cách dài ngắn để sử dụng điện triệt để
      - năng lượng điện là sự biến đổi từ các dạng năng lượng khác như hóa năng, cơ năng, năng lượng mặt trời, năng lượng hóa thạch
      - Vai trò
        
        Sản xuất: điện năng cung cấp nguồn điện cho các máy, thiết bị,.. góp phần tự động hóa, tăng năng suất lao động, giảm nhẹ sức lao động con người
        
        Đời sống: năng lượng điện sử dụng để vận hành các đồ dùng, thiết bị điện giúp cuộc sống của con người đầy đủ tiện nghi, văn minh, hiện đại hơn
    - - Phản ứng phân hạch - Phản ứng dây truyền
        
        Phản ứng phân hạch là quá trình vật lí hạt nhân và hóa học hạt nhân mà trong đó hạt nhân nguyên tử bị phân chia thành hai hoặc nhiều hạt nhân nhỏ hơn và vài sản phẩm phụ khác
        
        Năng lượng do các phản ứng phân hạch sinh ra lớn gấp hàng triệu lần năng lượng tự do có trong một khối lượng nhiên liệu tương đương
      - Phản ứng nhiệt hạch và năng lượng nhiệt hạch
        
        Là quá trình hai hạt nhân hợp lại với nhau để tạo thành một hạt nhân mới nặng hơn
        
        năng lượng nhiệt hạch lớn hơn năng lượng hạt nhân nhiều lần. Tu nhiên phản ứng kết hợp này rất khó xảy ra vì phải nâng nhiệt độ lên tới 50 - 100 triệu độ mới duy trì được phản ứng
      - Nhược điểm khi sử dụng năng lượng hạt nhân
        
        Không thể tái tạo và chi phí xây dựng khổng lồ
        
        Phát triển vũ khí hạt nhân nguy hiểm cho thế giới
        
        Gây ra bức xạ và các chất thải ra môi trường
    - - Năng lượng sẵn có dùng để đun nấu trong sinh hoạt ở các vùng nông thôn, đễ kiếm, rẻ tiền và được sử dụng rộng rãi từ lâu đời
        
        Rơm
        
        Củi
      - Năng lượng hóa thạch dùng trong các nhà máy nhiệt điện, trong các lò cao luyện gang thép
        
        Than đá, than cốc
        
        Dầu mỏ, khí hóa lỏng chạy trong xe máy, ôtô
      - Chất đốt gây ô nhiễm môi trường vì khi cháy sinh ra khí cacbonic và nhiều loại khí khác, chất độc khác làm ô nhiễm môi trường
  - - - Năng lượng gió là động năng của không khí di chuyển trong bầu khí quyển Trái Đất
      - Là nguồn năng lượng vô tận mà từ lâu con người đã sử dụng trong đời sống. Các động cơ gió dùng để bơm nước, phát điện,...
    - - Vai Trò
        
        năng lượng nước chảy trên các dòng sông, suối làm quay bánh xe đưa nước lên cao phục vụ trồng trọt và sinh hoạt
        
        sử dụng năng lượng của dòng nước chảy từ các đập làm quay tuabin kéo máy phát điện, sản xuất ra điện năng phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Có nhiều nhà máy thủy điện như: Hòa Bình, Trị An, Y-a-li,...
        
        Con người từ xưa đã biết vận dụng sức chảy của nước để đưa các vật dụng đến nơi khác theo dòng
      - Năng lượng nước chảy là năng lượng nhận được từ lực hoặc năng lượng của dòng nước, dùng để sử dụng vào mục đích có lợi
    - - Là nguồn năng lượng không gây ô nhiễm môi trường
      - Dùng để sưởi ấm, phơi sấy đồ dùng, thức ăn. Được áp dụng vào thiết bị đun nước nóng,
      - Là nguồn năng lượng hầu như vô tận, là nguồn năng lượng của tương lai
      - năng lượng mặt trời là năng lượng của dòng bức xạ điện từ xuất phát từ mặt trời cộng với một phần nhỏ năng lượng của các hạt hạ nguyên tử khác phóng ra từ ngôi sao này
    - - thủy triều là hiện tượng mực nước ở ven biển, cửa sông lên xuống theo quy luật xác định với chu kì 24h52ph. Chu kì bằng đúng khoảng thời gian giữa 2 lần liên tiếp Mặt Trăng qua kinh tuyến trên cả mỗi nơi. Nguyên nhân trước hết do lực hấp dẫn của Mặt Trăng
      - Năng lượng thủy triều là một dạng của thủy năng có thể chuyển đổi năng lượng thu được từ thủy triều thành các năng lượng có ích khác, chủ yếu là điện
- - - - Nguồn sáng là vật tự phát ra ánh sáng: Mặt trời, ngọn nến đang cháy, đèn điện
      - Có bản chất là sóng điện từ. Mang tính chất hạt
      - Ánh sáng nhìn thấy có bước sóng nằm trong khoảng 0,4 đến 0,7 micromet
      - Sắp xếp theo thứ tự bước sóng tăng dần, sóng điện từ có các loại sau: tia gamma, tia Rơn ghen, tia tử ngoại, ánh sáng nhìn thấy, tia hồng ngoại, sóng vô tuyến điện
    - - Định luật phản xạ
        
        Tia phản xạ nằm trong mặt phẳng tới và góc phản xa bằng góc tới
      - Định luật khúc xạ
        
        Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới và tỉ số giữa sin góc tới và sin của góc khúc xạ là một đại lượng không đổi đối với 2 môi trường đã cho trước
      - Định luật truyền thẳng
        
        Trong một môi trường trong suốt, ánh sáng truyền theo đường thẳng
    - - Giúp động vật tổng hợp nên chất sống
      - Giúp con người và động vật nhìn thấy mọi thứ xung quanh
      - gây ra các phản ứng quang hóa, hiện tượng quang điện và các hiện tượng khác được ứng dụng trong khoa học và kĩ thuật
        
        Phản ứng quang hóa
        
        Là các phản ứng chỉ xảy ra dưới tác dụng của ánh sáng
        
        Khi hấp thụ một photon tử ngoại, phân tử CO2 bị phân tích thành CO và giải phóng O2
        
        Hiện tượng quang điện
        
        Ứng dụng hiện tượng này để chế tạo pin quang điện
        
        Là sự giải phóng các electron ra khỏi bề mặt kim loại
  - - - Tai con người cảm thụ dao động âm có tần số từ 16 Hz đến khoảng 20000Hz
      - Sóng âm truyền được trong chất khí, chất lỏng và chất rắn với vận tốc khác nhau (không truyền được trong chân không)
      - Do các vật dao động (rung động) phát ra sóng âm
      - Những vật liệu như bông, nhung, xốp truyền âm kém
  - - - Ngăn chặn những độc hại của tia tử ngoại, những tia phóng xạ từ vũ trụ đến Trái Đất nhưng lại cho ánh sáng nhìn thấy, tia hồng ngại và sóng vô tuyến đi vào trái đất
      - Giữ nhiệt độ ổn định, cung cấp oxi, khí cacbonic, hợp chất chứa nito, hơi nước,...cho sự sống con người, động vật và thực vật
      - Có tác dụng duy trì và bảo vệ sự sống trên Trái Đất
    - - Nitơ
        
        Trạng thái tự nhiên
        
        Nito tự do chiếm 78,16% thể tích không khí
        
        Ở trạng thái liên kết, nito có trong NaNO3 (diêm tiêu)
        
        Nito trong đất dạng muối, tham gia cấu tạo các hợp chất dưới dạng phân đạm cung cấp cho đất để nuôi cây trồng
        
        Tính chất cơ bản
        
        Ít tan trong nước, không cháy và không duy trì sự cháy
        
        Là chất khí không màu, không mùi, không vị, hóa lỏng ở -195,8 độC, hóa rắn ở nhiệt độ -209,86 độC
        
        Ở nhiệt độ thường, Nito là một khí rất trơ. Ở nhiệt độ cao, tính hoạt động hóa học của nito tăng lên đáng kể. Ở nhiệt độ hồ quang điện, nito kết hợp được với oxi. Ở nhiệt độ cao, nito kết hợp với một số kim loại và một số ít hợp chất
        
        Khi có chất xúc tác, nito tác dụng với hidro ở nhiệt độ và áp suất cao
      - Hiđrô
        
        trạng thái tự nhiên
        
        Trong vỏ Trái Đất chiếm 1% về khối lượng và 17% về tổng só nguyên tử
        
        Là nguyên tử nhẹ nhất
        
        Có trong thành phần của nước (khoảng 11% về khối lượng), trong thành phần nhiều khoáng chất đá, trong tất cả các hợp chất hữu cơ. Có một lượng nhỏ hidro (khoảng 0,00005) ở trạng thái tự do trong tầng cao của khí quyển và một số khí đốt thiên nhiên
        
        tính chất cơ bản
        
        có 3 đồng vị: proti (99,98%), doteri, triti
        
        Ở nhiệt độ thường, kém hoạt động về mặt hóa học. Ở nhiệt độ cao, tan tốt trong nhiều kim loại. Hidro tương tác hầu hết với các nguyên tố phi kim
        
        Vì có khối lượng phân tử nhỏ nên Hidro dễ khuyếch tán qua màng xốp, kim loại đốt nóng, có độ dẫn nhiệt lớn hơn không khí
        
        Oxi, Hidro, Clo tạo thành hỗn hợp nổ
        
        Ở điều kiện thường, là chất khí không màu, không mùi, nhẹ hơn không khí 14,5 lần, ít tan trong nước, hóa lỏng ở -253 độC và áp suất khí quyển, hóa rắn ở -259 độC
        
        Hidro nguyên tử hoạt động Hidro phân tử
        
        Tồn tại dưới dạng phân tử H2, gồm hai nguyên tử
      - Oxi
        
        Tính chất cơ bản
        
        Ở điều kiện thường, oxi là chất khí không màu, không mùi, ít tan trong nước và trong các dung môi khác. Ở áp suất khí quyển, oxi hóa lỏng ở -183 độC, hóa rắn ở -219 độC. Ở trạng thái rắn và lỏng có màu xanh da trời. Nặng hơn không khí, ở điều kiệng thường, 1lit oxi nặng 1,
        
        oxi nguyên tử hoạt động mạnh hơn oxi phân tử (hai dạng oxi (O2) và ozon (O3) ) => tẩy trắng những vật liệu khác nhau (dễ phá hủy màu của các chất hữu cơ)
        
        oxi tác dụng với tất cả các phi lkim (trừ Halogen) tạo thành oxit axit hoặc axit không tạo muối
        
        oxi tác dụng với tất cả các kim loại (trừ một số kim loại quý) tạo thành các ôxit
        
        được sử dụng rộng rãi trong kĩ thuật. Dùng tăng cường quá trình oxi hóa trong công nghiệp hóa học và công nghiệp luyện kim. Oxi tinh khiết được dùng trong y học, trong bình dưỡng khí...
        
        Trạng thái tự nhiên
        
        Ôxi là nguyên tố phổ biến nhất cấu tạo nên vỏ Trái Đất
        
        Không có oxi thì con người và động vật không thể sống được và không có sự cháy
        
        Trong khí quyển Oxi chiếm khoảng 23% về khối lượng, trong nước chiếm 89%, trong các thành phần của nhiều chất hữu cơ có nguồn gốc thực vật và động vật
      - Cacbonic
        
        Rất bền với nhiệt, ở nhiệt độ cao mới phân hủy
        
        Không màu, có mùi và vị hơi chua, dễ hóa lỏng và dễ hóa rắn, dễ hòa tan trong nước
        
        Không cháy và không duy trì sự cháy
        
        Chiếm một lượng rất nhỏ trong khí quyển, nhưng là thành phần quan trọng đối với sự sống trên Trái Đất
        
        Dùng để chữa cháy, dùng để sản xuất sô-đa, ure...
        
        Khí CO2 trong khí quyển tăng lên là nguyên nhân chủ yếu gây ra hiệu ứng nhà kính
  - - - Quá trình sản xuất
        
        Đem nặn, ép khuôn rồi phơi khô
        
        Nung ở nhiệt độ khoảng 900 độC
        
        Gạch và ngói được làm từ đất sét loại thường trộn với một ít cát, nhào kĩ với nước
      - Gạch chịu nhiệt chịu được nhiệt độ ít nhất là 1600 độC. Gạch chịu nhiệt phổ biến nhất là gạch samot
    - - Dùng để sản xuất các lọ, bình, chum, vại...
      - Dùng trong gia đình, vật liệu xây dựng, bình chứa và các ống dẫn dùng trong xây dựng
      - Rất bền với hóa chất
      - Vật liệu cứng màu xám, vàng, nâu
      - Làm từ đất sét nung ở nhiệt độ 1200-1300 độC
    - - Gốm là những sản phẩm đất nung. Nguyên liệu chủ yếu để làm gốm là đất sét và cao lanh
      - Quá trình sản xuất
        
        Trộn đất sét hoặc cao lanh với nước làm thành một hỗn hợp nguyên liệu dẻo, tùy theo sản phẩm người ta tạo dáng cách nặn, ép và đúc, phơi khô rồi sấy, nung ở nhiệt độ cao, tráng men, trang trí và nung lại sau khi tráng men
        
        Để sản xuất đồ gốm người ta dùng đất sét có pha thêm cát một số chất khác như bột đất nung, bột thạch anh... để khi nung các sản phẩm không bị nứt, vỡ
        
        Đồ gốm có các sản phẩm chủ yếu: gạch và ngói, đồ sành, đồ sứ...
    - - Quá trình sản xuất
        
        Nung lần thứ nhất ở nhiệt độ khoảng 1000 độC
        
        Nghiền mịn, nhào kĩ với nước, phơi khô
        
        Dùng cao lanh, phenspat, thạch anh
        
        Tráng men và ung ở nhiệt độ cao hơn 1400-1450 độC
      - Phân loại
        
        Gốm kĩ thuật
        
        Chịu nhiệt cao, chịu ăn mòn, chịu mài mòn khồn bị biến dạng
        
        Nhược điểm là giòn, dễ vỡ
        
        Gốm dân dụng
        
        Gồm gạch ngói, sành sứ
        
        Dùng để xây nhà, công trình xây dựng
    - - Thủy tinh loại thường không bền với nước
      - Muốn làm cho thủy tinh có màu sắc khác nhau, người ta cho thêm vào một số oxit kim loại
      - Ở nhiệt độ thường
        
        Thủy tinh là một chất rắn, không mùi, trong suốt
        
        Rất cứng, nhưng giòn, đễ vỡ, dẫn nhiệt kém, hệ số giãn nở nhiệt 8,5.10^-6 K^-1, chiết suất 1,5, không thấm các chất lỏng
      - Dùng rộng rãi trong đời sống, dùng trong ngành xây dựng trong công nghiệp...
      - Thủy tinh là chất vô định hình, khi đun nóng, nó mềm dần rồi mới nóng chảy.
        Thành phần chủ yếu của thủy tinh thường gồm Na2O.CaO.6SiO2 hỗn hợp cát thạch anh, đá vôi và soda ở nhiệt độ 1400 độC
    - - Xi măng Pooclang là loại xi măng quen thuộc nhất
      - Dùng xi măng làm chất kết dính trong xây dựng
      - Hỗn hợp canxi aluminat, xilicat của canxi
      - Xi măng là vật liệu vô cùng quan trọng trong xây dụng nhà cửa, công trình, cầu cống...
  - - - Nhiệt độ nóng chảy của nước là 0 độ C và nhiệt độ sôi là 100 độ C ở áp suất 1 atm
      - Khối lượng riêng lớn nhất của nước ở nhiệt độ 4 độ C là 1g/cm3
      - Nhiệt hóa hơi của nước ở các điều kiện chuẩn là 2250j/g cao hơn các chất khác nên được sử dụng trong quá trình truyền nhệt.
      - Nhiệt nóng chảy ở 0 độ C là 333J/g
      - Nhiệt dung riêng 4,18J/g, cao hơn nhiệt dung riêng của các chất lỏng khác (trừ amoniac) nên nước có thể ổn định nhiệt độ và điều hòa khí hậu ở các vùng địa lí khác nhau
      - Nước là một chất lỏng trong suốt, không màu, không mùi, không vị. Lớp nước sâu có màu xanh
      - Nước có hằng số điện môi là 81 và chiết suất 1,33
      - Nước là dung môi quan trọng có khả năng hòa tan nhiều chất
    - - Các chất dùng trong nông nghiệp như phân bón, thuốc trừ sâu bị nước mưa cuốn theo chảy ra các sông suối,... Lượng thuốc trừ sâu tồn dư gây ô nhiễm mạch nước ngầm...
      - Các loại nước thải từ các nhà máy, bệnh viện, xí nghiệp,... thải trực tiếp ra sông, suối, ao, hồ...
      - Cách khắc phục: xử lí rác thải trước khi xả vào môi trường; hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu một cách quá mức...
    - - Công thức đơn giản: H2O. Cấu trúc phân tử nước
      - Nước tồn tại ở 3 thể: Thể rắn, thể lỏng và thể hơi
      - Do cấu trúc không đối xứng nên nước là phân tử có cực
      - Các hạt nhân của các nguyên tử Hidro và Oxi trong phân tử nước tạo thành tam giác cân, ở đỉnh là hạt nhân của nguyên tử Oxi, còn ở đáy là hạt nhân của nguyên tử Hidro.
  - - - Tính chất vật lí
        
        Đồng tinh khiết tương đối mềm, dễ kéo dài và dát mỏng. Các tạp chất làm tăng độ cứng của đồng
        
        Có độ dẫn điện và dẫn nhiệt rất cao. Các tạp chất Asen và Antimon làm giảm rất nhiều tính dẫn điện của đồng
        
        Là kim loại màu đỏ, nóng chảy ở 1083 độC, sôi ở 2877 độC
      - Tính chất hóa học
        
        Đồng chị tan trong H2SO4 đặc khi đun nóng và tan trong HNO3 nguội
        
        Ở nhiệt độ thường, Clo không phản ứng vơi đồng, khi có hơi nước phản ứng xảy ra khá mạnh. Khi đốt nóng, đồng phản ứng khá mạnh với lưu huỳnh
        
        Đồng là kim loại kém hoạt động. Ở nhiệt độ thường, nó phản ứng với Oxi của không khí rất yếu. Đồng bị oxi hóa hoàn toàn khi bị đốt nóng
    - - Tính chất vật lí
        
        Là kim loại nhẹ, khối lượng riêng là 2,7g/cm3
        
        Rất dẻo, dễ kéo thành sợi, dát mỏng thành lá
        
        Có màu trắng bạc
        
        Dẫn điện, dẫn nhiệt tốt
        
        Nhiệt độ nóng chảy 650 độC, nhiệt độ sôi 2467 độC, nhiệt dung riêng 0,9j/gk
      - Tính chất hóa học
        
        Tương đối bền trong không khí (vì có lớp oxit phủ bên ngoài)
        
        Kim loại rất hoạt động
        
        Nhôm và nhôm hidroxit có tính lưỡng tính
        
        Tác dụng với axit
        
        Tan tốt trong HCl, H2SO4 loãng: HNO3, H2SO4 đặc nóng
        
        Thụ động với HNO3 và H2SO4 đặc, nguội
      - Phương pháp nhiệt nhôm
        
        Dùng nhôm khử oxit kim loại
        
        Được dùng để điều chế một số kim loại hiếm
      - Quặng tecmit
        
        Khi đốt cháy sinh ra nhiệt lên đến 3500 độC, sắt ở trạng thái nóng chảy
        
        Là hỗn hợp bột mịn của nhôm và quặng sắt từ
    - - Đặc điểm
        
        Sắt có độ tinh khiết cao tương đối bền trong không khí
        
        Sắt thường chứa nhiều tạp chất bị gỉ nhanh trong không khí ẩm, bị ăn mòn
      - Tính chất hóa học
        
        Dễ tan
        
        HCl
        
        H2SO4 loãng
        
        HNO3 loãng
        
        Với H2SO4 đặc
        
        Ở nhiệt độ thường, sắt thụ động trong H2SO4 đặc
        
        Khi đun nóng phản ứng tiến hành cho thoát ra khí SO2
      - Sắt nghuyên chất
        
        Là kim loại có màu trắng bạc
        
        Nóng chảy ở nhiệt độ 1539 độC
        
        Khối lượng riêng 7,8g/cm3
        
        Có tính dẻo và tính dẫn nhiệt, dẫn điện, dẫn nhiệt tốt, dễ dàng bị từ hóa và bị khử từ. Tính chất này được sử dụng trong các máy phát điện, động cơ điện và nam châm điện
      - Hợp kim
        
        Vật liệu, đồ dùng
        
        Sắt, Cacbon, một số chất khác
        
        Chế hóa quặng (dạng oxit sắt)
        
        Gang (lượng Cacbon trên 2%)
        
        Thép (lượng Cacbon dưới 2%)