Gia đình là một nhóm người có quan hệ với nhau bởi hôn nhân, huyết thống hoặc con nuôi. Các thành viên của gia đình thường có chung mục tiêu, giá trị và tài sản, đồng thời cùng gắn bó với nhau về trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi các mặt kinh tế, văn hóa, tình cảm.

Những thành viên trong gia đình có trách nhiệm đối với quyết định của mình và gắn bó với nhau trong suốt cả cuộc đời. Những ràng buộc của các thành viên trong gia đình được pháp luật thừa nhận và bảo vệ.

Khái niệm: Hộ gia đình là một nhóm người cùng ở chung một mái nhà, có quỹ thu chi chung.

Gia đình được hình thành theo nhiều cách. Cách thông thường nhất là qua hôn nhân (tạo dựng quan hệ vợ-chồng), ngoài ra còn được hình thành qua việc sinh con và nhận con nuôi.

Hộ tập thể:Gồm một số cán bộ, viên chức của cơ quan, xí nghiệp cùng sống tại một địa điểm nhưng không có quỹ thu chi riêng.

Những người này cùng sống chung hay không cùng sống chung một mái nhà.

Hộ là một nhóm người chung huyết tộc hay không cùng huyết tộc.

Loại hình gia đình này chỉ có 2 vợ chồng. Đây là những gia đình không có con, do chưa muốn có con hoặc chưa muốn sinh con, không có khả năng sinh con (vô sinh), chưa nhận con nuôi, không muốn có con hoặc các con lớn đã lập gia đình riêng và không ở với bố mẹ

Là gia đình 2 thế hệ bao gồm bố, mẹ và các con cái chưa xây dựng gia đình riêng (dù là con đẻ hay con nuôi đã trưởng thành). Trong xã hội hiện đại, loại hình gia đình hạt nhân rất phổ biến.

Là loại hình gia đình có trên 2 thế hệ cùng chung sống (còn gọi là gia đình nhiều thế hệ). Thường các gia đình mở rộng được hình thành khi bố mẹ già cùng chung sống với gia đình con trai hoặc con gái của họ. Trong các xã hội cổ truyền, loại hình gia đình này rất phổ biến. Tại Việt Nam hiện nay, loại hình này có nhiều ở khu vực nông thôn, miền núi và các tộc ít người.

Là gia đình trong đó các con chỉ sống với bố hoặc với mẹ. Loại gia đình này tồn tại là do bố hoặc mẹ đã qua đời, li thân hoặc li dị.

Tuy nhiên những bất hòa và những xung đột trong gia đình như vợ chồng li hôn ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của trẻ em. Cùng với sự buông lỏng kiểm soát, sự thiếu gương mẫu của bố mẹ cũng dễ dẫn đến sự hư hỏng của con cái.

Tổ ấm gia đình như một pháo đài vững chắc để mỗi cá nhân được an toàn trước những cám dỗ của xã hội và cũng chính là bệ phóng tốt nhất để cá nhân có thể hòa nhập vào xã hội và góp ích cho xã hội.

Một gia đình được tổ chức tốt và giáo dục chu đáo sẽ góp phần cung cấp cho xã hội những công dân tốt

Gia đình là "tổ ấm" đảm bảo điều kiện an toàn cho trẻ em phát triển, là nơi nương tựa của người già, nơi những người kiếm sống nuôi gia đình nghỉ ngơi sau những giờ lao động vất vả.

Chức năng sinh sản tồn tại một cách tự nhiên vì xã hội chỉ tồn tại khi chức năng sinh sản vẫn còn được duy trì. Khả năng sinh sản của các cặp vợ chồng quyết định sự sinh tồn của một xã hội. Tuy nhiên nếu không nhận thức đúng về vấn đề dân số - tài nguyên - phát triển - chất lượng cuộc sống thì sẽ dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực.

Chức năng chăm sóc được thể hiện qua việc chia sẻ tình thương yêu và quan tâm lẫn nhau. Truyền thống cha mẹ dành hết tình thương và hi sinh cho con cái và con cái coi việc chăm sóc cha mẹ là trách nhiệm vẫn được gìn giữ ở Việt Nam. Trẻ em, người già, người ốm hay bị thương tật...đều cần sự chăm sóc, bảo vệ của những người trong gia đình.

Mọi thành viên đều có nghĩa vụ, đặc biệt là cả vợ lẫn chồng, thỏa mãn nhu cầu về vật chất, văn hóa, tinh thần và chăm sóc, bảo vệ đối với các thành viên trong gia đình. Hằng ngày mọi người phải đáp ứng đầy đủ về: chỗ ở, ăn mặc, học hành, giải trí,...

Chức năng giáo dục: Đây là một chức năng quan trọng của gia đình hỗ trợ sự phát triển về tình cảm và quan hệ xã hội của nhân cách trẻ em. Việc đứa trẻ học cách cư xử từ những thành viên trong gia đình sẽ quyết định lối sống, nhân sinh quan và tương lai của trẻ.

Chức năng xã hội: Có thể coi gia đình là một xã hội thu nhỏ.Mỗi thành viên là một tính cách. Việc va chạm các tính cách khác nhau trong một gia đình là môi trường đầu tiên để trẻ em học cách hòa hợp với cộng đồng.

Chức năng văn hóa đặc biệt là văn hóa truyền thống đang ngày càng được giữ gìn trong mỗi gia đình Việt Nam. Điều này làm cho tình cảm giữa các thành viên thêm gắn bó. Cho dù có nhiều tác động từ bên ngoài nhưng gia đình vẫn là nơi thanh bình, là nguồn động viên, bù đắp những thiếu hụt, cân bằng trạng thái tâm lí cho mỗi thành viên.