Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
โรคระบบทางเดินปัสสาวะ (1.ความรู้พื้นฐาน (เส้นเลือดที่มาเลี้ยง
💕renal…
โรคระบบทางเดินปัสสาวะ
1.ความรู้พื้นฐาน
-
กายวิภาคฯ
- renal cortex
- renal medulla
- pyramid
- renal pelvic กรวยไต
- ureter ท่อไต(จากรูป)
เส้นเลือดที่มาเลี้ยง
- 💕renal Artery เป็น DM+บุหรี่ จะเกิด
renal Artery stenosis
- IVC
- aorta Artery
- ต่อมหมวกไต
- จาก renal Artery นึกถึงกลุ่มไหมพรม
ซึ่งเป็นกลุ่มของหลอดลือดฝอย โดยมี
ปลายด้านหนึ่งวิ่งเข้ามาในกระเปาะ
(Glomerulus) และปลายหนึ่งวิ่งออกมา
เป็นท่อไต
- Glomerulus เป็นกระเปาะในการกรอง
น้ำที่วิ่งผ่านในกระเปาะนั้นจะค่อยๆ ซึม
(diffution&osmosis)ออกมาจากใน
กระเปาะกลายเป็นปัสสาวะ มีการแลก
เปลี่ยนสาร
- ถ้า Glomerulus พังจะเกิดโรคทันที
-
ไตและท่อไต
1 หน่วยไต คือ nephron
- Glomerulus ทำหน้าที่ในการกรอง
ได้น้ำปัสสาวะ + e' lyte,glucose,P,uria
- ท่อไต มีหน้าที่ดูดกลับเข้าไปในหลอด
เลือดฝอย เป็นการแลกเปลี่ยนสาร
2.หน้าที่ไต
2.1 excretory function
- ดูดกลับNa,Ca,protien,glucoseเข้าเซลผ่าน luminal membrane เพื่อรักษาสมดุล
- ผู้ป่วย DM จะมี glucose ออกมามากดูดกลับมาก
ใช้ยาไป block na- glucose ไม่ให้ดูดกลับ 40-60 g หรือ 300 cal
2.2 regulatory function
- 😁การรักษาสมดุลของน้ำ และ acid base
- 😁ขับกรด(proton pump) ออกเท่ากับน้ำหนักตัว 1 meq/kg
- 😁ดูดน้ำกลับที่ loop of Henlae ผู้ป่วยมีภาวะน้ำเกิน ใช้ยา block ท่อไตไม่ให้ดูดน้ำกลับ (จากรูป)
-
2.4 metabolic function
2.4.1 คาร์โบไฮเดรต
- 💕(gluconeogenesis) สร้าง
ที่ไตส่วนนอก 20-25%
- 💕กลูโคสที่ไตสร้าง จะนำมาใช้ที่
ไตส่วนใน เพื่อสร้างน้ำปัสสาวะ
- 💕ในภาวะขาดสารอาหารหรือภาวะ
hypoglycemia,starvation ไตจะสร้าง
กลูโคสเพิ่มขึ้น ร้อยละ 40
- 💕เมื่อเกิดภาวะไตวาย การสร้างกลูโคสที่
ไตจะลดลง ร่างกายจะขาดกลูโคส ผู้ป่วย
DM+RF จึงใช้ insulin ลดลง
keep A1C 7-8
- 👍ดูดกลับ
Na,Cl,K,Ca,HCO,
Glucose,Amino acid,
Vitamins,urea,Choline
- 👍การขับ
H,NH4,Toxins,
Drugs
-
2.4.2 โปรทีน
- 🎅albumin ไม่กรองที่ glomerulus เนื่องจากมีประจุเป็นลบ
- 🎅ถูกดูดกลับที่ท่อไต 100%
- 🎅Nephotic syndrome คือ มีการอักเสบของ glomerula ทำให้เกิดการรั่วของ albumin
ในปัสสาวะเยอะ 3-10 g/วัน (ไข่ 1 ฟอง= 7 g)
ไม่จำเป็นต้องกินโปรทีนเพิ่ม
- 🎅อไตพยายามดูดกลับ แต่ไม่ทัน
- 🎅ทำให้บวมมาก
- 🎅ตับสร้าง albumin วันละ 15 g
เท่ากับไข่ 2 ฟอง
- 🎈ถูกกรองที่ glomerulus บางส่วน
- 🎈ถูกดูดกลับที่ท่อไต 100%
- ปกติจะไม่มีโปรตีนรั่วในปัสสาวะ
- ถ้าท่อไตพังจะพบโปรตีนรั่วออกมาบ้าง
trace หรือ 1+ เป็น maker ว่า tubul พัง
= Proteinuria
- Standard amino acid (AA) = 20
- แบ่งเป็น non-essential
(สร้างได้) 12 ตัว และ essential
(สร้างไม่ได้) 8 ตัว
- ไตสร้างกรดอมิโนหลายตัว
- เมื่อไตวาย non-essential เป็น
condition AA
- คนไข้โรคไตต้องได้กรดอะมิโน
มากกว่าปกติ
อาหาร complete amino acid
- ไข่ขาว,เนื้อสัตว์ทุกชนิด,นม เต้าหู้ (ถั่วฟู)
2.4.3 ไขมัน
- ความผิดปกติหลัก คือ
hypertriglyceride
- Nephotic syndrome
จะมี hypercholesteral
- ไตขับ Phosphate ไม่ได้ ต้องจำกัดฟอสฟอรัส
- ปกติ ร่างกายได้รับ PO4 จากอาหาร 800-1200 mg
ดูดซึมจากที่กินเข้าไป 60-70% เก็บในเซล,สร้าง
กระดูก ถูกขับออก 800 mg ทางปัสสาวะ และ
อุจจาระ 400 mg
- สรุป จำกัด < 800 mg/วัน
2.4.4 วิตามิน
vit D2
- ได้จากอาหาร เช่น เห็ดหลินจือ,เห็ดฟาง,เห็ดหอม,เห็ดที่
ตากแห้งได้ และปลาทะเล
น้ำลึก
vit D3
- vitD2และD3 เป็น inactive from ต้องไปเปลี่ยนเป็น active from ที่ตับ และไปออกฤทธิ์ที่ไต ดูดกลับ Ca ,เพิ่ม immune function, ลดหัวใจโต,ลดการเป็นมะเร็ง
- ผู้ป่วยเป็นโรคไต ต้องกิน vit D3 เพื่อรักษาสมดุล Ca,Po4 ของกระดูกเป็นหลัก
- Glomerulus ช่วยกัน albumin ไม่ให้รั่ว
- ท่อไตมีหน้าที่ดูดกลับกลูโคส
- ไขกระดูกสร้างเม็ดเลือดแดง(ไม่ใช่เนื้อไต)
- ไตขับฟอสฟอรัสทิ้ง
- 💖Glomerula มีหน้าที่กรองน้ำทิ้ง,ป้องกัน
albumin loss ผู้ป่วยจะบวม
- 💖Tubule มีหน้าที่ขับของเสียออก,ดูดน้ำกลับ+ดูดกลับสาร ถ้ามีความผิดปกติที่ท่อไต
จะมาด้วยปัสสาวะบ่อยและมีโปรตีนรั่ว ผู้ป่วย
จะไม่บวม
- 💖Metabolic Fucntion
- gluconeogenesis/Insulin clearance
- Amino Synthesis
- Active vit D3